ການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າທົ່ວໂລກ ທີ່ນໍາອອກເຜີຍແຜ່ເມື່ອວັນ
ອັງຄານ ທີ 20 ເດືອນສິງຫານີ້ ສະແດງໃຫ້ເຫັນຜົນຮັບທີ່ດີ
ແດ່ບໍ່ດີແດ່ຂອງການດໍາເນີນຄວາມພະຍາຍາມໂດຍປະເທດ
ຕ່າງໆ ໃນການຮັບມືກັບການແຜ່ລະບາດຂອງເຊື້ອໄວຣັສ
HIV ທີ່ພາໃຫ້ເປັນໂຮກເອດສ໌ນັ້ນ. ໃນຂະນະທີ່ບາງປະເທດ
ຢູ່ໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ໄດ້ມີຄວາມກ້າວ
ໜ້າໃນການຕໍ່ສູ້ກັບພະຍາດນີ້ ສະພາບການຢູ່ບ່ອນອື່ນ ຊຶ່ງ
ລວມທັງ ອິນໂດເນເຊຍ, ຫວຽດນາມ, ແລະຟີລິບປິນ ແມ່ນບໍ່
ຄ່ອຍມີຄວາມກ້າວໜ້າປານໃດ. Robert Carmichael ຜູ້ສື່
ຂ່າວວີໂອເອ ລາຍງານມາຈາກນະຄອນຫລວງພະນົມເປັນ
ຊຶ່ງບົວສະຫວັນ ຈະນໍາມາສະເໜີທ່ານໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ:
ບົດລາຍງານທີ່ນໍາອອກເຜີຍແຜ່ໃນວັນອັງຄານອາທິດນີ້ ທີ 20 ສິງຫາ ໂດຍສະຖາບັນວັດ
ແທກແລະປະເມີນຜົນດ້ານສຸຂະພາບຫລື IHME ທີ່ມະຫາວິທະຍາໄລ Washington
ໃນສະຫະລັດ ພົບວ່າ ຈໍານວນ ຄົນເສຍຊີວິດຍ້ອນເຊື້ອ HIV ກໍາລັງເພີ້ມຂຶ້ນຢູ່ໃນຫລາຍ
ກວ່າເຄິ່ງນຶ່ງ ຂອງຈໍານວນ 187 ປະເທດທີ່ຖືກສໍາຫລວດ.
ທ່ານນາງ Katrina Ortblad ຫົວໜ້າຄະນະຂຽນລາຍງານ ໄດ້ໂອ້ລົມກັບ VOA ຜ່ານ ທາງ Skype. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າວ່າ:
“ອັດຕາການຕາຍຍ້ອນເຊື້ອ HIV ກໍາ ລັງເພີ້ມຂຶ້ນຢູ່ໃນ 98 ປະເທດ. ສະ
ນັ້ນໃນຂະນະທີ່ມີຫລາຍໆປະເທດ ທີ່ໄດ້ແບກພາລະສູງໃນດ້ານນີ້ ໄດ້ທໍາ
ຄວາມກ້າວໜ້າຢ່າງໃຫຍ່ຫລວງ ໃນການຫລຸດຜ່ອນການລະບາດລົງ ໃນສິບ
ປີທີ່ຜ່ານມາ ແຕ່ວ່າເຊື້ອ HIV ກໍກໍາລັງໂຜ່ຕົວຂຶ້ນມາ ຢູ່ໃນກຸ່ມພົນລະເມືອງ
ບ່ອນທີ່ເຊື້ອໂຣກນີ້ບໍ່ ໄດ້ເປັນບັນຫາໃຫຍ່ໃນເມື່ອກ່ອນ. ໂດຍສະເພາະ ຢູ່
ໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ບັນດາປະເທດທີ່ມີອັດຕາການ
ເສຍຊີວິດເພີ້ມຂຶ້ນນັບມື້ ກໍຄື ອິນໂດເນເຊຍ, ລາວ, ຟີລິບປິນ, ສີລັງກາ ແລະຫວຽດນາມ.”
ນັບແຕ່ເຊື້ອ HIV ໂຜ່ຕົວຂຶ້ນມາທໍາອິດໃນຊຸມປີ 1980 ມັນໄດ້ກາຍມາເປັນນຶ່ງ ໃນບັນຫາ
ທາງສຸຂະພາບ ທີ່ມີຄວາມກົດດັນໜັກທີ່ສຸດຂອງໂລກ ຊຶ່ງໄດ້ມີຜົນກະທົບສ່ວນໃຫຍ່ຕໍ່
ຄົນໜຸ່ມ ແລະພວກມີຄວາມຫ້າວຫັນທາງດ້ານເສດຖະກິດ.
ເຊື້ອໄວຣັສນີ້ມີຢ່າງແຜ່ຫລາຍທີ່ສຸດຢູ່ໃນເຂດໃຕ້ທະເລຊາຍຊາຮາຣາ ໃນທະວີບອາຟຣິ
ກາ ບ່ອນທີ່ຖືກັນວ່າ ມີການລະບາດຢູ່ທົ່ວໄປ ທີ່ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ພົນລະເມືອງ ໃນຂອບເຂດທີ່ກ້ວາງຂວາງຂຶ້ນ.
ຢູ່ໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ກໍຄືກັນກັບເຂດອື່ນໆສ່ວນຫລາຍຂອງໂລກ
ເຊື້ອ HIV/AIDS ແມ່ນເປັນອັນທີ່ພວກນັກຊ່ຽວຊານເອີ້ນກັນວ່າ ໂຣກລະບາດທີ່ລວມ
ຈຸດຢູ່ໃນກຸ່ມປະຊາຊົນສະເພາະໃດນຶ່ງ ກໍຄືກະທົບຕໍ່ກຸ່ມສະເພາະ ເຊັ່ນ ພວກຄ້າປະເວນີ,
ພວກທີ່ສັກຢາເສບຕິດ, ຫລືຜູ້ຊາຍທີ່ມີເພດສໍາພັນກັບຜູ້ຊາຍ.
ລາຍງານຂອງສະຖາບັນ IHME ໄດ້ປະເມີນຜົນກະທົບຂອງເຊື້ອໂຣກ HIV/AIDS ທີ່
ພົວພັນກັບພະຍາດອື່ນໆຫລາຍຢ່າງ ຊຶ່ງໂຮມທັງໂຣກມະເຮັງ, ໂຣກຫົວໃຈ, ໄຂ້ມາເລ
ເຣຍ ແລະ ພະຍາດຖອກທ້ອງ ຕະຫລອດທັງອຸປະຕິເຫດຕ່າງໆ ເຊັ່ນການຕາຍຍ້ອນ
ອຸປະຕິເຫດທ້ອງຖະໜົນ ຊຶ່ງລວມມີທັງໝົດເກືອບຮອດ 300 ກໍລະນີການຕາຍຍ້ອນ
ພະຍາດເຫລົ່ານັ້ນແລະອຸປະຕິເຫດ. ຂໍ້ມູນທີ່ຢືນຢັນການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າບັ້ນນີ້ ແມ່ນເອົາ
ມາຈາກອົງການ UNAIDS ແລະອົງການອະນາໄມໂລກ.
ບົດລາຍງານດັ່ງກ່າວໄດ້ຄິດໄລ່ສິ່ງທີ່ຕົນເອີ້ນວ່າ ພາລະແບກຫາບດ້ານສຸຂະພາບ ໂດຍ
ການເອົາຈໍານວນປີທີ່ເສຍໄປຍ້ອນການເສຍຊີວິດກ່ອນ ເວລາອັນຄວນຍ້ອນພະຍາດ
ຫລືອຸປະຕິເຫດແຕ່ລະອັນ ຕະຫລອດທັງ ເວລາທີ່ເສຍໄປຍ້ອນການເຈັບປ່ວຍ ກ່ອນ
ເສຍຊີວິດໄປ.
ການຄິດໄລ່ດັ່ງກ່າວໄດ້ອໍານວຍ ໃຫ້ພວກນັກຄົ້ນຄວ້າ ສົມທຽບພາລະແບກຫາບດ້ານ
ສຸຂະພາບທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບເຊື້ອ HIV/AIDS ສໍາລັບແຕ່ລະປະເທດ ແລະສົມທຽບປະ
ເທດເຫລົ່ານັ້ນໃສ່ກັນ.
ເມື່ອ 20 ປີກ່ອນ ເຊື້ອ HIV/AIDS ແມ່ນຢູ່ໃນອັນດັບທີ 33 ໃນບັນຊີລໍາດັບພາລະ
ແບກຫາບດ້ານສຸຂພາບຂອງໂລກ. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າວ່າ ບັດນີ້ ໂຣກດັ່ງກ່າວ
ແມ່ນຢູ່ໃນອັນດັບທີ 5 ລອງຈາກໂຣກຫົວໃຈ, ການຕິດເຊື້ອໂຣກທາງລະບົບຫາຍໃຈ,
ໂຣກລົມສາລະບາດ ຫລື strokes ແລະໂຣກຖອກທ້ອງ. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າ
ອີກວ່າ:
“ເຊື້ອ HIV ຍັງບໍ່ທັນ ໄດ້ໝົດໄປເທື່ອ. ຍັງມີ 21 ປະເທດ ບ່ອນທີ່ເຊື້ອ HIV ເປັນສາເຫດອັນດັບນຶ່ງ ຂອງພາລະທາງສຸຂະພາບ ແລະໃນຂະນະທີ່ສ່ວນ
ໃຫຍ່ ຂອງປະເທດເຫລົ່ານີ້ ແມ່ນຢູ່ໃນເຂດໃຕ້ທະເລຊາຍຊາຮາຣາ ແຕ່ມັນ
ກໍມີຢູ່ໃນອີກຫລາຍໆປະເທດນັບແຕ່ຂົງເຂດອາຟຣິກາໄປຮອດຂົງເຂດອາເມ
ຣິກາລາຕິນ ຄາຣິບຽນ ໄປຮອດຂົງເຂດຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້.”
ບົດລາຍງານຂອງ IHME ຍັງໄດ້ເນັ້ນໃຫ້ເຫັນບັນດາປະເທດ ທີ່ການດໍາເນີນຄວາມ
ພະຍາຍາມຕໍ່ສູ້ກັບພະຍາດດັ່ງກ່າວ ເບິ່ງຄືວ່າໃຊ້ການໄດ້ລວມທັງຫລາຍປະເທດ
ໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກ. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າອີກວ່າ:
“ເຮົາເຫັນວ່າ ບາງປະເທດ ເຊັ່ນກໍາປູ ເຈຍ, ໄທ ແລະເກາະ Maldives ໄດ້
ທໍາຄວາມກ້າວໜ້າຢ່າງຫລວງຫລາຍ. ກໍາປູເຈຍສາມາດຫລຸດການແຜ່ລະ
ບາດຂອງໂຮກນີ້ລົງໄດ້ 86 ເປີເຊັນ ນັບແຕ່ມັນຂຶ້ນສູ່ຈຸດສູງສຸດໃນປີ 2003.”
ແຕ່ວ່າປະເທດອື່ນໆຢູ່ໃນຂົງເຂດ ຊຶ່ງລວມມີ ອິນໂດເນເຊຍ, ລາວ, ຟີລິບປິນ ແລະ
ຫວຽດນາມນໍານັ້ນ ແມ່ນກໍາລັງເຫັນການເສຍຊີວິດຍ້ອນພະຍາດນີ້ ມີຈໍານວນສູງຂຶ້ນ.
ແລະເຖິງແມ່ນວ່າ ອັດຕາການຕາຍຢູ່ໃນປະເທດເຫລົ່ານີ້ ປັດຈຸບັນນີ້ ຈະຍັງຕໍ່າຢູ່ກໍ
ຕາມ ແຕ່ມັນກໍກໍາລັງເພີ້ມຂຶ້ນນັບມື້.
ໄທເປັນແບບຢ່າງທີ່ດີ ສໍາລັບປະເທດທີ່ເຮັດໄດ້ດີໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ ເຊື້ອ HIV ແຕ່ກໍຍັງຈະຕ້ອງໄດ້ທໍາຄວາມພະຍາຍາມເພີ້ມຂຶ້ນອີກຢູ່. ເຖິງແມ່ນວ່າ ຈໍານວນການ
ເສຍຊີວິດຍ້ອນເຊື້ອ HIV/AIDS ໄດ້ຫລຸດ ລົງເຄິ່ງນຶ່ງ ນັບແຕ່ປີ 2000 ເປັນຕົ້ນມາ
ກໍຕາມ ແຕ່ເຊື້ອ HIV ກໍຍັງ ເປັນພາລະຫລັກທາງດ້ານສຸຂະພາບຂອງປະເທດນີ້ຢູ່ ແລະຍັງກວມເອົາ 4.4 ເປີເຊັນ ຂອງສາເຫດການຕາຍທັງໝົດ.
ມຽນມາກໍເປັນອີກປະເທດນຶ່ງ ທີ່ມີຈໍານວນຄົນເສຍຊີວິດຫລຸດລົງແຕ່ວ່າ ເຊື້ອ HIV/
AIDS ກໍສືບຕໍ່ສ້າງພາລະໜັກໃຫ້ແກ່ປະເທດ ໂດຍມີອັດຕາການຕາຍ ທີ່ປະກອບເປັນ
ປະມານ 5 ເປີເຊັນ ຂອງສາເຫດການຕາຍ ທັງໝົດ.
ສະຫລູບແລ້ວແມ່ນຫຍັງທີ່ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ເປັນເຊັ່ນນັ້ນ? ການຮັບປະກັນໃຫ້ມີຢາຕ້ານໄວ ຣັສ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງຢ່າງໃຫຍ່ - ປະມານ 8 ລ້ານຄົນໄດ້ຮັບຢາເຫລົ່ານີ້ໃນປີ
2011 ຊຶ່ງເປັນການເພີ້ມຂຶ້ນ 20 ເທົ່າ ໃນເວລາໜ້ອຍກວ່າ 10 ປີ. ລາຍງານເວົ້າວ່າ ເຊື່ອ
ກັນວ່າ ການບໍ່ມີຢາດັ່ງກ່າວ ໄດ້ມີສ່ວນເຮັດໃຫ້ການເສຍຊີວິດ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບເຊື້ອ HIV
ຖີບຕົວຂຶ້ນສູງສຸດ ຮອດປະມານ 1 ລ້ານ 750 ພັນຄົນ ໃນປີ 2006. ແຕ່ນັ້ນມາ ຈໍານວນ
ການເສຍຊີວິດໄດ້ຫລຸດລົງ ປະມານ 4 ເປີເຊັນ ໃນແຕ່ລະປີ.
ພວກນັກຄົນຄວ້າເວົ້າວ່າ ການສຶກສາໃຫ້ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບເລື້ອງການຮ່ວມເພດທີ່ປອດ
ໄພ ແກ່ພວກຄົນຢູ່ໃນກຸ່ມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ ກໍສໍາຄັນເຊັ່ນກັນ, ຕະຫລອດທັງການດໍາເນີນ
ຄວາມພະຍາຍາມປ້ອງກັນການຕິດພະຍາດ ຈາກແມ່ໄປຫາລູກ. ເງິນທຶນສ່ວນໃຫຍ່ທີ່
ນໍາໃຊ້ໃນການດໍາເນີນຄວາມພະຍາຍາມເຫລົ່ານັ້ນ ແມ່ນໄດ້ມາຈາກ ກອງທຶນໂລກ, ອົງການ UNAIDS ແລະປະເທດທີ່ຮັ່ງມີ. ແຕ່ວ່າ ເງິນທຶນດັ່ງກ່າວ ບໍ່ໄດ້ເພີ້ມຂຶ້ນເລີຍ
ນັບແຕ່ປີ 2010 ມາ ຍ້ອນວິກິດການເສດຖະກິດຢູ່ໃນທົ່ວໂລກ. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າ
ວ່າ ຢ່າງໜ້ອຍທີ່ສຸດ ເງິນຊ່ວຍເຫລືອດັ່ງກ່າວກໍຕ້ອງຮັກສາໄວ້ ໃນລະດັບຂອງປັດຈຸບັນ.
ອັງຄານ ທີ 20 ເດືອນສິງຫານີ້ ສະແດງໃຫ້ເຫັນຜົນຮັບທີ່ດີ
ແດ່ບໍ່ດີແດ່ຂອງການດໍາເນີນຄວາມພະຍາຍາມໂດຍປະເທດ
ຕ່າງໆ ໃນການຮັບມືກັບການແຜ່ລະບາດຂອງເຊື້ອໄວຣັສ
HIV ທີ່ພາໃຫ້ເປັນໂຮກເອດສ໌ນັ້ນ. ໃນຂະນະທີ່ບາງປະເທດ
ຢູ່ໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ໄດ້ມີຄວາມກ້າວ
ໜ້າໃນການຕໍ່ສູ້ກັບພະຍາດນີ້ ສະພາບການຢູ່ບ່ອນອື່ນ ຊຶ່ງ
ລວມທັງ ອິນໂດເນເຊຍ, ຫວຽດນາມ, ແລະຟີລິບປິນ ແມ່ນບໍ່
ຄ່ອຍມີຄວາມກ້າວໜ້າປານໃດ. Robert Carmichael ຜູ້ສື່
ຂ່າວວີໂອເອ ລາຍງານມາຈາກນະຄອນຫລວງພະນົມເປັນ
ຊຶ່ງບົວສະຫວັນ ຈະນໍາມາສະເໜີທ່ານໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ:
Your browser doesn’t support HTML5
ຟັງລາຍງານຜົນການສໍາຫລວດ ໂຣກເອດສ໌
ບົດລາຍງານທີ່ນໍາອອກເຜີຍແຜ່ໃນວັນອັງຄານອາທິດນີ້ ທີ 20 ສິງຫາ ໂດຍສະຖາບັນວັດ
ແທກແລະປະເມີນຜົນດ້ານສຸຂະພາບຫລື IHME ທີ່ມະຫາວິທະຍາໄລ Washington
ໃນສະຫະລັດ ພົບວ່າ ຈໍານວນ ຄົນເສຍຊີວິດຍ້ອນເຊື້ອ HIV ກໍາລັງເພີ້ມຂຶ້ນຢູ່ໃນຫລາຍ
ກວ່າເຄິ່ງນຶ່ງ ຂອງຈໍານວນ 187 ປະເທດທີ່ຖືກສໍາຫລວດ.
ທ່ານນາງ Katrina Ortblad ຫົວໜ້າຄະນະຂຽນລາຍງານ ໄດ້ໂອ້ລົມກັບ VOA ຜ່ານ ທາງ Skype. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າວ່າ:
“ອັດຕາການຕາຍຍ້ອນເຊື້ອ HIV ກໍາ ລັງເພີ້ມຂຶ້ນຢູ່ໃນ 98 ປະເທດ. ສະ
ນັ້ນໃນຂະນະທີ່ມີຫລາຍໆປະເທດ ທີ່ໄດ້ແບກພາລະສູງໃນດ້ານນີ້ ໄດ້ທໍາ
ຄວາມກ້າວໜ້າຢ່າງໃຫຍ່ຫລວງ ໃນການຫລຸດຜ່ອນການລະບາດລົງ ໃນສິບ
ປີທີ່ຜ່ານມາ ແຕ່ວ່າເຊື້ອ HIV ກໍກໍາລັງໂຜ່ຕົວຂຶ້ນມາ ຢູ່ໃນກຸ່ມພົນລະເມືອງ
ບ່ອນທີ່ເຊື້ອໂຣກນີ້ບໍ່ ໄດ້ເປັນບັນຫາໃຫຍ່ໃນເມື່ອກ່ອນ. ໂດຍສະເພາະ ຢູ່
ໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ບັນດາປະເທດທີ່ມີອັດຕາການ
ເສຍຊີວິດເພີ້ມຂຶ້ນນັບມື້ ກໍຄື ອິນໂດເນເຊຍ, ລາວ, ຟີລິບປິນ, ສີລັງກາ ແລະຫວຽດນາມ.”
ນັບແຕ່ເຊື້ອ HIV ໂຜ່ຕົວຂຶ້ນມາທໍາອິດໃນຊຸມປີ 1980 ມັນໄດ້ກາຍມາເປັນນຶ່ງ ໃນບັນຫາ
ທາງສຸຂະພາບ ທີ່ມີຄວາມກົດດັນໜັກທີ່ສຸດຂອງໂລກ ຊຶ່ງໄດ້ມີຜົນກະທົບສ່ວນໃຫຍ່ຕໍ່
ຄົນໜຸ່ມ ແລະພວກມີຄວາມຫ້າວຫັນທາງດ້ານເສດຖະກິດ.
ເຊື້ອໄວຣັສນີ້ມີຢ່າງແຜ່ຫລາຍທີ່ສຸດຢູ່ໃນເຂດໃຕ້ທະເລຊາຍຊາຮາຣາ ໃນທະວີບອາຟຣິ
ກາ ບ່ອນທີ່ຖືກັນວ່າ ມີການລະບາດຢູ່ທົ່ວໄປ ທີ່ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ພົນລະເມືອງ ໃນຂອບເຂດທີ່ກ້ວາງຂວາງຂຶ້ນ.
ຢູ່ໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ກໍຄືກັນກັບເຂດອື່ນໆສ່ວນຫລາຍຂອງໂລກ
ເຊື້ອ HIV/AIDS ແມ່ນເປັນອັນທີ່ພວກນັກຊ່ຽວຊານເອີ້ນກັນວ່າ ໂຣກລະບາດທີ່ລວມ
ຈຸດຢູ່ໃນກຸ່ມປະຊາຊົນສະເພາະໃດນຶ່ງ ກໍຄືກະທົບຕໍ່ກຸ່ມສະເພາະ ເຊັ່ນ ພວກຄ້າປະເວນີ,
ພວກທີ່ສັກຢາເສບຕິດ, ຫລືຜູ້ຊາຍທີ່ມີເພດສໍາພັນກັບຜູ້ຊາຍ.
ລາຍງານຂອງສະຖາບັນ IHME ໄດ້ປະເມີນຜົນກະທົບຂອງເຊື້ອໂຣກ HIV/AIDS ທີ່
ພົວພັນກັບພະຍາດອື່ນໆຫລາຍຢ່າງ ຊຶ່ງໂຮມທັງໂຣກມະເຮັງ, ໂຣກຫົວໃຈ, ໄຂ້ມາເລ
ເຣຍ ແລະ ພະຍາດຖອກທ້ອງ ຕະຫລອດທັງອຸປະຕິເຫດຕ່າງໆ ເຊັ່ນການຕາຍຍ້ອນ
ອຸປະຕິເຫດທ້ອງຖະໜົນ ຊຶ່ງລວມມີທັງໝົດເກືອບຮອດ 300 ກໍລະນີການຕາຍຍ້ອນ
ພະຍາດເຫລົ່ານັ້ນແລະອຸປະຕິເຫດ. ຂໍ້ມູນທີ່ຢືນຢັນການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າບັ້ນນີ້ ແມ່ນເອົາ
ມາຈາກອົງການ UNAIDS ແລະອົງການອະນາໄມໂລກ.
ບົດລາຍງານດັ່ງກ່າວໄດ້ຄິດໄລ່ສິ່ງທີ່ຕົນເອີ້ນວ່າ ພາລະແບກຫາບດ້ານສຸຂະພາບ ໂດຍ
ການເອົາຈໍານວນປີທີ່ເສຍໄປຍ້ອນການເສຍຊີວິດກ່ອນ ເວລາອັນຄວນຍ້ອນພະຍາດ
ຫລືອຸປະຕິເຫດແຕ່ລະອັນ ຕະຫລອດທັງ ເວລາທີ່ເສຍໄປຍ້ອນການເຈັບປ່ວຍ ກ່ອນ
ເສຍຊີວິດໄປ.
ການຄິດໄລ່ດັ່ງກ່າວໄດ້ອໍານວຍ ໃຫ້ພວກນັກຄົ້ນຄວ້າ ສົມທຽບພາລະແບກຫາບດ້ານ
ສຸຂະພາບທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບເຊື້ອ HIV/AIDS ສໍາລັບແຕ່ລະປະເທດ ແລະສົມທຽບປະ
ເທດເຫລົ່ານັ້ນໃສ່ກັນ.
ເມື່ອ 20 ປີກ່ອນ ເຊື້ອ HIV/AIDS ແມ່ນຢູ່ໃນອັນດັບທີ 33 ໃນບັນຊີລໍາດັບພາລະ
ແບກຫາບດ້ານສຸຂພາບຂອງໂລກ. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າວ່າ ບັດນີ້ ໂຣກດັ່ງກ່າວ
ແມ່ນຢູ່ໃນອັນດັບທີ 5 ລອງຈາກໂຣກຫົວໃຈ, ການຕິດເຊື້ອໂຣກທາງລະບົບຫາຍໃຈ,
ໂຣກລົມສາລະບາດ ຫລື strokes ແລະໂຣກຖອກທ້ອງ. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າ
ອີກວ່າ:
“ເຊື້ອ HIV ຍັງບໍ່ທັນ ໄດ້ໝົດໄປເທື່ອ. ຍັງມີ 21 ປະເທດ ບ່ອນທີ່ເຊື້ອ HIV ເປັນສາເຫດອັນດັບນຶ່ງ ຂອງພາລະທາງສຸຂະພາບ ແລະໃນຂະນະທີ່ສ່ວນ
ໃຫຍ່ ຂອງປະເທດເຫລົ່ານີ້ ແມ່ນຢູ່ໃນເຂດໃຕ້ທະເລຊາຍຊາຮາຣາ ແຕ່ມັນ
ກໍມີຢູ່ໃນອີກຫລາຍໆປະເທດນັບແຕ່ຂົງເຂດອາຟຣິກາໄປຮອດຂົງເຂດອາເມ
ຣິກາລາຕິນ ຄາຣິບຽນ ໄປຮອດຂົງເຂດຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້.”
ບົດລາຍງານຂອງ IHME ຍັງໄດ້ເນັ້ນໃຫ້ເຫັນບັນດາປະເທດ ທີ່ການດໍາເນີນຄວາມ
ພະຍາຍາມຕໍ່ສູ້ກັບພະຍາດດັ່ງກ່າວ ເບິ່ງຄືວ່າໃຊ້ການໄດ້ລວມທັງຫລາຍປະເທດ
ໃນຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກ. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າອີກວ່າ:
“ເຮົາເຫັນວ່າ ບາງປະເທດ ເຊັ່ນກໍາປູ ເຈຍ, ໄທ ແລະເກາະ Maldives ໄດ້
ທໍາຄວາມກ້າວໜ້າຢ່າງຫລວງຫລາຍ. ກໍາປູເຈຍສາມາດຫລຸດການແຜ່ລະ
ບາດຂອງໂຮກນີ້ລົງໄດ້ 86 ເປີເຊັນ ນັບແຕ່ມັນຂຶ້ນສູ່ຈຸດສູງສຸດໃນປີ 2003.”
ແຕ່ວ່າປະເທດອື່ນໆຢູ່ໃນຂົງເຂດ ຊຶ່ງລວມມີ ອິນໂດເນເຊຍ, ລາວ, ຟີລິບປິນ ແລະ
ຫວຽດນາມນໍານັ້ນ ແມ່ນກໍາລັງເຫັນການເສຍຊີວິດຍ້ອນພະຍາດນີ້ ມີຈໍານວນສູງຂຶ້ນ.
ແລະເຖິງແມ່ນວ່າ ອັດຕາການຕາຍຢູ່ໃນປະເທດເຫລົ່ານີ້ ປັດຈຸບັນນີ້ ຈະຍັງຕໍ່າຢູ່ກໍ
ຕາມ ແຕ່ມັນກໍກໍາລັງເພີ້ມຂຶ້ນນັບມື້.
ໄທເປັນແບບຢ່າງທີ່ດີ ສໍາລັບປະເທດທີ່ເຮັດໄດ້ດີໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ ເຊື້ອ HIV ແຕ່ກໍຍັງຈະຕ້ອງໄດ້ທໍາຄວາມພະຍາຍາມເພີ້ມຂຶ້ນອີກຢູ່. ເຖິງແມ່ນວ່າ ຈໍານວນການ
ເສຍຊີວິດຍ້ອນເຊື້ອ HIV/AIDS ໄດ້ຫລຸດ ລົງເຄິ່ງນຶ່ງ ນັບແຕ່ປີ 2000 ເປັນຕົ້ນມາ
ກໍຕາມ ແຕ່ເຊື້ອ HIV ກໍຍັງ ເປັນພາລະຫລັກທາງດ້ານສຸຂະພາບຂອງປະເທດນີ້ຢູ່ ແລະຍັງກວມເອົາ 4.4 ເປີເຊັນ ຂອງສາເຫດການຕາຍທັງໝົດ.
ມຽນມາກໍເປັນອີກປະເທດນຶ່ງ ທີ່ມີຈໍານວນຄົນເສຍຊີວິດຫລຸດລົງແຕ່ວ່າ ເຊື້ອ HIV/
AIDS ກໍສືບຕໍ່ສ້າງພາລະໜັກໃຫ້ແກ່ປະເທດ ໂດຍມີອັດຕາການຕາຍ ທີ່ປະກອບເປັນ
ປະມານ 5 ເປີເຊັນ ຂອງສາເຫດການຕາຍ ທັງໝົດ.
ສະຫລູບແລ້ວແມ່ນຫຍັງທີ່ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ເປັນເຊັ່ນນັ້ນ? ການຮັບປະກັນໃຫ້ມີຢາຕ້ານໄວ ຣັສ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງຢ່າງໃຫຍ່ - ປະມານ 8 ລ້ານຄົນໄດ້ຮັບຢາເຫລົ່ານີ້ໃນປີ
2011 ຊຶ່ງເປັນການເພີ້ມຂຶ້ນ 20 ເທົ່າ ໃນເວລາໜ້ອຍກວ່າ 10 ປີ. ລາຍງານເວົ້າວ່າ ເຊື່ອ
ກັນວ່າ ການບໍ່ມີຢາດັ່ງກ່າວ ໄດ້ມີສ່ວນເຮັດໃຫ້ການເສຍຊີວິດ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບເຊື້ອ HIV
ຖີບຕົວຂຶ້ນສູງສຸດ ຮອດປະມານ 1 ລ້ານ 750 ພັນຄົນ ໃນປີ 2006. ແຕ່ນັ້ນມາ ຈໍານວນ
ການເສຍຊີວິດໄດ້ຫລຸດລົງ ປະມານ 4 ເປີເຊັນ ໃນແຕ່ລະປີ.
ພວກນັກຄົນຄວ້າເວົ້າວ່າ ການສຶກສາໃຫ້ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບເລື້ອງການຮ່ວມເພດທີ່ປອດ
ໄພ ແກ່ພວກຄົນຢູ່ໃນກຸ່ມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ ກໍສໍາຄັນເຊັ່ນກັນ, ຕະຫລອດທັງການດໍາເນີນ
ຄວາມພະຍາຍາມປ້ອງກັນການຕິດພະຍາດ ຈາກແມ່ໄປຫາລູກ. ເງິນທຶນສ່ວນໃຫຍ່ທີ່
ນໍາໃຊ້ໃນການດໍາເນີນຄວາມພະຍາຍາມເຫລົ່ານັ້ນ ແມ່ນໄດ້ມາຈາກ ກອງທຶນໂລກ, ອົງການ UNAIDS ແລະປະເທດທີ່ຮັ່ງມີ. ແຕ່ວ່າ ເງິນທຶນດັ່ງກ່າວ ບໍ່ໄດ້ເພີ້ມຂຶ້ນເລີຍ
ນັບແຕ່ປີ 2010 ມາ ຍ້ອນວິກິດການເສດຖະກິດຢູ່ໃນທົ່ວໂລກ. ທ່ານນາງ Ortblad ເວົ້າ
ວ່າ ຢ່າງໜ້ອຍທີ່ສຸດ ເງິນຊ່ວຍເຫລືອດັ່ງກ່າວກໍຕ້ອງຮັກສາໄວ້ ໃນລະດັບຂອງປັດຈຸບັນ.