ເບິ່ງວີດີໂອ ລາຍງານພາສາລາວ:
ໃນເດືອນພຶດສະພາຜ່ານມາ ພວກເຈົ້າໜ້າທີ່ຫວຽດນາມໄດ້ໃຫ້ສໍາພາດຂ່າວແກ່ສື່ມວນຊົນ
ເພື່ອກ່າວຫາຈີນວ່າ ຮາວີລົບກວນກໍ່າປັ່ນສໍາຫລວດນໍ້າມັນຂອງຕົນສອງລໍາ ເພື່ອຢືນຢັນ
ການອ້າງກຳມະສິດໃນເຂດທະເລຈີນໃຕ້ທັງໝົດເປັນຂອງຕົນນັ້ນ. ນອກນີ້ແລ້ວຟິລິບປິນ
ຍັງອອກມາກ່າວຫາວ່າ ກໍ່າປັ່ນຈີນໄດ້ລ່ວງລໍ້າຊໍ້າອີກເຂົ້າໄປໃນເຂດນໍ້າແດນດິນຂອງຕົນ.
ຈາກນັ້ນກໍມີການປະທ້ວງຕໍ່ຕ້ານຈີນ ຄືທີ່ນະຄອນຫລວງຮາໂນ່ຍ ກຸ່ມເດີນຂະບວນປະ
ທ້ວງນ້ອຍໆກຸ່ມນຶ່ງ ໄດ້ກ່າວປະນາມຈີນ.
ແລະພວກສະມາຊິກສະພາສູງຈາກຟິລິບປິນ ໂຮມທັງຜູ້ແທນ Walden Bello ໄດ້ເດີນ
ທາງໄປຍັງເຂດທີ່ເກີດບັນຫາຂັດແຍ້ງກັນ ເພື່ອປະທ້ວງຕໍ່ການອ້າງກຳມະສິດຂອງຈີນ.
“ເພື່ອໃຫ້ເປັນການແກ້ໄຂບັນຫາແບບຍຸຕິທຳແລະຢ່າງສັນຕິໃນບັ້ນສຸດທ້າຍນັ້ນ
ພວກເຮົາຕ້ອງໄດ້ຢືນຢັນສິດທິອະທິປະໄຕຂອງພວກເຮົາເອົາໄວ້.”
ຫົກປະເທດຕ່າງກໍອ້າງເອົາກຳມະສິດໃນຂົງເຂດທະເລຈີນໃຕ້ ແຕ່ທ່ານນາງ Bonnie
Glaser ນັກວິເຄາະປະຈໍາສູນກາງການສຶກສາດ້ານຍຸດທະສາດແລະລະຫວ່າງຊາດ ທີ່ນະ
ຄອນຫລວງວໍຊິງຕັນ ກ່າວວ່າ ພຶດຕິການແບບເກາະຜິດຄິດຂອງຈີນນັ້ນ ແມ່ນຜັກດັໃຫ້
ຫລາຍໆປະເທດໃນຂົງເຂດພາກັນຍື່ນມືໄປຫາສະຫະລັດ.
“ການໂຜ່ໂຕຂຶ້ນມາຂອງຈີນ ພາໃຫ້ເກີດມີຄວາມບໍ່ແນ່ນອນນັ້ນຢູ່ ແນ່ນອນ ທຸກ
ປະເທດຕ້ອງການມີຄວາມສໍາພັນທີ່ດີກັບຈີນ ແຕ່ການມີອິດທິພົນເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງ
ຫຼວງຫຼາຍຂອງຈີນຢູ່ທີ່ນັ້ນ ຈຶ່ງມີຄວາມຕ້ອງການຢາກໃຫ້ມີຄວາມສົນດຸນກັນ
ຫລາຍຂຶ້ນ.”
ກໍລະນີພິພາດຫລາຍບັ້ນໃນຂົງເຂດທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ ໄດ້ກາຍເປັນບັນຫາອັນຮີບດ່ວນ
ສຸດ ທີ່ກອງປະຊຸມສຸດຍອດປະຈໍາປີດ້ານຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ທີ່ເກາະ
ບາຫລີ ປະເທດອິນໂດເນເຊຍໃນເດືອນກໍລະກົດຜ່ານມາ.
ທ່ານ Marty Natalegawa ປະທານສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ແລະລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດ
ອິນໂດເນເຊຍ ໄດ້ຍົກເອົາການຮ່າງກົດເກນແຫ່ງ ການປະຕິບັດກັບຈີນໃຫ້ເປັນຈຸດເພັ່ງ
ເລັງທີ່ສໍາຄັນປະການນຶ່ງ.
“ມັນໄດ້ເກີດຄວາມວິຕົກກັງວົນ ແລະຄວາມເຄັ່ງຕຶງສູງຂຶ້ນ ແມ່ນແຕ່ໃນຂົງເຂດ
ທະເລຈີນໃຕ້ເທົ່ານັ້ນ ຢ່າງນ້ອຍໃນໄລຍະສອງສາມອາທິດຜ່ານມານີ້ ແຕ່ຄວາມ
ແຕກຕ່າງລະຫວ່າງເວລານີ້ແລະບາງທີີໃນໄລຍະປີກາຍນີ້ ກໍຄືຄວາມວິຕົກກັງ
ວົນນັ້ນ ຄວາມສົນໃຈນັ້ນ ໄດ້ມີຄວາມຫວັງຫຼາຍຂຶ້ນໃນການທີ່ຈະນຳພາໄປສູ່
ການແກ້ໄຂບັນຫາ.”
ຫລັງຈາກການເຈລະຈາກັນຢ່າງຂຸ້ນຂ້ຽວແລ້ວກໍມີການບັນລຸຄວາມກ້າວໜ້າໃນຮູບໃດຮູບ
ນຶ່ງ. ຈີນຊຶ່ງຢືນຢັດວ່າຂໍ້ພິພາດກັນນີ້ ຄວນດໍາເນີນການແກ້ໄຂກັນແບບມີສອງຝ່າຍເທົ່າ
ນັ້ນ ເຫັນພ້ອມກັບຂໍ້ຊີ້ແນະຕ່າງໆທີ່ໜ້າຈະນໍາພາໄປສູ່ກົດເກນການປະຕິບັດ ເພື່ອແກ້ໄຂ
ກໍລະນີພິພາດຕ່າງໆ.
ທ່ານ Albert del Rosario ລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດຟິລິບປິນບໍ່ໃຫ້ ຄວາມສໍາຄັນໃດໆ
ຕໍ່ຂໍ້ຕົກລົງນີ້
“ສະນັ້ນພວກເຮົາເຊັນຂໍ້ຕົກລົງນີ້ກັບຈີນ ຊຶ່ງຄວນຈະເປັນກົດເກນປະຕິບັດ ແຕ່
ຈີນຊໍ້າຜັດເວົ້າອີກແນວນຶ່ງວ່າ ຈີນເປັນເຈົ້າຂອງທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງໃນຂົງເຂດທະ
ເລຈີນໃຕ້ ສະນັ້ນເຮົາຈະຕີຄວາມໝາຍແທ້ໆຂອງກົດເກນປະຕິບັດຈາກປະ
ເທດພາຄີນຶ່ງຕໍ່ການດໍາເນີນການນີ້ໄດ້ຢ່າງໃດ ໃນເມື່ອພາ ຄີດັ່ງກ່າວເວົ້າວ່າ
ຕົນເປັນເຈົ້າຂອງທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງນັ້ນ.”
ທ່ານ Shi Yinhong ອາຈານສອນທີ່ສະຖາບັນການສຶກສາລະຫວ່າງຊາດ ປະຈໍາມະຫາ
ວິທະຍາໄລ Renmin ໃນກຸງປັກກິ່ງ ກ່າວວ່າ ສະມາຄົມອາຊ່ຽນສາມາດດຶງເອົາໝົດທຸກ
ຝ່າຍໃຫ້ລົດຜ່ອນຈາກການຢືນຢັດແຫ່ງການປະເຊີນໜ້າກັນນັ້ນລົງ.
“ພວກເຮົາສາມາດຄິດເອົາຈາກກອງປະຊຸມສຸດຍອດທີ່ເກາະບາຫລີ ປະເທດອິນ
ໂດເນເຊຍເມື່ອບໍ່ເທົ່າໃດເດືອນຜ່ານມາ ຄືມັນມີປະຊາຄົມແຫ່ງຄວາມໝັ້ນຄົງຂອງ
ສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ກໍຄືເອົາທ່າທີທີ່ຍັບຍັ້ງຊັ່ງໃຈຂອງໝົດທຸກປະເທດທີ່ເຂົ້າຮ່ວມ
ໃນກອງປະຊຸມສຸດຍອດຄັ້ງນັ້ນ ໄດ້ຜ່ອນຄາຍທ່າທີທີ່ຕຶງຄຽດກັນ ທີ່ຜ່ານມານັ້ນລົງ.”
ນອກນີ້ແລ້ວທ່ານນາງ ຮິລແລຣີ ຄລິນຕັນ ລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດສະຫະລັດຍັງເຫັນ
ພ້ອມກັບຂໍ້ຕົກລົງດັ່ງກ່າວ ແຕ່ໄດ້ເນັ້ນຍໍ້າວ່າທ່າທີ ຂອງສະຫະລັດກໍຄືຂໍ້ພິພາດກັນທັງ
ໝົດນັ້ນຈະຕ້ອງຖືກຕົກລົງກັນໄດ້ຢ່າງສັນຕິວິທີ ໃນການປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍລະຫວ່າງ
ຊາດ ແລະວ່າເສລີ ພາບໃນການເດີນເຮືອນັ້ນ ຕ້ອງຖືກປົກປ້ອງເອົາໄວ້.
ໃນຂະນະດຽວກັນ ສະຫະລັດໄດ້ເພີ່ມຈໍານວນທະຫານໄປປະຈໍາການຢູ່ໃນຂົງເຂດເອເຊຍ
ປາຊິຟິກຫລາຍຂຶ້ນ. ຄືໃນເດືອນສິງຫາຜ່ານມານີ້ ກອງທັບເຮືອສະຫະລັດໄດ້ອະນຸຍາດ
ໃຫ້ພວກເຈົ້າໜ້າທີ່ຫວຽດນາມຂຶ້ນໄປທ່ຽວຊົມ ກໍ່າປັນບັນທຸກເຄຶ່ອງບິນສະຫະລັດ USS
George Washington ຢ່າງເປັນການເປີດເຜີຍທີ່ສຸດ ເວລາກຳປັ່ນດັ່ງກ່າວຢຸດແວະກ່ອນ
ຈະມຸ້ງໜ້າໄປທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ.
ໃນລະຫວ່າງກອງປະຊຸມສຸດຍອດຂອງຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກນັ້ນ ສະຫະລັດ ຈີນ
ແລະພວກຜູ້ນຳໜ້າປະເທດສະມາຊິກສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ໄດ້ເນັ້ນຍໍ້າຢ່າງເປີດເຜີຍເຖິງຄວາມ
ຮ່ວມມືກັນ, ແຕ່ໃນເບື້ອງຫລັງຂອງກອງປະຊຸມປິດລັບນັ້ນ ແມ່ນແຕກຕ່າງກັນກັບເລຶ່ອງທີ່
ກ່າວມາ ຊຶ່ງພວກຜູ້ນໍາປະເທດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ສ່ວນໃຫຍ່ຄັດຄ້ານການເອົາ
ທ່າທີແບບແກ້ໄຂສອງຝ່າຍຂອງຈີນ ແລະສະໜັບສະໜຸນໃຫ້ມີຄວາມພະຍາຍາມແບບ
ຫລາຍຝ່າຍເພື່ອຈະປັບປຸງກົດເກນປະຕິບັດນັ້ນ.
ແຕ່ທ່ານນາງ Bonnie Glaser ນັກວິເຄາະຈາກສູນກາງການສຶກສາຍຸດທະສາດແລະລະ
ຫວ່າງຊາດ ກ່າວວ່າ ເວລານີ້ຈີນແລະສະມາຄົມອາຊ່ຽນແມ່ນຍັງຫ່າງໄກກັນຫຼາຍກ່ຽວ
ກັບຂໍ້ຕົກລົງທີ່ຄັກແນ່ທີ່ຈະບົ່ງເຖິງຜົນຮັບຕາມມາສໍາລັບການຝ່າຝືນຕ່າງໆນັ້ນ.
“ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າເວລານີ້ການຕັດສິນໃດໆຍັງບໍ່ມີເທື່ອ ກ່ຽວກັບເນື້ອໃນຢ່າງແທ້ຈິງ
ຈະເປັນຢ່າງໃດໃນກົດປະຕິບັດ ຄືຖ້າຫາກວ່າມັນບໍ່ມີຂໍ້ຜູກມັດຢ່າງຖືກຕ້ອງຕາມກົດ
ໝາຍແລ້ວ ແລະເປັນພຽງແຕ່ການອາສາຮັບເອົາຊື່ໆ ນັ້ນຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າມັນເປັນ
ເລຶ່ອງທີ່ໜ້າເສຍໃຈຫລາຍທີ່ສຸດ.”
ເຖິງແມ່ນການເຈລະຈາກັນຍັງດໍາເນີນໄປຢູ່ກໍຕາມ ແຕ່ທ່ານນາງຄາດການ ວ່າຈະເກີດ
ເຫດການຂັດແຍ້ງກັນຂຶ້ນໄດ້ ລະຫວ່າງຈີນແລະພວກປະເທດເພື່ອນບ້ານຂອງຕົນໃນອະ
ນາຄົດ ຢູ່ໃນເຂດທະເລຈີນໃຕ້ ເຖິງແມ່ນສະຫະ ລັດເພີ່ມຈໍານວນທະຫານປະຈໍາການຢູ່ໃນ
ຂົງເຂດຂຶ້ນອີກນັ້ນກໍຕາມ.
ເບິ່ງວີດິໂອລາຍງານຂ່າວພາສາອັງກິດ
