ຄວາມຮຸນແຮງຂອງແກັ່ງອັນຕະພານທີ່ເພີ້ມຂຶ້ນ ໄດ້ແຜ່ຂະຫຍາຍຢູ່ເຮຕີ ໃນເດືອນນີ້ ແລະກໄດ້ແຜ່ລາມໄປເຖິງບາງສ່ວນຂອງນະຄອນຫຼວງ, ພອດ-ໂອ-ພຣິນສ໌, ເຊິ່ງເປັນບ່ອນທີ່ຕັ້ງຂອງສະຖາບັນທີ່ພົ້ນເດັ່ນທີ່ສຸດຈຳນວນນຶ່ງ. ຄວາມຮຸນແຮງໄດ້ສັ່ນຄອນຄວາມຮູ້ສຶກດ້ານຄວາມປອດໄພຂອງພົນລະເມືອງ ໃນເຂດທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າຄິດວ່າ ຂ້ອນຂ້າງປອດໄພນັ້ນ. ມາເທຍໂດ ວຽລມີ (Matiado Vilme) ມີລາຍງານພິເສດຈາກຖະໜົນຫົນທາງໃນນະຄອນຫຼວງ ຂອງເຮຕີ ກ່ຽວກັບເລື່ອງນີ້.
Your browser doesn’t support HTML5
ຄວາມຮຸນແຮງຂອງກຸ່ມອາດຊະຍາກອນ ທີ່ເພີ້ມສູງຂຶ້ນ ໃນເຮຕີ ກ້າວເຂົ້າມາຮອດສະຖາບັນທີ່ມີຊື່ສຽງ ໃນ ພອດ-ໂອ-ພຣິນສ໌
ສຽງປືນໄດ້ດັງຂຶ້ນຢູ່ຕາມຖະໜົນຫົນທາງ ອ້ອມຂ້າງສວນສາທາລະນະຫຼັກ ໃນໃຈກາງເມືອງ ພອດ-ໂອ-ພຣິນສ໌ (Port-au-Prince) ຂອງເຮຕີ, ໃນວັນທີ 21 ມີນາຜ່ານມານີ້.
"ເກີດຫຍັງຂື້ນ?" ມາເທຍໂດ ໄດ້ຖາມແມ່ຍິງຄົນນຶ່ງ ໃນພາສາຄຣີໂອລ.
“ແມ່ນຫຍັງເກີດຂຶ້ນ?” ນັກຂ່າວຂອງພວກເຮົາໄດ້ຖາມນຶ່ງໃນຫລາຍໆຄົນ ທີ່ພວມແລ່ນໜີຈາກເຫດການຍິງປືນຢູ່ໃກ້ກັບ ຊາມປ໌-ດີ-ມາສ໌ (Champ-de-Mars).
ບໍ່ມີຄຳຕອບເລີຍ, ແຕ່ສາມາດໄດ້ຍິນສຽງຂອງຜູ້ຍິງທີ່ຢ້ານກົວອີກຄົນນຶ່ງ ເວົ້າວ່າ, “ພຣະເຢຊູທີ່ແສນດີເຈົ້າ, ຂ້ານ້ອຍສິຕາຍໃນມື້ນີ້ແລ້ວ.”
ຜູ້ຊາຍຄົນນຶ່ງທີ່ບໍ່ໄດ້ບອກຊື່ຂອງລາວ ກໍາລັງຍ່າງໜີຈາກຄວາມຮຸນແຮງ ເມື່ອລາວໄດ້ສັງເກດເຫັນເຄື່ອງໝາຍສຽງອາເມຣິກາ ຂອງນັກຂ່າວຂອງພວກເຮົາ. ລາວໄດ້ຢຸດເພື່ອເລົ່າປະສົບການຂອງລາວສູ່ພວກເຮົາຟັງ.
ພໍ່ຄ້າ ໃນເມືອງ ພອດ-ໂອ-ພຣິນສ໌ (Port-au-Prince) ກ່າວເປັນພາສາ ຄຣີໂອລ (CREOLE) ວ່າ:
“ມີຂ່າວລືຫຼາຍຢ່າງເຜີຍແຜ່ໄປທົ່ວ. ຂ້ອຍມາບ່ອນນີ້ເພື່ອຂາຍສິນຄ້າ, ແລະຂ້ອຍກໍບໍ່ສາມາດຂາຍໄດ້. ຕອນນີ້ຂ້ອຍອາຍຸ 60 ປີແລ້ວ. ຂ້ອຍບໍ່ສາມາດດໍາລົງຊີວິດຢູ່ພາຍໃຕ້ຄວາມກົດດັນແບບນີ້ໄດ້. ຂ້ອຍຕ້ອງອອກຈາກ [ສະຖານທີ່ນີ້] ແລະກັບບ້ານ.”
ຜູ້ຊາຍໄວຫນຸ່ມທີ່ຂີ່ລົດຈັກ, ມີເລືອດອອກຢູ່ທີ່ຂາຂອງລາວ, ໄດ້ຢຸດເພື່ອໃຫ້ຜູ້ຊາຍຊຸດດຳເອົາຜ້າມາພັນບາດຂອງລາວໄວ້.
ຕຳຫຼວດໃນເຄື່ອງແບບ ທີ່ລາດຕະເວນຕາມຖະໜົນຫົນທາງ ໄດ້ຮ້ອງໃຫ້ປະຊາຊົນອອກໄປຈາກເຂດດັ່ງກ່າວ, ໃນຂະນະທີ່ຄົນອື່ນໆໄດ້ເຝົ້າຍາມທາງເຂົ້າຖານທັບ ອູດໂມ (UDMO), ເຊິ່ງເປັນໜ່ວຍງານຕຳຫຼວດແຫ່ງຊາດ ຂອງເຮຕີ ທີ່ຮັບຜິດຊອບໃນການຄວບຄຸມຝູງຊົນ.
ຫ້າມື້ຕໍ່ມາ, ຜົນສະທ້ອນຂອງຄວາມຮຸນແຮງຂອງກຸ່ມແກັ່ງ ປາກົດໃຫ້ເຫັນໄດ້ຢ່າງຈະແຈ້ງຢູ່ຖະໜົນ ມົງຊີເຍີ ກິລລູກສ໌ (Monseigneur Guilloux), ເຊິ່ງຢູ່ຕິດກັບໂຮງໝໍຂອງມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງລັດຂອງເຮຕີ.
ນີ້ແມ່ນຄລີນິກການແພດທີ່ຖືກປຸ້ນໂດຍສະມາຊິກຂອງພັນທະມິດ ຂອງກຸ່ມແກັ່ງທີ່ເອີ້ນຕົນເອງວ່າ ວີບວ໌ ອອນຊອມບູລ (Viv Ansanm).
ພວກກຸ່ມໂຈນໄດ້ປຸ້ນຈີ້ ແລະຈູດເຜົາທຸລະກິດອື່ນໆ ລວມທັງບ່ອນທີ່ ທ້າວ ຊອນ ອີບ ໂປລີກາດ (Jean Yves Policard) ກ່າວວ່າ ລາວໄດ້ເຮັດວຽກຢູ່ທີ່ນັ້ນ ມາເປັນເວລາ 37 ປີ.
ທ້າວ ຊອນ ອີບ ໂປລີກາດ (Jean Yves Policard), ຊາວເມືອງ ພອດ-ໂອ-ພຣິນສ໌ (Port-au-Prince ກ່າວເປັນພາສາ ຄຣີໂອລ (CREOLE) ວ່າ:
"ຂ້ອຍຍັງບໍ່ຮູ້ວ່າ ຂ້ອຍສູນເສຍໄປຫຼາຍເທົ່າໃດ. ການທີ່ຢູ່ໃກ້ກັບໂຮງຫມໍ ແລະທໍານຽບປະທານາທິບໍດີຫຼາຍປານນີ້, ຂ້ອຍບໍ່ຄິດເລີຍວ່າ ຂ້ອຍຈະປະເຊີນກັບສະຖານະການນີ້. ຕອນຂ້ອຍເຫັນທຸກຄົນແລ່ນຂື້ນໄປເທິງເນີນພູ, ຂ້ອຍເວົ້າກັບຕົວເອງວ່າ: 'ຂ້ອຍຈະເຮັດໃຈເຢັນໆໄວ້, ເພາະວ່າ ການຢູ່ໃກ້ກັບສະຖານທີ່ເຫຼົ້ານີ້ ຈະເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍປອດໄພ.' ທ້າຍທີ່ສຸດແລ້ວ, ຄວາມປອດໄພກໍກາຍເປັນສູນ."
ການຂາດລະບົບຮັກສາຄວາມປອດໄພດັ່ງກ່າວ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນໃນນະຄອນຫຼວງ ຂອງເຮຕີ ຕ້ອງຍ່າງແບບບໍ່ມີຈຸດໝາຍ ຜ່ານຊາກຫັກພັງຂອງລົດທີ່ຖືກໄຟໄຫມ້ ແລະຖະຫນົນຫົນທາງທີ່ເຕັມໄປດ້ວຍສິ່ງເສດເຫຼືອ, ໂດຍບໍ່ຮູ້ວ່າ ຄວາມຮຸນແຮງຂອງພວກແກັ່ງອັນຕະພານ ຈະສິ້ນສຸດລົງເມື່ອໃດ.
ອ່ານລາຍງານເປັນພາສາອັງກິດຂ້າງລູ່ມນີ້:
The surge in gang violence that has plagued Haiti this month has spread to parts of the capital, Port-au-Prince, where some of its most prominent institutions are located. The violence has shaken residents’ sense of security in areas they thought were relatively safe. Matiado Vilme has exclusive video from the streets of the Haitian capital in this story.
Gunfire erupted in the streets surrounding a major public park in downtown Port-au-Prince, Haiti, on March 21.
“What is going on?” our reporter asked one of the many people running away from the shooting near the Champ-de-Mars.
There was no answer, but another terrified woman could be heard saying, “Sweet Jesus, I am going to die today.”
One man, who didn't provide his name, was walking away from the violence when he noticed our reporter’s Voice of America insignia. He stopped to share his experience.
Port-au-Prince Merchant said:
“There are a lot of rumors going around. I am here to sell stuff, and I can’t even make a sale. I am now 60 years old. I can’t live under this kind of pressure. I have to leave [this place] and go home.”
A young man on a motorcycle, bleeding from his leg, stopped to get his wound bandaged by an armed man dressed in black.
Uniformed police patrolling the streets shouted for people to leave the area, as others guarded the entrance to a base of UDMO, a Haitian National Police unit responsible for crowd control.
Five days later, the aftermath of the gang violence was evident on Monseigneur Guilloux Street, adjacent to the State University of Haiti Hospital.
This was a medical clinic looted by members of a coalition of gangs who call themselves Viv Ansanm.
The bandits looted and burned other businesses, including one where Jean Yves Policard ((pron. ZHON EEV pol-ee-CAR)) says he had been working for 37 years.
Jean Yves Policard, Port-au-Prince Resident said:
“I don’t know yet how much I’ve lost. Being so close to the hospital and the presidential palace, I didn’t think that I would face this situation. When I saw everybody running for the hills, I said to myself: 'I’ll keep my cool, because my proximity to those sites would give me some kind of safety.' At the end of the day, the security was simply zero.”
That absence of security has left residents of the Haitian capital wandering through the wreckage of burned-out cars and debris-filled streets, not knowing when the gang violence will end.