ທ່ານແນລສັນ ແມນເດລາ ແມ່ນເປັນບຸກຄົນທີ່ມີຊື່ສຽງແລະສັນຍາລັກໃນການດົນໃຈ ຂອງຜູ້ຄົນຢູ່ໃນທົ່ວໂລກ ໂດຍທີ່ທ່ານເອງໄດ້ໃຊ້ເວລາ 27 ປີຢູ່ໃນຄຸກ ເພື່ອຕໍ່ສູ້ຕ້ານອຳນາດລະບອບແບ່ງແຍກເຊື້ອຊາດຜິວພັນອາພາເທ່ຂອງອາຟຣິກາໃຕ້ ແລະ ກາຍເປັນ ປະທານາທິບໍດີຜິວດຳຄົນທຳອິດ ຂອງປະເທດ. Kate Bartlett ລາຍງານວ່າ 10 ຫຼັງຈາກທ່ານໄດ້ເຖິງແກ່ອະສັນຍະກຳແລ້ວ ອະດີດສະຫາຍ ຄອບຄົວ ແລະພວກນັກວິເຄາະ ຕ່າງກໍກ່າວວ່າ ທ່ານຈະຮູ້ສຶກຜິດຫວັງເປັນທີ່ສຸດ ຕໍ່ສະຖານະພາບຂອງອາຟຣິກາໃຕ້ໃນເວລານີ້. ໄພສານ ມີລາຍລະອຽດ ມາສະເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
Your browser doesn’t support HTML5
ເຊີນຟັງລາຍງານ ນຶ່ງທົດສະວັດ ຫຼັງຈາກທ່ານແມນເດລາ ເຖິງແກ່ອະສັນຍະກຳ ອາຟຣິກາໃຕ້ຕົກຢູ່ໃນສະພາບທີ່ຊຸດໂຊມ
ທ່ານແນລສັນ ແມນເດລາ ອາດເປັນບຸກຄົນທີ່ໂລກຮູ້ກັນດີ ແລະເປັນບຸກຄົນທີ່ຊາວອາຟຣິກາໃຕ້ຮັກຫອມທີ່ສຸດ ໄດ້ເຖິງແກ່ອະສັນຍະກຳເມື່ອນຶ່ງທົດສະວັດກ່ອນ ຄືໃນວັນທີ 5 ທັນວາ 2013 ຮວມອາຍຸໄດ້ 95 ປີ.
ແຟ້ມ - ຜູ້ນຳຕໍ່ຕ້ານເຊື້ອຊາດຜິວພັນອາພາເທ່ ທ່ານແນລສັນ ແມນເດລາ ຍົກກຳປັ້ນຂຶ້ນ ໃນຂະນະທີ່ກ່າວຖະແຫຼງຕໍ່ຝູງຊົນ ທີ່ຈະຕຸລັດ Phola Park ໃນລະຫວ່າງທີ່ທ່ານໄປຢ້ຽມຢາມເມືອງດັ່ງກ່າວໃນເຂດໂຕໂກຊາ (Tokoza) ເມື່ອວັນທີ 5 ກັນຍາ 1990.
ຜົນສຳເລັດທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງທ່ານ ແມ່ນນຳເອົາອິດສະຫຼະພາບແລະປະຊາທິປະໄຕມາສູ່ອາຟຣິກາໃຕ້ ພ້ອມດ້ວຍພັກ African National Congress ທີ່ເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ ANC ຫຼັງຈາກການປົກຄອງທີ່ ໂຫດຫ້ຽມ ຂອງຊາວຜິດຂາວກຸ່ມນ້ອຍ ເປັນເວລາຫຼາຍທົດສະວັດ.
ທ່ານໄດ້ໃຫ້ອະໄພຍະໂທດແກ່ພວກສັດຕູເກົ່າແລະໄດ້ນຳໃຊ້ນຶ່ງໃນກົດໝາຍລັດຖະທຳມະນູນທີ່ຫົວກ້າວໜ້າທີ່ສຸດໃນໂລກ. ອາຟຣິກາໃຕ້ໄດ້ຖືກມອງກັນວ່າເປັນຕົວຢ່າງຂອງສິນທຳ ແລະແສງປະທີບແຫ່ງຄວາມຫວັງ ຢູ່ໃນທົ່ວໂລກ.
ທ່ານແມນເດລາເຂົ້າຮັບຕຳແໜ່ງເປັນປະທານາທິບໍດີ ພຽງແຕ່ສະໄໝດຽວເທົ່ານັ້ນ. ເຖິງແມ່ນກ່ອນທີ່ທ່ານ ຈະເຖິງແກ່ອະສັນຍະກຳ ຂະນະທີ່ທ່ານ ອອກກິນເບ້ຍບຳນານຢູ່ນັ້ນ ພັກ ANC ຂອງທ່ານກໍໄດ້ພົວພັນໃນຂ່າວນອງນັນກ່ຽວກັບການຄໍຣັບຊັ່ນ ໂດຍສະເພາະແລ້ວ ແມ່ນພາຍໃຕ້ອະດີດປະທານາທິບໍດີເຈກັບ ຊູມາ ຜູ້ທີ່ຮັບຕຳແໜ່ງຕໍ່ຈາກທ່ານ.
ໃນທຸກມື້ນີ້ ພວກຕ້ອງຕິໄດ້ກ່າວຫາ ພັກດັ່ງກ່າວນີ້ວ່າ ມີແຕ່ສົນໃຈໃນການສ້າງຮັ່ງຄູນມີໃຫ້ແກ່ຕົນເອງແລະຄອບຄົວ ແລະບໍ່ສາມາດສ້າງຊີວິດການເປັນຢູ່ໃຫ້ດີຂຶ້ນແກ່ປະຊາຊົນຊາວອາຟຣິກາໃຕ້ທີ່ທຸກຍາກເປັນສ່ວນໃຫຍ່ນັ້ນ. ພວກເຂົາເຈົ້າກ່າວວ່າ ມາດີບາ ຊຶ່ງເປັນຊື່ທີ່ຜູ້ຄົນຮູ້ຈັກທ່ານຢ່າງກວ້າງຂວາງນັ້ນ ຈະເສົ້າເສຍໃຈເປັນທີ່ສຸດ.
“ທ່ານຈະຮູ້ສຶກຕື່ນຕົກໃຈຢ່າງແນ່ນອນ ຕໍ່ການເປື່ອຍເຫຍື່ອຊຸດໂຊມຢູ່ໃນປະເທດ ການສໍ້ລາດບັງຫຼວງຢ່າງແຜ່ກວ້າງ ຮວມທັງຄະນະລັດຖະມົນຕີບາງຄົນ ຊຶ່ງເປັນສະມາຊິກຂອງພັກ African National Congress ຊຶ່ງຄັ້ງນຶ່ງ ເຄີຍເປັນພັກທີ່ພາກພູມໃຈຂອງທ່ານ."
ນັ້ນແມ່ນຄຳເວົ້າຂອງທ່ານປີເຕີ ເຮນ ເພື່ອນຂອງທ່ານແມນເດລາ ແລະເປັນນັກເຄື່ອນໄຫວ ຕໍ່ຕ້ານການແບ່ງແຍກເຊື້ອຊາດຜິວພັນອາພາເທ່ ຜູ້ຊຶ່ງກຳລັງຮັກສາຄວາມສະຫງົບຂອງອາຟຣິກາໃຕ້ ໄດ້ພະຍາຍາມລອບສັງຫານດ້ວຍຈົດໝາຍລະເບີດໃນປີ 1972.
ສະມາຊິກທີ່ແຂງຂັນຫຼາຍໆຄົນຂອງ ANC ແລະພວກລຸ້ນລາວຄາວດຽວກັນກັບທ່ານແມນເດລາທີ່ຍັງມີຊີວິດຢູ່ ບໍ່ຍອມໃຫ້ຄວາມເຫັນກ່ຽວກັບເລື້ອງນີ້.
ແຕ່ແນວໃດກໍຕາມ ນຶ່ງໃນຫຼານຊາຍ ຂອງລັດຖະບຸລຸດທ່ານນີ້ ທ້າວນະດາລາ ແມນເດລາ ແມ່ນໄດ້ສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນທັດສະນະດັ່ງກ່າວ ທີ່ວ່າ ທ່ານແມນເດລາຜູ້ອະວຸໂສ ຈະຮູ້ສຶກເສົ້າເສຍໃຈຫຼາຍ ຊຶ່ງລາວກ່າວວ່າ:
“ແນ່ນອນ ພໍ່ເຖົ້າ ມາດີບາ ຂອງຂ້ອຍ ຢ່າງໜ້ອຍແລ້ວ ເພິ່ນຈະຮູ້ສຶກເສົ້າເສຍໃຈຫຼາຍ ທີ່ໄດ້ເຫັນໃນສິ່ງທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບພັກ ANC ໃນເວລານີ້ ຊຶ່ງພັກດັ່ງກ່າວເປັນພັກທີ່ເພິ່ນຮັກຫຼາຍທີ່ສຸດ. ຂ້ອຍຄວນຄິດບໍ່ວ່າສະມາຊິກບາງຄົນໄດ້ປ່ອຍໃຫ້ພັກ ANC ຫຼົ້ມຈົມ? ແນ່ນອນ ພວກເຂົາເຈົ້າເຮັດແບບນັ້ນ. ພວກເຮົາມີລັດຖະມົນຕີ ທີ່ຍາດແຍ່ງກັນສໍ້ໂກງປະເທດຊາດ.”
ທ່ານລິມກາຍ ມອນດີ ອາຈານສອນເສດຖະສາດທີ່ມີວິທະຍາໄລໄວວາເຕີສ໌ແຣນ ຢູ່ນະຄອນໂຈແຮນແນັສເບີກ ອະທິບາຍໃນອັນທີ່ທ່ານເວົ້າວ່າ ເປັນບັນຫາໃຫຍ່ທີ່ກຳລັງປະເຊີນໜ້າອາຟຣິກາໃຕ້ໃນເວລານີ້.
“ອັດຕາຂອງການຫວ່າງງານແມ່ນສູງຫຼາຍ ສູງຫຼາຍ ປະມານ 32.5 ເປີເຊັນ ທີ່ສຳຄັນກວ່ານັ້ນ ຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບແມ່ນຂະຫຍາຍວົງກວ້າງອອກນຳນັບມື້ ດັ່ງດຽວກັນກັບຄວາມທຸກຍາກ. ພື້ນຖານໂຄງລ່າງ ບໍ່ວ່າຈະເປັນໃນດ້ານນ້ຳກິນນ້ຳໃຊ້ ຖະໜົນຫົນທາງ ພະລັງງານ ໄດ້ພັງທະລາຍລົງ.”
ປີໜ້າແມ່ນຂີດໝາຍຄົບຮອບ 30 ປີນັບຕັ້ງແຕ່ໄດ້ມີການເລືອກຕັ້ງແບບປະຊາທິປະໄຕຢູ່ອາຟຣິກາໃຕ້ ແລະບັນດາຜູ້ມີສິດປ່ອນບັດຈະພາກັນໄປລົງຄະແນນສຽງຢູ່ໜ່ວຍປ່ອນບັດອີກເທື່ອນຶ່ງ. ການຢັ່ງຫາງສຽງຈຳນວນນຶ່ງ ສະເໜີແນະວ່າ ພັກ ANC ຈະສູນເສຍສຽງສ່ວນຫຼາຍເປັນເທື່ອທຳອິດ.