ການປະກາດທີ່ບໍລິສັດລົດຂະໜາດໃຫຍ່ BYD ຂອງຈີນ ຈະສ້າງໂຮງງານທີ່ມີມູນຄ່າ 1 ຕື້ໂດລາໃນປະເທດເທີກີ ເປັນການຫັນປ່ຽນໃນການພົວພັນລະຫວ່າງສອງປະເທດຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ການເຄື່ອນໄຫວດັ່ງກ່າວ ມີຂຶ້ນຫຼັງຈາກທີ່ຄວາມເຄັ່ງຕຶງເປັນເວລາຫຼາຍປີກ່ຽວກັບການສະຫນັບສະຫນູນຂອງລັດຖະບານ ອັງກາຣາ ສໍາລັບຊົນເຜົ່າວີເກີຂອງຈີນ. ດັ່ງທີ່ ໂດຣຽນ ໂຈນສ໌ (Dorian Jones) ມີລາຍງານຈາກນະຄອນຫຼວງ ອິສຕັນບູລ, ສອງປະເທດ ດັ່ງກ່າວ ນັບມື້ນັບຊອກຫາພື້ນຖານຮ່ວມກັນ ບໍ່ພຽງແຕ່ທາງດ້ານເສດຖະກິດ ເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ລວມທັງດ້ານການທູດນໍາອີກດ້ວຍ, ທິບສຸດາ ມີລາຍລະອຽດ.
Your browser doesn’t support HTML5
ໂຮງງານຜະລິດລົດຍົນມູນຄ່າ 1 ຕື້ໂດລາ ເປັນສັນຍານເຖິງສາຍພົວພັນທີ່ເລິກເຊິ່ງລະຫວ່າງ ເທີກີ ແລະ ຈີນ
ໃນເດືອນກໍລະກົດ ເຫັນວ່າບໍລິສັດຍານພາຫະນະລົດຍົນຂະໜາດໃຫຍ່ BYD ຂອງຈີນ ໄດ້ເຊັນລົງນາມໃນຂໍ້ຕົກລົງທີ່ຈະສ້າງໂຮງງານມູນຄ່າ 1 ຕື້ໂດລາ ຢູ່ປະເທດເທີກີ. ໂຮງງານດັ່ງກ່າວຈະທໍາການຜະລິດຍານພາຫະນະໃຫ້ໄດ້ 150,000 ຄັນຕໍ່ປີ, ຫຼັກໆແມ່ນສຳລັບຕະຫຼາດສະຫະພາບຢູໂຣບ.
ບັນດານັກວິເຄາະກ່າວວ່າ ຂໍ້ຕົກລົງດັ່ງກ່າວເປັນຈຸດຫັນປ່ຽນຂອງການພົວພັນລະຫວ່າງ ເທີກີ ແລະ ຈີນ.
ທ່ານນາງ ຊີເບລ ກາຣາເບລ (Sibel Karabel), ຈາກມະຫາວິທະຍາໄລ ເກດິກ Gedik ກ່າວຜ່ານຊູມວ່າ:
“ຂໍ້ຕົກລົງນີ້ມີທ່າອ່ຽງເພື່ອຫລຸດຜ່ອນຄວາມບໍ່ສົມດຸນທາງດ້ານການຄ້າ, ການຂາດດຸນການຄ້າ ເຊິ່ງໄດ້ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍຕໍ່ເທີກີ. ແລະໃນອີກດ້ານນຶ່ງ, ສໍາລັບຈີນ, ປະເທດດັ່ງກ່າວແມ່ນມີຄວາມສໍາຄັນເນື່ອງຈາກວ່າ ຜະລິດຕະພັນ ທີ່ຜະລິດຢູ່ທີ່ນີ້ ຈະໄດ້ຮັບການຍົກເວັ້ນພາສີເພາະຄວາມຈິງກໍຄື ເທີກີ ມີສະຫະ ພັນດ້ານພາສີກັບສະຫະພາບຢູໂຣບ.”
ບັນດານັກວິເຄາະກ່າວວ່າ ໂຮງງານທີ່ໄດ້ວາງແຜນໄວ້ ເປັນວິທີທາງນຶ່ງເພື່ອຫຼີກເວັ້ນການເກັບພາສີໃໝ່ຂອງສະຫະພາບຢູໂຣບຕໍ່ຍານພາຫະນະຂອງຈີນ, ແລະ ພວກເຂົາເຈົ້າກ່າວວ່າ ການລົງທຶນໃໝ່ນີ້ ຍັງເປັນສັນຍານຂອງການປ່ຽນແປງນະໂຍບາຍຂອງປັກກິ່ງ ລຸນຫຼັງການຫຼີກລ້ຽງການລົງທຶນຢູ່ ເທີກີ ມາເປັນເວລາຫຼາຍປີ.
ທ່ານນາງ ເຄີເຣັນ ເອຍຣຽນ (Ceren Ergenc), ຈາກສູນການສຶກສາກ່ຽວກັບ ນະໂຍບາຍຢູໂຣບ ກ່າວຜ່ານຊູມວ່າ:
“ທ່ານບໍ່ເຫັນການລົງທຶນຂອງ ຈີນ ໃນ ເທີກີ, ແລະເຫດຜົນສໍາລັບສິ່ງນັ້ນ ແມ່ນຍ້ອນວ່າ ຈີນ ສາມາດພິສູດໄດ້ວ່າ ເທີກີ ເປັນປະເທດທີ່ມີຄວາມສ່ຽງທາງ ດ້ານການເມືອງສູງຢູ່ໃນພາກພື້ນ.”
ແຕ່ສິ່ງດັ່ງກ່າວນັ້ນກໍາລັງມີການປ່ຽນແປງ, ແລະຄົນຈໍານວນນຶ່ງຢູ່ໃນຊຸມຊົນຊາວວີເກີ ກໍມີຄວາມກັງວົນວ່າ ເທີກີ ອາດໂຈມຕີພວກເຂົາເຈົ້າ.
ລັດຖະບານອັງກາຣາ ໄດ້ປະນາມຕໍ່ການປາບປາມຊົນເຜົ່າກຸ່ມນ້ອຍວີເກີຂອງຕົນ ທີ່ເປັນຊາວມຸສລິມສ່ວນໃຫຍ່ ແລະໄດ້ສະເໜີບ່ອນລີ້ໄພໃຫ້ແກ່ພວກເຂົາເຈົ້າເປັນ ຈໍານວນຫຼາຍ. ບັນດານັກສັງເກດການກ່າວວ່າ ພວກປະທ້ວງຊາວວີເກີກັງວົນວ່າ ການລົງທຶນມູນຄ່າ 1 ຕື້ໂດລາຂອງປັກກິ່ງຢູ່ໃນ ເທີກີ ອາດຈະເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງຂໍ້ຕົກລົງລະຫວ່າງການຢ້ຽມຢາມຂອງລັດຖະມົນຕີການຕ່າງປະເທດເທີກີ ທ່ານ ຮາຄານ ຟີດານ (Hakan Fidan) ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້.
ທ່ານນາງ ແຄກດາສ ອັນກໍ (Cagdas Ungor), ຈາກມະຫາວິທະຍາໄລ ມາມາຣາ (Marmara) ກ່າວວ່າ:
“ມີຂ່າວລືມາວ່າ ຝ່າຍຈີນ ກຳລັງທຳການກົດດັນສຳລັບການໃຫ້ສັດຕະຍາບັນ ຕໍ່ຂໍ້ຕົກລົງການສົ່ງຜູ້ຮ້າຍຂ້າມແດນນີ້, ວ່າພວກເຂົາຕ້ອງການໃຫ້ອຊາວວີເກີ ທີ່ອາໄສຢູ່ ໃນເທີກີ, ຢ່າງໜ້ອຍ ກໍຈຳນວນນຶ່ງກັບຄືນໄປ ຈີນ ເພື່ອດຳເນີນຄະດີຢູ່ໃນປະເທດຈີນ, ແລະອື່ນໆ.”
ສ່ວນຜູ້ຄົນອື່ນໆຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າການຫັນປ່ຽນຂອງ ຈີນ ໄປສູ່ ເທີກີ, ທີ່ເປັນສະມາຊິກອົງການ NATO, ອາດຈະເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງການແຂ່ງຂັນທີ່ເພີ້ມຂຶ້ນຂອງປັກກິ່ງ ສຳລັບການມີອິດທິພົນຢູ່ໃນໂລກ, ໂດຍສະເພາະ ການແຂ່ງຂັນກັບ ສະຫະລັດ.
ນັກວິເຄາະຫຼາຍຄົນກ່າວວ່າ ອັງກາຣາ ແລະ ປັກກິ່ງ ກໍາລັງຊອກຫາຜົນປະໂຫຍດທາງການທູດທີ່ເພີ້ມຂຶ້ນຮ່ວມກັນ, ລວມທັງການຕໍາໜິວິຈານສົງຄາມຂອງອິສຣາແອລກັບກຸ່ມຮາມາສ.
ທ່ານນາງ ແຄກດາສ ອັນກໍ ກ່າວວ່າ:
“ຍົກຕົວຢ່າງ, ຖ້າພວກທ່ານຫາກເອົາໃຈໃສ່ເຖິງບັນຫາຢູ່ຂົງເຂດກາຊາ ໃນປັດຈຸບັນນີ້, ເຖິງແມ່ນວ່າບໍ່ໄດ້ມີຄວາມພະຍາຍາມໃດໆກໍຕາມ ເທີກີ ແລະ ຈີນ ແມ່ນສາມາດເຫັນໄດ້ດ້ວຍຕາຕໍ່ຕາກ່ຽວກັບບັນຫາເຫຼົ່ານີ້ ເຊັ່ນ: ນະໂຍບາຍການຕ່າງປະເທດຂອງທັງສອງປະເທດທີ່ສອດຄ່ອງກັນ, ກ່ຽວເນື່ອງກັນ, ແລະນະໂຍບາຍຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ກໍກາຍມາມີຄວາມແຕກຕ່າງຫຼາຍທີ່ສຸດຈາກປະເທດຕາເວັນຕົກສ່ວນໃຫຍ່. ດັ່ງນັ້ນ, ມີບາງບັນຫາຢູ່ໃນລະດັບໂລກ, ແລະໃນລະດັບພາກພື້ນທີ່ເບິ່ງຄືວ່າ ຈີນ ເປັນຄູ່ຮ່ວມມືທີ່ດີກວ່າຫຼາຍປະເທດຈາກຕາເວັນຕົກ.”
ລັດຖະບານອັງກາຣາ ໄດ້ສະແດງຄວາມຍິນດີຕໍ່ການເປັນເຈົ້າພາບຕ້ອນຮັບຜູ້ນໍາ ປາແລັສໄຕນ໌ ຂອງປັກກິ່ງໃນເດືອນນີ້. ສົງຄາມຂອງອິສຣາແອລ ກຳລັງເປັນ ໄພຂົ່ມຂູ່ທີ່ຈະເພີ້ມທະວີຄວາມຮຸນແຮງຂຶ້ນ, ແລະນັກສັງເກດການຫຼາຍຄົນກ່າວວ່າ ມີແຕ່ສະໜອງຜົນປະໂຫຍດຮ່ວມກັນຫຼາຍຂຶ້ນລະຫວ່າງ ອັງກາຣາ ກັບ ປັກກິ່ງ ເທົ່ານັ້ນ.
ອ່ານບົດລາຍງານດ້ານລຸ່ມນີ້ເປັນພາສາອັງກິດ
An announcement that China's car giant BYD will build a billion-dollar factory in Turkey marks a big turnaround in relations between the two countries. The move comes after years of tensions over Ankara's support of Chinese minority Uyghurs. As Dorian Jones reports from Istanbul, the two countries are increasingly finding common ground not only economically but diplomatically.
July saw China's BYD car giant sign an agreement to build a billion-dollar factory in Turkey. The factory will produce 150,000 vehicles annually, mainly for the European Union market.
Analysts say the deal marks a turning point in Turkish-Chinese relations.
Sibel Karabel, Gedik University, via Zoom.
“This deal has the potential to reduce the trade imbalance, the trade deficit, which is a detriment to Turkey. And on the other hand, for China, (it) is also important because the products produced here will be exempt from tariffs due to the fact that Turkey has a customs union with the European Union.”
Analysts say the planned factory is a way to avoid the EU’s new tariffs on Chinese vehicles, and they say the new investment is also a sign of a shift in Beijing's policy after years of avoiding investing in Turkey.
Ceren Ergenc, Centre for European Policy Studies, via Zoom.
“You don't see [Chinese] investments in Turkey, and the reason for that is because China perceives Turkey as a high political risk country in the region.”
But that is changing, and some in the Uyghur community are worried that Turkey may be turning on them.
Ankara has been critical of Beijing’s crackdown on its predominantly Muslim Uyghur minority and has offered refuge to many. Observers say Uyghur dissidents fear Beijing's billion-dollar investment in Turkey could be part of a deal struck during Turkish Foreign Minister Hakan Fidan's recent visit to China.
Cagdas Ungor, Marmara University.
“There are rumors the Chinese side is pressing for the ratification of this extradition agreement, that they would want Uyghurs in Turkey, some of them at least, to be returned to China to be tried in China, etc.”
Others suggest China's pivot towards Turkey, a NATO member, could be part of Beijing's increasing competition for global influence, especially with the United States.
Analysts say that Ankara and Beijing are finding increasing diplomatic common ground, including criticism of Israel's war on Hamas.
Cagdas Ungor, Marmara University.
“If you take, for instance, the Gaza issue right now, Turkey and China, and even without trying, they see eye to eye on this issue; their foreign policies align, overlap, and [their policy] becomes very much different from most of the other Western countries. So, there are certain issues at a global level, at the regional level, that China seems to be a much better partner than the Western countries.”
Ankara welcomed Beijing's hosting of Palestinian leaders this month. Israel’s war is threatening to escalate, and observers say that can only provide more common ground between Ankara and Beijing.