ອົງການແມ່ນໍ້າສາກົນແລະເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທເພື່ອອະນຸ
ລັກແມ່ນໍ້າຂອງຈະຍົກ ເອົາກໍລະນີການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ
ໃນລາວໃຫ້ເປັນປະເດັນບັນຫາໃນລະດັບພູມີພາກຂອງອາຊ່ຽນ.
ທ່ານນາງ ພຽນພອນ ດີເທດ ຜູ້ປະສານງານຂອງອົງການແມ່
ນໍ້າຂອງສາກົນ (International River) ປະຈໍາປະເທດໄທ
ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ ໃນເວລານີ້ ບັນດາອົງການອະນຸລັກ
ສະພາບແວດລ້ອມທໍາມະຊາດທັງໃນລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງ ແລະ
ໃນລະດັບສາກົນ ຊຶ່ງລວມເຖິງເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ ເພື່ອ
ອະນຸລັກແມ່ນໍ້າຂອງອີກດ້ວຍນັ້ນ ກໍາລັງຕຽມການເຄຶ່ອນໄຫວ
ເພື່ອຄັດຄ້ານການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນໍ້າແນວແມ່ນໍ້າ
ຂອງອີກເທື່ອໃໝ່ ໂດຍມີເປົ້າໝາຍທີ່ຈະຊຸກຍູ້ໃຫ້ບັນຫາຂັດ
ແຍ້ງກ່ຽວກັບການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແມ່ນໍ້າຂອງ ໃຫ້ເປັນປະເດັນບັນຫາໃນລະດັບພູມີ
ພາກຂອງອາຊ່ຽນ.
ທັງນີ້ ທ່ານນາງພຽນພອນ ໄດ້ໃຫ້ການອະທິບາຍວ່າ ສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ຕ້ອງມີການ
ຍົກລະດັບຂອງການເຄື່ອນໄຫວຈາກສະເພາະໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງໄປສູ່ລະດັບ
ອາຊ່ຽນນັ້ນ ກໍຍ້ອນວ່າການເຈລະຈາຕໍ່ຮອງຜົນປະໂຫຍດຕ່າງໆ ຕາມການຕົກລົງ
ວ່າດ້ວຍການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນໍ້າຂອງ ລະຫວ່າງ ລາວ ໄທ ກໍາປູເຈຍ ແລະ
ຫວຽດນາມ ຫຼືຄະນະກໍາມາທິການແມ່ນໍ້າຂອງ (MRC) ໂດຍທີ່ບໍ່ມີຈີນແລະມຽນມາ ເຂົ້າຮ່ວມດ້ວຍນັ້ນ ຖືເປັນຈຸດອ່ອນທີ່ສຸດ ເພາະນອກຈາກຈະບໍ່ສາມາດເຈລະຈາຕໍ່
ຮອງກັບຈີນ ກ່ຽວກັບແຜນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງຂອງຈີນໄດ້ແລ້ວ
ຂໍ້ຕົກລົງດັ່ງກ່າວກໍຍັງບໍ່ສາມາດ ທີ່ຈະບັງຄັບໃຊ້ກັບປະເທດສະມາຊິກດ້ວຍກັນໄດ້ ຢ່າງແທ້ຈິງອີກດ້ວຍ.
ກໍລະນີທີ່ສາມາດສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນບັນຫາດັ່ງກ່າວນີ້ໄດ້ຢ່າງ
ຊັດເຈນທີ່ສຸດ ກໍຄືການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຊຍະບູລີເທິງແນວແມ່
ນໍ້າຂອງໃນເຂດປະເທດລາວທີ່ ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບມະຕິເຫັນພ້ອມ
ກັນຈາກປະເທດສະມາຊິກດ້ວຍກັນແຕ່ຢ່າງໃດ ແຕ່ກໍປາກົດ
ວ່າທາງການລາວ ແລະກຸ່ມລົງທຶນໃນໂຄງການກໍໄດ້ເລີ່ມລົງ
ມືກໍ່ສ້າງຢ່າງເປັນທາງການນັບຕັ້ງແຕ່ທ້າຍປີທີ່ຜ່ານມາແລ້ວ
ດ້ວຍເຫດນີ້ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເຄືອຂ່າຍຂອງອົງການອະນຸລັກ ໄດ້
ຕັດສິນໃຈທີ່ຈະຍົກລະດັບການເຄື່ອນໄຫວ ຈາກລຸ່ມແມ່ນໍ້າ
ຂອງ ໄປສູ່ລະດັບອາຊ່ຽນ ໂດຍທີ່ຈະໃຊ້ໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຊຍະບຸລີ ເປັນກໍລະນີ
ຕົວຢ່າງ ດັ່ງທີ່ທ່ານນາງພຽນພອນ ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ຂໍ້ຕົກລົງແມ່ນໍ້າຂອງ 2538 ທີ່ຫາກມີການພັດທະນາເທິງແມ່ນໍ້າຂອງສາຍ
ຫຼັກແບບເຂື່ອນໄຊຍະບຸລີນີ້ ກໍຕ້ອງມີການໄດ້ຮັບສັນທາມະຕິຈາກສີ່ປະ
ເທດຮ່ວມກັນເສຍກ່ອນ ແຕ່ວ່າຢ່າງກໍລະນີຂອງເຂື່ອນໄຊຍະບຸລີນີ້ ກໍດໍາ
ເນີນການໄປປີສອງປີແລ້ວ ໂດຍທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມຕົກລົງຈາກທັງນີ້ປະ
ເທດ ແຕ່ຢ່າງໃດ ກໍເຮັດໃຫ້ເຮົາເລີຍວ່າບາງທີກອບກະຕິກາຍ່ອຍແບບ
Mekong Agreement ອັນນີ້ອາດຈະໃຊ້ບໍ່ໄດ້ ເຮົາຈະຕ້ອງຍົກລະດັບ
ໄປເຖິງອາຊ່ຽນ ວ່າອາຊ່ຽນນັ້ນ ກໍຄວນທີ່ຈະຕ້ອງມີການວາງມາດຕະຖານ
ສິ່ງແວດລ້ອມຫຼາຍຍິ່ງຂຶ້ນ.
ກ່ອນໜ້ານີ້ ສະມາຊິກວຸດທິສະພາໄທກໍໄດ້ຍື່ນຈົດໝາຍເຖິງທ່ານນາຍົກຍິ່ງລັກ ຊິນນະ
ວັດ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີໄທ ເພື່ອຂໍໃຫ້ທົບທວນແຜນການຮັບຊື້ກະແສໄຟຟ້າຈາກເຂື່ອນ
ໄຊຍະບູລີ ເພາະຍັງບໍ່ໝັ້ນໃຈຕໍ່ມາດຕະການປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທໍາມະ
ຊາດ ໂດຍເຖິງແມ່ນວ່າຈະເປັນໂຄງການ ທີ່ຢູ່ໃນເຂດອະທິປະໄຕຂອງລາວກໍຕາມ ແຕ່
ກໍບໍ່ມີຫຼັກປະກັນໃດເລີຍທີ່ຈະຮັບປະກັນໄດ້ວ່າ ເຂື່ອນຈະບໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບຂ້າມແດນ ຫຼື
ຂ້າມປະເທດ ເນື່ອງຈາກເປັນໂຄງການເຂື່ອນທີ່ຈະຕ້ອງສ້າງຢູ່ເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງ ທີ່ມີ
ສະຖານະເປັນແມ່ນໍ້າລະຫວ່າງປະເທດນັ້ນເອງ.
ທາງດ້ານທ່ານວີລະພົນ ວີລະວົງ ລັດຖະມົນຕີຊ່ວຍວ່າການກະຊວງພະລັງງານ ແລະ
ບໍ່ແຮ່ ກໍຢືນຢັນວ່າ ໂຄງການເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ເປັນຕົວແບບຂອງການພັດທະນາຢ່າງ
ຍືນຍົງ ທີ່ນອກຈາກຈະສ້າງຜົນປະໂຫຍດທາງເສດຖະກິດໄປຢ່າງຄຸ້ມຄ່າແລ້ວກໍຍັງຈະ
ບໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມທໍາມະຊາດທີ່ຢູ່ເຂດຕອນລຸ່ມຂອງເຂື່ອນອີກດ້ວຍ.
ໂຄງການເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ມີກໍານົດການກໍ່ສ້າງສໍາເລັດ ແລະເລີ່ມສົ່ງກະແສໄຟຟ້າ ຂາຍໃຫ້ກັບການໄຟຟ້າຝ່າຍຜະລິດແຫ່ງປະເທດໄທ ນັບແຕ່ປີ 2019 ເປັນຕົ້ນໄປ
ຊຶ່ງກໍຈະເຮັດໃຫ້ກຸ່ມລົງທຶນມີລາຍຮັບ ຈາກການຂາຍພະລັງງານໄຟຟ້າສ່ວນໃຫຍ່ທີ່
ຜະລິດໄດ້ເຖິງ 1,285 ເມກາວັດນັ້ນ ຄິດເປັນມູນຄ່າລວມ ກວ່າ 13,000 ລ້ານໂດລາ
ໃນຕະຫຼອດໄລຍະສໍາປະທານ 29 ປີ ໂດຍລັດຖະບານລາວ ກໍຈະໄດ້ສ່ວນແບ່ງເຖິງ
3,900 ລ້ານໂດລາ ໃນຕະຫຼອດໄລຍະສໍາປະທານດັ່ງກ່າວ.
ລັກແມ່ນໍ້າຂອງຈະຍົກ ເອົາກໍລະນີການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ
ໃນລາວໃຫ້ເປັນປະເດັນບັນຫາໃນລະດັບພູມີພາກຂອງອາຊ່ຽນ.
ທ່ານນາງ ພຽນພອນ ດີເທດ ຜູ້ປະສານງານຂອງອົງການແມ່
ນໍ້າຂອງສາກົນ (International River) ປະຈໍາປະເທດໄທ
ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ ໃນເວລານີ້ ບັນດາອົງການອະນຸລັກ
ສະພາບແວດລ້ອມທໍາມະຊາດທັງໃນລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງ ແລະ
ໃນລະດັບສາກົນ ຊຶ່ງລວມເຖິງເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ ເພື່ອ
ອະນຸລັກແມ່ນໍ້າຂອງອີກດ້ວຍນັ້ນ ກໍາລັງຕຽມການເຄຶ່ອນໄຫວ
ເພື່ອຄັດຄ້ານການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນໍ້າແນວແມ່ນໍ້າ
ຂອງອີກເທື່ອໃໝ່ ໂດຍມີເປົ້າໝາຍທີ່ຈະຊຸກຍູ້ໃຫ້ບັນຫາຂັດ
ແຍ້ງກ່ຽວກັບການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແມ່ນໍ້າຂອງ ໃຫ້ເປັນປະເດັນບັນຫາໃນລະດັບພູມີ
ພາກຂອງອາຊ່ຽນ.
ທັງນີ້ ທ່ານນາງພຽນພອນ ໄດ້ໃຫ້ການອະທິບາຍວ່າ ສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ຕ້ອງມີການ
ຍົກລະດັບຂອງການເຄື່ອນໄຫວຈາກສະເພາະໃນເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງໄປສູ່ລະດັບ
ອາຊ່ຽນນັ້ນ ກໍຍ້ອນວ່າການເຈລະຈາຕໍ່ຮອງຜົນປະໂຫຍດຕ່າງໆ ຕາມການຕົກລົງ
ວ່າດ້ວຍການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກແມ່ນໍ້າຂອງ ລະຫວ່າງ ລາວ ໄທ ກໍາປູເຈຍ ແລະ
ຫວຽດນາມ ຫຼືຄະນະກໍາມາທິການແມ່ນໍ້າຂອງ (MRC) ໂດຍທີ່ບໍ່ມີຈີນແລະມຽນມາ ເຂົ້າຮ່ວມດ້ວຍນັ້ນ ຖືເປັນຈຸດອ່ອນທີ່ສຸດ ເພາະນອກຈາກຈະບໍ່ສາມາດເຈລະຈາຕໍ່
ຮອງກັບຈີນ ກ່ຽວກັບແຜນການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງຂອງຈີນໄດ້ແລ້ວ
ຂໍ້ຕົກລົງດັ່ງກ່າວກໍຍັງບໍ່ສາມາດ ທີ່ຈະບັງຄັບໃຊ້ກັບປະເທດສະມາຊິກດ້ວຍກັນໄດ້ ຢ່າງແທ້ຈິງອີກດ້ວຍ.
ທີວທັດແມ່ນໍ້າຂອງບ່ອນທີ່ຈະມີການສ້າງເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ
ກໍລະນີທີ່ສາມາດສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນບັນຫາດັ່ງກ່າວນີ້ໄດ້ຢ່າງ
ຊັດເຈນທີ່ສຸດ ກໍຄືການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຊຍະບູລີເທິງແນວແມ່
ນໍ້າຂອງໃນເຂດປະເທດລາວທີ່ ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບມະຕິເຫັນພ້ອມ
ກັນຈາກປະເທດສະມາຊິກດ້ວຍກັນແຕ່ຢ່າງໃດ ແຕ່ກໍປາກົດ
ວ່າທາງການລາວ ແລະກຸ່ມລົງທຶນໃນໂຄງການກໍໄດ້ເລີ່ມລົງ
ມືກໍ່ສ້າງຢ່າງເປັນທາງການນັບຕັ້ງແຕ່ທ້າຍປີທີ່ຜ່ານມາແລ້ວ
ດ້ວຍເຫດນີ້ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເຄືອຂ່າຍຂອງອົງການອະນຸລັກ ໄດ້
ຕັດສິນໃຈທີ່ຈະຍົກລະດັບການເຄື່ອນໄຫວ ຈາກລຸ່ມແມ່ນໍ້າ
ຂອງ ໄປສູ່ລະດັບອາຊ່ຽນ ໂດຍທີ່ຈະໃຊ້ໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຊຍະບຸລີ ເປັນກໍລະນີ
ຕົວຢ່າງ ດັ່ງທີ່ທ່ານນາງພຽນພອນ ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ຂໍ້ຕົກລົງແມ່ນໍ້າຂອງ 2538 ທີ່ຫາກມີການພັດທະນາເທິງແມ່ນໍ້າຂອງສາຍ
ຫຼັກແບບເຂື່ອນໄຊຍະບຸລີນີ້ ກໍຕ້ອງມີການໄດ້ຮັບສັນທາມະຕິຈາກສີ່ປະ
ເທດຮ່ວມກັນເສຍກ່ອນ ແຕ່ວ່າຢ່າງກໍລະນີຂອງເຂື່ອນໄຊຍະບຸລີນີ້ ກໍດໍາ
ເນີນການໄປປີສອງປີແລ້ວ ໂດຍທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມຕົກລົງຈາກທັງນີ້ປະ
ເທດ ແຕ່ຢ່າງໃດ ກໍເຮັດໃຫ້ເຮົາເລີຍວ່າບາງທີກອບກະຕິກາຍ່ອຍແບບ
Mekong Agreement ອັນນີ້ອາດຈະໃຊ້ບໍ່ໄດ້ ເຮົາຈະຕ້ອງຍົກລະດັບ
ໄປເຖິງອາຊ່ຽນ ວ່າອາຊ່ຽນນັ້ນ ກໍຄວນທີ່ຈະຕ້ອງມີການວາງມາດຕະຖານ
ສິ່ງແວດລ້ອມຫຼາຍຍິ່ງຂຶ້ນ.
ກ່ອນໜ້ານີ້ ສະມາຊິກວຸດທິສະພາໄທກໍໄດ້ຍື່ນຈົດໝາຍເຖິງທ່ານນາຍົກຍິ່ງລັກ ຊິນນະ
ວັດ ນາຍົກລັດຖະມົນຕີໄທ ເພື່ອຂໍໃຫ້ທົບທວນແຜນການຮັບຊື້ກະແສໄຟຟ້າຈາກເຂື່ອນ
ໄຊຍະບູລີ ເພາະຍັງບໍ່ໝັ້ນໃຈຕໍ່ມາດຕະການປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທໍາມະ
ຊາດ ໂດຍເຖິງແມ່ນວ່າຈະເປັນໂຄງການ ທີ່ຢູ່ໃນເຂດອະທິປະໄຕຂອງລາວກໍຕາມ ແຕ່
ກໍບໍ່ມີຫຼັກປະກັນໃດເລີຍທີ່ຈະຮັບປະກັນໄດ້ວ່າ ເຂື່ອນຈະບໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບຂ້າມແດນ ຫຼື
ຂ້າມປະເທດ ເນື່ອງຈາກເປັນໂຄງການເຂື່ອນທີ່ຈະຕ້ອງສ້າງຢູ່ເທິງແນວແມ່ນໍ້າຂອງ ທີ່ມີ
ສະຖານະເປັນແມ່ນໍ້າລະຫວ່າງປະເທດນັ້ນເອງ.
ທາງດ້ານທ່ານວີລະພົນ ວີລະວົງ ລັດຖະມົນຕີຊ່ວຍວ່າການກະຊວງພະລັງງານ ແລະ
ບໍ່ແຮ່ ກໍຢືນຢັນວ່າ ໂຄງການເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ເປັນຕົວແບບຂອງການພັດທະນາຢ່າງ
ຍືນຍົງ ທີ່ນອກຈາກຈະສ້າງຜົນປະໂຫຍດທາງເສດຖະກິດໄປຢ່າງຄຸ້ມຄ່າແລ້ວກໍຍັງຈະ
ບໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ສະພາບແວດລ້ອມທໍາມະຊາດທີ່ຢູ່ເຂດຕອນລຸ່ມຂອງເຂື່ອນອີກດ້ວຍ.
ໂຄງການເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ມີກໍານົດການກໍ່ສ້າງສໍາເລັດ ແລະເລີ່ມສົ່ງກະແສໄຟຟ້າ ຂາຍໃຫ້ກັບການໄຟຟ້າຝ່າຍຜະລິດແຫ່ງປະເທດໄທ ນັບແຕ່ປີ 2019 ເປັນຕົ້ນໄປ
ຊຶ່ງກໍຈະເຮັດໃຫ້ກຸ່ມລົງທຶນມີລາຍຮັບ ຈາກການຂາຍພະລັງງານໄຟຟ້າສ່ວນໃຫຍ່ທີ່
ຜະລິດໄດ້ເຖິງ 1,285 ເມກາວັດນັ້ນ ຄິດເປັນມູນຄ່າລວມ ກວ່າ 13,000 ລ້ານໂດລາ
ໃນຕະຫຼອດໄລຍະສໍາປະທານ 29 ປີ ໂດຍລັດຖະບານລາວ ກໍຈະໄດ້ສ່ວນແບ່ງເຖິງ
3,900 ລ້ານໂດລາ ໃນຕະຫຼອດໄລຍະສໍາປະທານດັ່ງກ່າວ.