ລັດຖະບານລາວ ຍັງບໍ່ມີງົບປະມານ ທີ່ຈະໃຫ້ເງິນອຸດໜູນຄ່າຄອງຊີບເພີ້ມແກ່ ພະນັກງານລັດຖະກອນໃນທົ່ວປະເທດ. ທັງນີ້ ກໍຍ້ອນວ່າ ການເກັບລາຍຮັບເຂົ້າງົບ ປະມານໄດ້ຕໍ່າກວ່າຄາດໝາຍ.
ເຈົ້າໜ້າທີ່ກະຊວງການເງິນ ເປີດເຜີຍວ່າ ການທີ່ລັດຖະບານລາວ ໄດ້ເພີ່ມເງິນອຸດໜູນຄ່າຄອງຊີບໃຫ້ແກ່ພະນັກງານລັດຖະກອນທັງໝົດ ໃນອັດຕາ 150,000 ກີບຕໍ່ເດືອນ ນັບແຕ່ເດືອນມັງກອນ 2024 ເປັນຕົ້ນໄປ ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານມີລາຍຈ່າຍເພີ່ມຂຶ້ນ 30 ກວ່າກີບຕໍ່ເດືອນ ແຕ່ເນື່ອງຈາກວ່າ ເງິນກີບຍັງສືບຕໍ່ອ່ອນຄ່າລົງ ໃນຂະນະດຽວກັນ, ອັດຕາເງິນເຟີ້ແມ່ນສູງກວ່າ 24 ເປີເຊັນ ແລະດັດຊະນີລາຄາການບໍລິໂພກຍັງສູງກວ່າ 242 ເປີເຊັນ, ດັ່ງນັ້ນ ການເພີ່ມເງິນອຸດໜູນດັ່ງກ່າວ ມັນບໍ່ພຽງພໍສໍາລັບການດໍາລົງຊີວິດທີ່ແທ້ຈິງຂອງພະນັກງານລັດ ໃນປັດຈຸບັນ. ສະນັ້ນ ຈຶ່ງຈະຕ້ອງເພີ່ມເງິນອຸດໜູນຂື້ນອີກໃຫ້ໄວທີ່ສຸດ ແຕ່ບັນຫາຄືລັດຖະບານບໍ່ມີງົບປະມານສໍາລັບການເພີ່ມດັ່ງກ່າວ. ເນື່ອງຈາກວ່າ ການເກັບລາຍຮັບເຂົ້າງົບປະມານໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາຍັງບໍ່ສາມາດປະຕິບັດໄດ້ຕາມແຜນການທີ່ວາງໄວ້.
ພາຍໃຕ້ສະພາບການດັ່ງກ່າວ ຈຶ່ງບໍ່ພຽງແຕ່ຈະເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານຕ້ອງເລື່ອນແຜນ ການເພີ່ມເງິນອຸດໜູນດັ່ງກ່າວຢ່າງບໍ່ມີກຳນົດເທົ່ານັ້ນ ຫາກແຕ່ຍັງຕ້ອງໄດ້ເລື່ອນແຜນການຫລຸດຜ່ອນບັນຫາການຂາດທືນຂອງ ລັດວິສາຫະກິດໄຟຟ້າລາວ (EDL) ດ້ວຍການເພີ່ມອັດຕາຄ່າໄຟຟ້າໃຫ້ສອດຄ່ອງກັບຕົ້ນທຶນຕົວຈິງ ໂດຍການຕົກລົງດັ່ງ ກ່າວໄດ້ມີຂຶ້ນໃນໂອກາດກອງປະຊຸມລັດຖະບານລາວ ໃນທ້າຍເດືອນສິງຫານີ້, ດັ່ງທີ່ ທ່ານ ສອນໄຊ ສິດພະໄຊ ໂຄສົກລັດຖະບານລາວ ຖະແຫລງວ່າ
“ສຳລັບຂໍ້ສະເໜີຂໍອະນຸມັດເພີ່ມເງິນອຸດໜູນຄ່າຄອງຊີບໃຫ້ພະນັກງານ ໃນຂະແໜງທຸລະກິດ. ກອງປະຊຸມແມ່ນເຫັນດີດ້ານຫລັກການ ແລະ ມອບໃຫ້ກະຊວງແຮງງານ ແລະ ສະຫວັດດີການສັງຄົມ ຮ່ວມກັບຂະແໜງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າ ນະໂຍບາຍດັ່ງກ່າວສາມາດຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໄດ້ ສຳລັບໂຄງສ້າງລາຄາໄຟຟ້າໃໝ່ ໄລຍະ 2024-2028 ກອງປະຊຸມໄດ້ຊີ້ນຳໃຫ້ ກະຊວງພະລັງງານແລະບໍ່ແຮ່ ຄົ້ນຄວ້າວິທີການກຳນົດໂຄງປະກອບລາຄາໄຟຟ້າທີ່ເຫມາະສົມກັບສະພາບການຈິງຂອງເສດຖະກິດ ແລະ ສັງຄົມ.”
ສ່ວນສາເຫດຫຼັກທີ່ເຮັດໃຫ້ການເກັບລາຍຮັບຂອງລັດຖະບານລາວບໍ່ບັນລຸຕາມເປົ້າໝາຍທີ່ວາງໄວ້. ແມ່ນການສໍ້ລາດບັງຫຼວງຂອງພະນັກງານລັດທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການເກັບລາຍຮັບຈາກພາສີອາກອນ ແລະຄ່າສໍາປະທານຕ່າງໆ ລວມທັງລາຍຮັບຄ່າເຊົ່າທີ່ດິນ ແລະຊັບສິນຂອງລັດດ້ວຍ ດັ່ງທີ່ ທ່ານ ສັນຕິພາບ ພົມວິຫານ ລັດຖະມົນຕີວ່າການກະຊວງການເງິນ ໄດ້ຖະແຫຼງຢືນຢັນວ່າ
“ການປ່ຽນແປງຂອງສະພາບເສດຖະກິດໂລກ ນັບມື້ນັບມີສິ່ງທີ່ທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງຕໍ່ການເກັບລາຍຮັບ. ອະນຸຍາດໃຫ້ເຊົ່າທີ່ດິນ ແລະສິ່ງກໍ່ສ້າງຂອງລັດຖະບານ ຍັງບໍ່ທັນລວມສູນຕາມກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຊັບສິນຂອງລັດ. ເປັນຕ້ນແມ່ນ ບັນດາກະຊວງ, ທັງຫ້ອງການບໍລິຫານຂັ້ນສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ຍັງອະນຸຍາດໃຫ້ເຊັນສັນຍາດ້ວຍຕົນເອງ ແລະການເກັບລາຍຮັບຄ່າເຊົ່າ ບໍ່ມອບລາຍຮັບລວມສູນເຂົ້າງົບປະມານໂດຍກງ ຍັງມີການນໍາໃຊ້ເງິນດັ່ງກ່າວນອກແຜນງົບປະມານ.”
ໂດຍອັດຕາສ່ວນຂອງຈໍານວນພະນັກງານລັດຕໍ່ປະຊາກອນລາວໃນປະຈຸບັນນີ້ ຍູ່ທີ່ອັດຕາສູງກວ່າ 2.4 ເປີເຊັນ, ເຊິ່ງເປັນອັດຕາສ່ວນທີ່ສູງສຸດໃນອາຊຽນ. ທັງຍັງເຮັດໃຫ້ຕ້ອງນຳໃຊ້ງົບປະມານສຳຫລັບເງິນເດືອນ ແລະ ເງິນນະໂຍບາຍໃຫ້ແກ່ພະນັກງານລັດຖະກອນໃນອັດຕາສ່ວນເກີນກວ່າ 48 ເປີເຊັນ ຂອງງົບປະມານທັງໝົດຂອງລັດຖະບານລາວໃນແຕ່ລະປີ. ທັງຍັງມີທ່າອ່ຽງເພີ່ມຂຶ້ນທຸກປີດ້ວຍນັ້ນ, ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານລາວຕ້ອງໄດ້ຈຳກັດໂຄຕ້າການບັນຈຸພະນັກງານໃໝ່ໃຫ້ໜ້ອຍລົງ ພາຍໃຕ້ເປົ້າໝາຍການຫຼຸດອັດຕາສ່ວນຂອງພະນັກງານລັດຖະກອນຕໍ່ປະຊາກອນລາວລົງເປັນ 2.2 ເປີເຊັນ ໃນປີ 2025 ແຕ່ເມື່ອເກີດວິກິດເສດຖະກິດແຕ່ປີ 2021 ເປັນຕົ້ນໄປ ພະນັກງານລັດຖະກອນທີ່ມີຄວາມຮູ້-ຄວາມສາມາດອັນແທ້ຈິງ ໄດ້ພາກັນລາອອກໄປຈາກພາກລັດເປັນຈຳນວນຫລາຍ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເກີດການຂາດແຄນບຸກຄະລາກອນໄປແລ້ວໃນເວລານີ້.
ທັງນີ້ ລັດຖະບານລາວໄດ້ກຳນົດໂຄຕ້າລັດຖະກອນໃໝ່ບໍ່ເກີນ 800 ຄົນ ໃນປີ 2024 ໃນນີ້ ເປັນໂຄຕ້າຂອງກະຊວງສຶກສາທິການ 340 ຄົນ ຈືງເຮັດໃຫ້ໂຮງຮຽນ 12,744 ແຫ່ງໃນຊົນນະບົດຍັງຂາດຄູສອນຫຼາຍກວ່າ 25,000 ຄົນ, ໃນຂະນະທີ່ໂຮງຮຽນຢູ່ໃນຕົວເມືອງມີຄູເກີນຫຼາຍກວ່າ 10,000 ຄົນ.