ຢູ່ນະຄອນຫລວງຂອງໄລບີເຣຍ ອີໂບລາໄດ້ເຂົ້າຄອບງຳຄື້ນວິທະ
ຍຸ ແຕ່ບໍ່ແມ່ນໃນຂ່າວກ່ຽວກັບໂຣກຮ້າຍແຮງ ທີ່ພາໃຫ້ຕາຍໄດ້ນັ້ນ
ຫາກແມ່ນເພງດັງທີ່ຊື່ວ່າ Ebola in Town ທີ່ມີຈັງວະເຕ້ນແບບ
ຄຶກຄື້ນ ແລະມີເນື້ອໃນເຕືອນໃຫ້ຫລີກເວ້ນຈາກການຕິດເຊື້ອອີ
ໂບລາ. ຢູ່ປະເທດນີ້ ພວກພະນັກງານຮັກສາສຸຂະພາບ ທີ່ຕໍ່ສູ້ກັບ
ການແຜ່ລະບາດຂອງເຊື້ອອີໂບລາ ຍັງຕ້ອງໄດ້ຕໍ່ສູ້ກັບຂ່າວຊ່າລື
ຄວາມບໍ່ໄວ້ວາງໃຈ ຄວາມບໍ່ຮູ້ເລື້ອງຫຍັງ ແລະຂໍ້ມູນທີ່ຜິດພາດ
ທີ່ໄດ້ມີສ່ວນຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ເຊື້ອອີໂບລາ ແຜ່ລະບາດກ້ວາງອອກ
ໄປນັ້ນ. ແຕ່ວ່າ ເພັງຈະສາມາດປ່ຽນແນວຄິດແລະຄວາມປະພຶດ
ຂອງຄົນໄດ້ບໍ? ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ Steve Baragona ມີລາຍງານ
ຊຶ່ງດາຣາຈະນຳມາສະເໜີທ່ານ.
Your browser doesn’t support HTML5
ລາຍງານເລື້ອງ ສິນລະປິນໄລບີເຣຍ ແຕ່ງເພັງປຸກປະຊາຊົນ ໃຫ້ຕື່ນຕົວກ່ຽວກັບເຊື້ອອີໂບລາ
ຟັງລາຍງານນີ້ ເປັນພາສາອັງກິດ:
ໃນເດືອນພຶດສະພາຜ່ານມາ ນັກດົນຕີໄລບີເຣຍສາມຄົນ ມີຄວາມຄິດວ່າ ປະຊາຊົນ
ພາກັນຖືເບົາເຊື້ອອີໂບລາຫລາຍເກີນໄປ. ຫລາຍໆຄົນຄິດວ່າ ມັນເປັນເລ່ກົນຂອງ
ລັດຖະບານເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຮັບເງິນຊ່ວຍເຫລືອ.
ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງຢາກດຶງຄວາມສົນໃຈຂອງຜູ້ຄົນ ມາໃສ່ເຊື້ອໄວຣັສອັນນີ້. ແລະມັນກໍໄດ້ຜົນ.
ບໍ່ເທົ່າໃດມື້ ຫລັງຈາກທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າພາກັນອັດເພັງນີ້ອອກມາ Ebola in Town ຫລື
ອີໂບລາມາຮອດເມືອງແລ້ວ ມັນກໍດັງຄັບ ນະຄອນຫລວງມອນໂຣເວຍ.
ນັກດົນຕີ Samuel "Shadow" Morgan ກ່າວວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າບໍ່ຢາກອັດເພັງປຸກໃຫ້
ຕື່ນຕົວ ແບບທົ່ວໆໄປທີ່ເຄີຍເຮັດມາ ທີ່ມີທຳນອງຊ້າໆ ເສົ້າແລະເຄ່ງຂຶມ. ເຂົາເຈົ້າຢາກ
ໄດ້ເພັງທີ່ມີທຳນອງຄຶກຄື້ນ ທີ່ຜູ້ຄົນສາມາດເຕ້ນໄປນຳໄດ້. Samuel Morgan ເວົ້າວ່າ:
“ເນື່ອງຈາກວ່າ ທຸກມື້ນີ້ ໃຜໆກໍຢາກເຕ້ນລຳ ເຂົາເຈົ້າກໍຈະເຕ້ນໃສ່ຈັງວະເພັງກ່ອນ
ແລະໃນຂັ້ນຕໍ່ໄປ ເຂົາເຈົ້າກໍຈະຮຽນຮ້ອງບົດສອຍ ແລ້ວກໍຈະເຂົ້າໄປຫາເນື້ອຮ້ອງ
ແລ້ວກໍຈະເຂົ້າ ໃຈ ເນື້ອໃນແທ້ໆຂອງມັນ ວ່າມັນກ່ຽວກັບຫຍັງ?”
ຕົວຢ່າງ ເນື້ອຮ້ອງວັກສຸດທ້າຍ ແມ່ນບອກໃຫ້ຮູ້ວ່າ ທ່ານສາມາດຕິດເຊື້ອອີໂບລາໄດ້
ແນວໃດ ຈາກການກິນຊີ້ນລີງ ແລະຊີ້ນສັດປ່າອື່ນໆ. ເນື້ອຮ້ອງຂອງວັກນີ້ເວົ້າວ່າ
If you like the monkey/ ຖ້າເຈົ້າມັກລີງ
Don't eat the meat/ ຢ່າກິນຊີ້ນລີງ
If you like the baboon/ ຖ້າເຈົ້າມັກຊະນີ
I said don't eat the meat/ ຂ້ອຍບອກວ່າ ຢ່າກິນຊີ້ນມັນ
If you like the bat-o/ ຖ້າເຈົ້າມັກໂຕເຈຍ
Don't eat the meat/ ຢ່າກີນຊີ້ນມັນ
Ebola in town/ ອີໂບລາ ມາຮອດເມືອງແລ້ວ.
Jennifer Chu ເຮັດວຽກດ້ານການຕະຫລາດ ກ່ຽວກັບການໂຄະນາ ເຜີຍແຜ່ຂ່າວ
ສາທາລະນະສຸກຕໍ່ສັງຄົມ ໃຫ້ບໍລິສັດ Ogilvy Public Relations ທີ່ວໍຊິງຕັນ. ລາວ
ເວົ້າວ່າ ເພັງນີ້ເປັນເພັງງ່າຍໆ ກົງໄປກົງມາ ແລະຍາກທີ່ຈະຫາເພັງອື່ນໃດ ທີ່ທັງໃຫ້
ຂໍ້ມູນແລະໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມ ຈາກຜູ້ຟັງ. Jennifer Chu ເວົ້າວ່າ:
“ເປັນແນວໃດບໍ່ຮູ້ ມັນເປັນເພັງທີ່ຕິດຫູຢ່າງໜ້າມະຫັດສະຈັນ ແລະກໍມີຂໍ້ຄວາມ
ດ້ານສາທາລະນະສຸກທີ່ດີ.”
Susan Krenn ເປັນຜູ້ອຳນວຍການ ສູນກາງໂຄງການສື່ສານ (Center for Communication Programs) ຂອງໂຮງຮຽນສາທາລະນະສຸກ Bloomberg ຂອງ
ມະຫາວິທະຍາໄລ Johns Hopkins ຢູ່ນະຄອນ Baltimore ລັດ Maryland. ລາວ
ກ່າວວ່າ ດົນຕີສາມາດເປັນເຄື່ອງມືທີ່ມີພະລັງໄດ້ ສຳຫລັບສົ່ງສານດ້ານສຸຂະພາບອອກ
ໄປ. Susan Krenn ເວົ້າວ່າ:
“ເພາະວ່າເຈົ້າຢູ່ໃນຄື້ນວິທະຍຸຫັ້ນ ພ້ອມກັບ ສິ່ງນຶ່ງທີ່ດຶງດູດຄວາມສົນໃຈຄົນ
ຢູ່ແລ້ວ ແລະມັນກໍເປັນຄວາມບັນເທິງ ສະນັ້ນ ກໍແມ່ນວ່າ ທ່ານຊະນະການຕໍ່ສູ້
ໄປໄດ້ເຄິ່ງນຶ່ງແລ້ວ.”
ທ່ານນາງ Krenn ກ່າວວ່າ ການຕອບຮັບດ້ວຍຄວາມຮູ້ສຶກມ່ວນຊື່ນ ຕໍ່ທຳນອງເພັງ
ທີ່ມ່ວນຫູ ຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ການສົ່ງສານຫລືຂໍ້ມູນ ງ່າຍຂຶ້ນ.
ສູນກາງຂອງທ່ານນາງໄດ້ເຮັດວຽກເຜີຍແຜ່ແບບນີ້ ມາດົນກ່ວາ 20 ປີແລ້ວ.
ໃນສະໄໝທ້າຍຊຸມປີ 1980 ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮ່ວມກັບນັກຮ້ອງໄນຈີເຣຍ ສອງຄົນ ຄື
Onyeka Onwenu ກັບ King Sunny Ade ເຮັດເພັງນຶ່ງອອກມາ ກ່ຽວກັບການ
ວາງແຜນຄອບຄົວ ທີ່ຊື່ເພັງ Wait for Me ຫລື ຖ້າຂອ້ຍແດ່.
ເພັງນີ້ບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມຫລາຍເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ເລື້ອງການວາງ
ແຜນຄອບຄົວ ກາຍມາເປັນຫົວຂໍ້ການສົນທະນາຢູ່ໃນໝູ່ປະຊາຊົນໄນຈີເຣຍ ແຕ່ທ່ານ
ນາງ Krenn ກ່າວວ່າ ມັນບໍ່ແມ່ນແຕ່ເພັງທີ່ເຮັດໃຫ້ເປັນເຊັ່ນນັ້ນ. ທ່ານນາງ Krenn
ກ່າວວ່າ:
“ເພັງໆດຽວບໍ່ສາມາດທີ່ຈະສ້າງແຕກຕ່າງ ໄດ້ສະເໝີໄປ. ຂ້າພະເຈົ້າຢາກຈະ
ເວົ້າວ່າ ທາງທີ່ດີທີ່ສຸດກໍຄືໃຫ້ໃຊ້ເພັງ ໃນຊຸດໂຄສະນາ ທີ່ໃຫຍ່ກ່ວານັ້ນ.”
ຊຸດເພັງໂຄສະນາຢູ່ໄນຈີເຣຍນັ້ນ ມີຮວມທັງລາຍການໂຄສະນາທາງວິທະຍຸ ແລະໂທລະ
ພາບ ທັງບົດຂຽນໃນໜັງສືພິມ ນິຕະຍະສານ ແລະອື່ນໆ ຊື່ງອົງການພັດທະນາລະຫວ່າງ
ປະເທດຂອງສະຫະລັດ (U.S. Agency for International Development) ຫລື
USAID ເປັນຜູ້ໃຫ້ທຶນ.
ພາບກ່ຽວກັບ ການລະບາດ ຂອງອີໂບລາ
ສູນກາງຂອງທ່ານນາງ Krenn ໄດ້ທຳການຄົ້ນຄ້ວາເບິ່ງຜົນຂອງຂອງການໂຄສະນາ
ແລະພົບວ່າ ຍິ່ງຜູ້ຄົນໄດ້ເຫັນການໂຄສະນາຫລາຍເທົ່າໃດ ກໍມີທາງຫລາຍຂຶ້ນເທົ່ານັ້ນ
ວ່າ ເຂົາເຈົ້າຈະໃຊ້ວິທີການວາງແຜນຄອຍຄົວແບບໃດແບບນຶ່ງ. ຕົວຢ່າງກໍຄື ພວກທີ່
ໄດ້ເຫັນການໂຄສະນາຫລາຍທີ່ສຸດ ກໍແມ່ນມີທາງວ່າ ຈະໃຊ້ວິທີຄຸມກຳເນີດຫລາຍກ່ວາ
ພວກທີ່ບໍ່ໄດ້ເຫັນການໂຄສະນານັ້ນ ເຖິງສອງເທົ່າ.
ຢູ່ໄລບີເຣຍນັ້ນ Ebola in Town ບໍ່ແມ່ນເພັງດຽວທີ່ທ່ານຈະໄດ້ຍິນ ກ່ຽວກັບໂຣກນີ້.
ກະຊວງສາທາລະນະສຸກຍັງໄດ້ນຳເອົາເພັງນີ້ ອອກເຜີຍແຜ່ນຳ.
Always wash your hands with soap and water/
Always cook your food very well/
Go to the health facility any time you have headache/
Fever, pain, diarrhea, rash, red eyes and vomiting.
ເນື້ອໃນວັກນີ້ຂອງເພັງ ເວົ້າວ່າ:
“ໃຫ້ລ້າງມືຂອງທ່ານ ກັບສະບູ່ແລະນ້ຳຕະຫລອດເວລາ/
ປຸງແຕ່ງອາຫານຂອງທ່ານໃຫ້ສຸກດີ/
ໃຫ້ໄປສຸກສາລາ ເວລາໃດທີ່ທ່ານເຈັບຫົວ/
ມີໄຂ້ ເຈັບປວດ ທ້ອງສຸ ເປັນຜືນຄັນ ຕາແດງ ແລະຮາກອອກມາ.”
ວີດີໂອ: ຊາວອາເມຣິກັນ ສົ່ງເຄື່ອງຂອງໄປຊ່ວຍເຫລືອ ປະຊາຊົນໃນປະເທດ
ອາຟຣິກາຕາເວັນຕົກ ຮັບມືກັບ ອີໂບລາ:
Your browser doesn’t support HTML5
Americans, Ex-Pats Send Relief Supplies to West Africa