ທ່ານຜູ້ຟັງທີ່ເຄົາຣົບ ລາຍການຊີວິດຊາວລາວ ໃນ
ຕ່າງແດນມື້ນີ້ ຂ້າພະເຈົ້າ ຂໍແນະນໍາໃຫ້ທ່ານຮູ້ຈັກກັບ ນັກສ້າງ
ຮູບເງົາ ລາວ-ອາເມຣິກັນ ຄົນນຶ່ງ. ແຕ່ກ່ອນອຶ່ນ ເຮົາມາໂອ້ລົມ
ກັນໜ້ອຍນຶ່ງກ່ອນ ກ່ຽວກັບປະວັດ ຄວາມເປັນມາຂອງການ
ສ້າງຮູບເງົາເສຍກ່ອນວ່າ ໄດ້ເກີດມີມາແຕ່ສະໄໝໃດແລະໄດ້
ກ້າວໜ້າມາຢ່າງວອງໄວເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ຢ່າງໃດ.
ກ້ອງຖ່າຍຮູບເງົາແມ່ນອຸບປະກອນອັນສຳຄັນທີ່ສຸດ ໄດ້ສ້າງຂຶ້ນ
ມາຄັ້ງທໍາອິດໃນປີ 1889 ໂດຍ William Kennedy Laurie
Dickson ແລະໄດ້ຮັບຄວາມອຸປະກາຣະຈາກ Thomas
Alva Edison ທັງສອງທ່ານນີ້ເປັນຊາວອາເມຣິກັນ.
ທ່ານເອງຄືຊິເຄີຍເບິ່ງຮູບເງົາຢູ່ຕິນໍ້ ທ່ານຈື່ໄດ້ບໍ່ວ່າ ຄັ້ງທຳອິດທີ່ ທ່ານໄດ້ເບິ່ງຮູບເງົາແມ່ນ
ປີໃດ ທ່ານຈື່ໄດ້ບໍ່ວ່າ ຮູບເງົາທີ່ສ້າງຢູ່ໃນສະໄໝເກົ່ານັ້ນ ຍັງເປັນສີຂາວດຳ ແລະຍັງບໍ່ທັນ
ມີສຽງປະກອບ ເພາະສະນັ້ນນັກສ້າງຮູບເງົາຕ້ອງໄດ້ຂຽນໂຕໜັງສືບັນລະຍາຍໃສ່ຢູ່ລຸ່ມເພື່ອ ໃຫ້ຜູ້ຊົມໄດ້ອ່ານເຂົ້າໃຈເລື້ອງ ແຕ່ວ່າຫລາຍໆຄັ້ງ ຜູ້ຊົມກໍຕ້ອງໄດ້ເດົາເອົາວ່າ ຜູ້ສະແດງນັ້ນເວົ້າຫຍັງ. ລະບົບສຽງປະກອບຢູ່ໃນຮູບເງົາ ບໍ່ໄດ້ຖືກຄົ້ນພົບຈົນເຖິງປີ 1900 ທີ່ປະເທດຝຣັ່ງ ແລະຫລັງຈາກນັ້ນກໍໄດ້ຂ່ອຍພັດຖະນາຂຶ້ນມາເລື້ອຍໆ ຈົນເປັນລະບົບສຽງໃນຟິມດັງແຮງ
ຢ່າງຈະແຈ້ງດີ.ຕົກມາເຖິງປີ 1903 ຮູບເງົາທີ່ມີແຕ່ສີຂາວດຳນັ້ນ ມາບັດນີ້ໄດ້ເລີ້ມມີສີສັນ
ຕ່າງໆ ແລະໄດ້ຖືກປັບປຸງໃຫ້ດີຂຶ້ນມາເປັນລຳດັບ ເຫັນແລ້ວຈົນບໍ່ໜ້າເຊື່ອ.
ນັບຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນປະວັດການພັດທະນາຮູບເງົາ ມາຈົນເຖິງເທົ້າປັດຈຸບັນນີ້ ສະຫະລັດ ອາຣິ
ກາ ຍັງເປັນຜູ້ນຳໜ້າໂລກ ທາງດ້ານອຸດສາຫະກຳການສ້າງຮູບເງົາມາຕະຫລອດ ໂດຍສະ
ເພາະຢ່າງຍິ່ງ ດ້ານເທັກໂນໂລຈີ ການສ້າງ ຮູບເງົາ ເມື່ອໄດ້ຊົມແລ້ວເປັນໜ້າງຶດງໍ້ ແລະ
ຫລົງເຊື່ອນໍາ.ເພາະສະນັ້ນ ບັນດາດາຣາສະແດງຮູບເງົາທີ່ມີບົດບາດດີ ຈຶ່ງໄດ້ກາຍມາເປັນ
ຜູ້ມີອິດທິພົນທາງດ້ານບັນເທີງ ແຊກຊື່ມເຂົາທາງດ້ານການເມືອງ ແລະເປັນແບບຢ່າງທີ່ດີ
ໃຫ້ແກ່ຜູ້ຊົມ.
ຮູບເງົາທີ່ສ້າງໂດຍ ບໍລິສັດ Hollywood ເປັນຜະລິດຕະພັນຂອງ ສະຫະລັດ ທີ່ໄດ້ຖືກນຳ
ອອກຂາຍ ຕີຕະຫລາດໂລກ ແລະເປັນທີ່ນິຍົມທີ່ສຸດຢູ່ທົ່ວໂລກ. ດ້ວຍເຫດນີ້ເອງ ບັນດາຜູ້
ຊົມບໍ່ວ່ານ້ອຍ ຫລືໃຫຍ່ທຸກໆຊາດ ສາສະໜາ ຕ່າງ ພາສາ ແລະວັດທະນາທຳ ພາກັນໄດ້
ຮັບຄວາມມ່ວນຊື່ນຕື່ນເຕັ້ນ ເປັນການສຶກສາ ຈາກຜົນງານການສະແດງອັນເປັນ ເທັກໂນ
ໂລຈີ ທັນສະໄໝທີ່ສຸດຂອງສັດຕະວັດທີ່ 21.
ຮ່ວມຊົມໃຊ້ກັບເທກໂນໂລຈີ ອັນທັນສະໄໝ ແລະເສຣີທາງດ້ານແນວຄິດປະດີດສ້າງບັນດາ
ເຊື້ອສາຍລາວທີ່ໄດ້ມາເກີດ ແລະໃຫຍ່ຢູ່ນອກປະເທດ ໂດຍສະເພາະ ສະຫະລັດອາເມຣິກາ
ເຂົາເຈົ້າພາກັນເລີ້ມວາງບົດບາດ ການສ້າງຮູບເງົາຂຶ້ນມາເປັນລໍາດັບ ຊຶ່ງທ່ານອຸ່ນ ຄໍານວນ
ກໍແມ່ນນັກຂຽນບົດຮູບເງົາ ແລະນັກຖ່າຍທຳຮູບເງົາ ລາວ-ອາເມຣິກັນຄົນນຶ່ງທີ່ໄດ້ຖືກຮັບຮູ້
ຈາກສະຖາບັນ ແລະວົງການສ້າງຮູບເງົາຢູ່ໃນ ສະຫະລັດ.
ສິນລະປະການສ້າງຮູບເງົາ ເປັນວຽກງານທີ່ຕ້ອງໄດ້ຈັບຈ່າຍເງິນຫລາຍ ມີລາຄ່າແພງໃນ
ການສ້າງ ແລະມີການແຂ່ງຂັນກັນຫລາຍທີ່ສຸດ. ເພາະສະນັ້ນ ບັນດານັກສ້າງຮູບເງົາ ຕ້ອງ
ໃຊ້ແນວຄິດປະດິດສ້າງ ຮູ້ຈັກໃຊ້ເທັກໂນໂລຈີອັນທັນສະໄໝໃຫ້ທ່ວງທັນກັບສະໄໝ.
ຜົນງານທີ່ ທ່ານອຸ່ນ ໄດ້ນໍາເຂົ້າສະແດງຄັ້ງທຳອິດໃນປີ 2002 ມີຊຶ່ເລື້ອງວ່າ On the Red Fence ເລື້ອງດັ່ງກ່າວນີ້ ເປັນເລື້ອງຊີວິດແທ້ ກ່ຽວກັບນັກຮຽນມັດທະຍົມ ທີ່ໄດ້ມາພົບພໍ້ກັນ
ແລະມີເບື້ອງຫລັງມາຈາກຄວາມຮຸ່ນແຮງ. The Red Fence ໄດ້ຖືກຂັດເລືອກເຂົ້າແຂ່ງຂັນ ຢູ່ນະຄອນນິວຢອກ ທີ່ New York Film Festival ແລະ Paramount Theater ທີ່ນະຄອນ
Los Angeles ທ່ານສາມາດຕິດຕາມຊົມ ຮູບເງົາດັ່ງກ່າວນີ້ໄດ້ທີ່ youtube ຂ້າງລູ່ມນີ້:
http://www.youtube.com/watch?v=rjryPK9yv1g
ທ່ານອຸ່ນ ໄດ້ໃຫ້ການສໍາພາດກັບ ວີໂອເອ ກ່ຽວກັບຊີວິດຄວາມເປັນມາ ແລະເປັນຫຍັງທ່ານຈຶ່ງຢາກເປັນນັກສ້າງຮູບເງົາ :
ທ່ານອຸ່ນ ໄດ້ມາເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ໃນ ສະຫະລັດ ແລະກໍສາມາດເວົ້າພາສາລາວໄດ້ຢ່າງຄອງແຄ້ວ. ສິ່ງສຳຄັນອີກຢ່າງນຶ່ງທີ່ພົວພັນກັບຊີວິດຂອງ ທ່ານອຸ່ນ ນັ້ນກໍຄື ທ່ານ ເປັນລູກເຂີຍຂອງ ມື້ລາງ ທ່ານຄຳແສນ ປ້ອງພິມຄຳ ຫລື ເປັນທີ່ຮູ້ກັນດີໃນວົງການ ສິນລະປີນລາວອະວຸໂສວ່າ “ແສນສັກດາ” ດາຣານັກຮ້ອງ ນັກແຕ່ງເພງອຳມະຕະ ທີ່ມີຊຶ່ສຽງ ຊຶ່ງທ່ານໄດ້ວາງບົດບາດເອົາໄວ້ຢູ່ໃນວົງການ ເພງລາວສະໄໝ.
Music background: Heua Huk Tha Houa Chai
ທ່ານພໍຈະບອກໄດ້ບໍ່ວ່າ ເພງນີ້ ແມ່ນເພງຫຍັງ ເພງນີ້ມີຊື່ວ່າ ເຮືອຮັກທ່າຫົວໃຈ ຊຶ່ງເປັນນຶ່ງ
ໃນຈຳນວນ ບັນດາເພງຍອດນິຍົມຂອງ ທ່ານ ແສນສັກດາ ເປັນເພງທຳອິດແລະກໍເພງດຽວ
ເທົ່ານັ້ນທີ່ ທ່ານ ໄດ້ອະນຸຍາດ ໃຫ້ຖ່າຍທຳເປັນ ວີດີໂອເພງ ອອກມາໄວ້ເປັນອະນຸສອນ ກ່ອນທີ່ທ່ານໄດ້ຈາກໂລກນີ້ໄປ. ທ່ານສາມາດຕິດຕາມເບິ່ງຜົນງານ ການສ້າງຮູບເງົາກ່ຽວກັບ “ເຮືອຮັກທ່າຫົວໃຈ" ໄດ້ທີ່ youtube ແລ້ວຕີໃສ່ຄໍາວ່າ senesakda
http://www.youtube.com/watch?v=J4w379BpiqQ
ນອກຈາກນັ້ນອີກແລ້ວ ທ່ານຍັງສາມາດຕິດຕາມເບິ່ງ ຮູບເງົາເລື້ອງຕ່າງໆກ່ຽວກັບຊີວິດຂອງຄົນຢູ່ໃນ ສະຫະລັດ ອາເມຣິກາ ອັນເປັນຜົນງານຂອງ ທ່ານອຸ່ນໄດ້ຢູ່ໃນ youtube.
ຕ່າງແດນມື້ນີ້ ຂ້າພະເຈົ້າ ຂໍແນະນໍາໃຫ້ທ່ານຮູ້ຈັກກັບ ນັກສ້າງ
ຮູບເງົາ ລາວ-ອາເມຣິກັນ ຄົນນຶ່ງ. ແຕ່ກ່ອນອຶ່ນ ເຮົາມາໂອ້ລົມ
ກັນໜ້ອຍນຶ່ງກ່ອນ ກ່ຽວກັບປະວັດ ຄວາມເປັນມາຂອງການ
ສ້າງຮູບເງົາເສຍກ່ອນວ່າ ໄດ້ເກີດມີມາແຕ່ສະໄໝໃດແລະໄດ້
ກ້າວໜ້າມາຢ່າງວອງໄວເຖິງປັດຈຸບັນນີ້ຢ່າງໃດ.
ກ້ອງຖ່າຍຮູບເງົາແມ່ນອຸບປະກອນອັນສຳຄັນທີ່ສຸດ ໄດ້ສ້າງຂຶ້ນ
ມາຄັ້ງທໍາອິດໃນປີ 1889 ໂດຍ William Kennedy Laurie
Dickson ແລະໄດ້ຮັບຄວາມອຸປະກາຣະຈາກ Thomas
Alva Edison ທັງສອງທ່ານນີ້ເປັນຊາວອາເມຣິກັນ.
ທ່ານເອງຄືຊິເຄີຍເບິ່ງຮູບເງົາຢູ່ຕິນໍ້ ທ່ານຈື່ໄດ້ບໍ່ວ່າ ຄັ້ງທຳອິດທີ່ ທ່ານໄດ້ເບິ່ງຮູບເງົາແມ່ນ
ປີໃດ ທ່ານຈື່ໄດ້ບໍ່ວ່າ ຮູບເງົາທີ່ສ້າງຢູ່ໃນສະໄໝເກົ່ານັ້ນ ຍັງເປັນສີຂາວດຳ ແລະຍັງບໍ່ທັນ
ມີສຽງປະກອບ ເພາະສະນັ້ນນັກສ້າງຮູບເງົາຕ້ອງໄດ້ຂຽນໂຕໜັງສືບັນລະຍາຍໃສ່ຢູ່ລຸ່ມເພື່ອ ໃຫ້ຜູ້ຊົມໄດ້ອ່ານເຂົ້າໃຈເລື້ອງ ແຕ່ວ່າຫລາຍໆຄັ້ງ ຜູ້ຊົມກໍຕ້ອງໄດ້ເດົາເອົາວ່າ ຜູ້ສະແດງນັ້ນເວົ້າຫຍັງ. ລະບົບສຽງປະກອບຢູ່ໃນຮູບເງົາ ບໍ່ໄດ້ຖືກຄົ້ນພົບຈົນເຖິງປີ 1900 ທີ່ປະເທດຝຣັ່ງ ແລະຫລັງຈາກນັ້ນກໍໄດ້ຂ່ອຍພັດຖະນາຂຶ້ນມາເລື້ອຍໆ ຈົນເປັນລະບົບສຽງໃນຟິມດັງແຮງ
ຢ່າງຈະແຈ້ງດີ.ຕົກມາເຖິງປີ 1903 ຮູບເງົາທີ່ມີແຕ່ສີຂາວດຳນັ້ນ ມາບັດນີ້ໄດ້ເລີ້ມມີສີສັນ
ຕ່າງໆ ແລະໄດ້ຖືກປັບປຸງໃຫ້ດີຂຶ້ນມາເປັນລຳດັບ ເຫັນແລ້ວຈົນບໍ່ໜ້າເຊື່ອ.
ນັບຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນປະວັດການພັດທະນາຮູບເງົາ ມາຈົນເຖິງເທົ້າປັດຈຸບັນນີ້ ສະຫະລັດ ອາຣິ
ກາ ຍັງເປັນຜູ້ນຳໜ້າໂລກ ທາງດ້ານອຸດສາຫະກຳການສ້າງຮູບເງົາມາຕະຫລອດ ໂດຍສະ
ເພາະຢ່າງຍິ່ງ ດ້ານເທັກໂນໂລຈີ ການສ້າງ ຮູບເງົາ ເມື່ອໄດ້ຊົມແລ້ວເປັນໜ້າງຶດງໍ້ ແລະ
ຫລົງເຊື່ອນໍາ.ເພາະສະນັ້ນ ບັນດາດາຣາສະແດງຮູບເງົາທີ່ມີບົດບາດດີ ຈຶ່ງໄດ້ກາຍມາເປັນ
ຜູ້ມີອິດທິພົນທາງດ້ານບັນເທີງ ແຊກຊື່ມເຂົາທາງດ້ານການເມືອງ ແລະເປັນແບບຢ່າງທີ່ດີ
ໃຫ້ແກ່ຜູ້ຊົມ.
ຮູບເງົາທີ່ສ້າງໂດຍ ບໍລິສັດ Hollywood ເປັນຜະລິດຕະພັນຂອງ ສະຫະລັດ ທີ່ໄດ້ຖືກນຳ
ອອກຂາຍ ຕີຕະຫລາດໂລກ ແລະເປັນທີ່ນິຍົມທີ່ສຸດຢູ່ທົ່ວໂລກ. ດ້ວຍເຫດນີ້ເອງ ບັນດາຜູ້
ຊົມບໍ່ວ່ານ້ອຍ ຫລືໃຫຍ່ທຸກໆຊາດ ສາສະໜາ ຕ່າງ ພາສາ ແລະວັດທະນາທຳ ພາກັນໄດ້
ຮັບຄວາມມ່ວນຊື່ນຕື່ນເຕັ້ນ ເປັນການສຶກສາ ຈາກຜົນງານການສະແດງອັນເປັນ ເທັກໂນ
ໂລຈີ ທັນສະໄໝທີ່ສຸດຂອງສັດຕະວັດທີ່ 21.
ຮ່ວມຊົມໃຊ້ກັບເທກໂນໂລຈີ ອັນທັນສະໄໝ ແລະເສຣີທາງດ້ານແນວຄິດປະດີດສ້າງບັນດາ
ເຊື້ອສາຍລາວທີ່ໄດ້ມາເກີດ ແລະໃຫຍ່ຢູ່ນອກປະເທດ ໂດຍສະເພາະ ສະຫະລັດອາເມຣິກາ
ເຂົາເຈົ້າພາກັນເລີ້ມວາງບົດບາດ ການສ້າງຮູບເງົາຂຶ້ນມາເປັນລໍາດັບ ຊຶ່ງທ່ານອຸ່ນ ຄໍານວນ
ກໍແມ່ນນັກຂຽນບົດຮູບເງົາ ແລະນັກຖ່າຍທຳຮູບເງົາ ລາວ-ອາເມຣິກັນຄົນນຶ່ງທີ່ໄດ້ຖືກຮັບຮູ້
ຈາກສະຖາບັນ ແລະວົງການສ້າງຮູບເງົາຢູ່ໃນ ສະຫະລັດ.
ສິນລະປະການສ້າງຮູບເງົາ ເປັນວຽກງານທີ່ຕ້ອງໄດ້ຈັບຈ່າຍເງິນຫລາຍ ມີລາຄ່າແພງໃນ
ການສ້າງ ແລະມີການແຂ່ງຂັນກັນຫລາຍທີ່ສຸດ. ເພາະສະນັ້ນ ບັນດານັກສ້າງຮູບເງົາ ຕ້ອງ
ໃຊ້ແນວຄິດປະດິດສ້າງ ຮູ້ຈັກໃຊ້ເທັກໂນໂລຈີອັນທັນສະໄໝໃຫ້ທ່ວງທັນກັບສະໄໝ.
ຜົນງານທີ່ ທ່ານອຸ່ນ ໄດ້ນໍາເຂົ້າສະແດງຄັ້ງທຳອິດໃນປີ 2002 ມີຊຶ່ເລື້ອງວ່າ On the Red Fence ເລື້ອງດັ່ງກ່າວນີ້ ເປັນເລື້ອງຊີວິດແທ້ ກ່ຽວກັບນັກຮຽນມັດທະຍົມ ທີ່ໄດ້ມາພົບພໍ້ກັນ
ແລະມີເບື້ອງຫລັງມາຈາກຄວາມຮຸ່ນແຮງ. The Red Fence ໄດ້ຖືກຂັດເລືອກເຂົ້າແຂ່ງຂັນ ຢູ່ນະຄອນນິວຢອກ ທີ່ New York Film Festival ແລະ Paramount Theater ທີ່ນະຄອນ
Los Angeles ທ່ານສາມາດຕິດຕາມຊົມ ຮູບເງົາດັ່ງກ່າວນີ້ໄດ້ທີ່ youtube ຂ້າງລູ່ມນີ້:
ຮູບເງົາເລື້ອງ Red Fence
http://www.youtube.com/watch?v=rjryPK9yv1g
ທ່ານອຸ່ນ ໄດ້ໃຫ້ການສໍາພາດກັບ ວີໂອເອ ກ່ຽວກັບຊີວິດຄວາມເປັນມາ ແລະເປັນຫຍັງທ່ານຈຶ່ງຢາກເປັນນັກສ້າງຮູບເງົາ :
Your browser doesn’t support HTML5
ຟັງການສໍາພາດ ທ່ານ ອຸ່ນ ຄໍານວນ
ທ່ານອຸ່ນ ໄດ້ມາເຕີບໃຫຍ່ຢູ່ໃນ ສະຫະລັດ ແລະກໍສາມາດເວົ້າພາສາລາວໄດ້ຢ່າງຄອງແຄ້ວ. ສິ່ງສຳຄັນອີກຢ່າງນຶ່ງທີ່ພົວພັນກັບຊີວິດຂອງ ທ່ານອຸ່ນ ນັ້ນກໍຄື ທ່ານ ເປັນລູກເຂີຍຂອງ ມື້ລາງ ທ່ານຄຳແສນ ປ້ອງພິມຄຳ ຫລື ເປັນທີ່ຮູ້ກັນດີໃນວົງການ ສິນລະປີນລາວອະວຸໂສວ່າ “ແສນສັກດາ” ດາຣານັກຮ້ອງ ນັກແຕ່ງເພງອຳມະຕະ ທີ່ມີຊຶ່ສຽງ ຊຶ່ງທ່ານໄດ້ວາງບົດບາດເອົາໄວ້ຢູ່ໃນວົງການ ເພງລາວສະໄໝ.
Music background: Heua Huk Tha Houa Chai
ທ່ານພໍຈະບອກໄດ້ບໍ່ວ່າ ເພງນີ້ ແມ່ນເພງຫຍັງ ເພງນີ້ມີຊື່ວ່າ ເຮືອຮັກທ່າຫົວໃຈ ຊຶ່ງເປັນນຶ່ງ
ໃນຈຳນວນ ບັນດາເພງຍອດນິຍົມຂອງ ທ່ານ ແສນສັກດາ ເປັນເພງທຳອິດແລະກໍເພງດຽວ
ເທົ່ານັ້ນທີ່ ທ່ານ ໄດ້ອະນຸຍາດ ໃຫ້ຖ່າຍທຳເປັນ ວີດີໂອເພງ ອອກມາໄວ້ເປັນອະນຸສອນ ກ່ອນທີ່ທ່ານໄດ້ຈາກໂລກນີ້ໄປ. ທ່ານສາມາດຕິດຕາມເບິ່ງຜົນງານ ການສ້າງຮູບເງົາກ່ຽວກັບ “ເຮືອຮັກທ່າຫົວໃຈ" ໄດ້ທີ່ youtube ແລ້ວຕີໃສ່ຄໍາວ່າ senesakda
Your browser doesn’t support HTML5
ຟັງເພງ ເຮືອຮັກ ທ່າຫົວໃຈ ໂດຍແສນສັກດາ
http://www.youtube.com/watch?v=J4w379BpiqQ
ນອກຈາກນັ້ນອີກແລ້ວ ທ່ານຍັງສາມາດຕິດຕາມເບິ່ງ ຮູບເງົາເລື້ອງຕ່າງໆກ່ຽວກັບຊີວິດຂອງຄົນຢູ່ໃນ ສະຫະລັດ ອາເມຣິກາ ອັນເປັນຜົນງານຂອງ ທ່ານອຸ່ນໄດ້ຢູ່ໃນ youtube.