ເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ເລີ້ມການຜະລິດກະແສໄຟຟ້າສົ່ງຂາຍໃຫ້ໄທ ໃນຂະນະທີ່ ເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໃນລຸ່ມນ້ຳຂອງໃນໄທ ຍັງສືບຕໍ່ການເຄື່ອນໄຫວຄັດຄ້ານການຊື້ກະແສໄຟຟ້າ ຈາກເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ໃນລາວ.
ໂຄງການເຂື່ອນນ້ຳຂອງໄຊຍະບູລີໃນລາວ ໄດ້ເລີ້ມເດີນເຄື່ອງຜະລິດກະແສໄຟຟ້າຢ່າງເປັນທາງການ ໃນວັນທີ 29 ຕຸລາ 2019 ທີ່ຜ່ານມາ ຊຶ່ງກໍຖືເປັນມື້ທຳອິດຂອງການສົ່ງກະແສໄຟຟ້າຂາຍໃຫ້ໄທ ພາຍໃຕ້ຂໍ້ຕົກລົງ ວ່າດ້ວຍການຊື້-ຂາຍພະລັງງານໄຟຟ້າ ລະຫວ່າງ ລາວ-ໄທ ໃນປະລິມານເຖິງ 9,000 ເມກາວັດ ໂດຍເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ມີກຳລັງຕິດຕັ້ງລວມ 1,285 ເມກາວັດ ໃນນີ້ຈະສົ່ງຂາຍໃຫ້ກັບ ການໄຟຟ້າຝ່າຍຜະລິດແຫ່ງປະເທດໄທ ຫຼື EGAT 1,225 ເມກາວັດ ທີິ່ຄິດເປັນພະລັງງານໄຟຟ້າ 6,929 ລ້ານກິໂລວັດ/ໂມງຕໍ່ປີ ແລະມີມູນຄ່າສົ່ງອອກເຖິງ 15,000 ລ້ານບາດຕໍ່ປີ ຫຼືຫຼາຍກວ່າ 435,000 ລ້ານບາດ ໃນຕະຫຼອດໄລຍະ ສຳປະທານ 29 ປີ ສ່ວນພະລັງງານໄຟຟ້າທີ່ເຫຼືອ 60 ເມກາວັດນັ້ນ ຈະຂາຍໃຫ້ລັດວິສາຫະກິດໄຟຟ້າລາວ ຫຼື EDL ເພື່ອຕອບສະໜອງການຊົມໃຊ້ພາຍໃນລາວ.
ໂຄງການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ມີມູນຄ່າການລົງທຶນລວມເຖິງ 4,000 ລ້ານໂດລາ ໂດຍເປັນການຮ່ວມທຶນລະຫວ່າງ 4 ບໍລິສັດ ຈາກປະເທດໄທ ຄື ກຸ່ມບໍລິສັດ ຊ. ການຊ່າງຈຳກັດ (ມະຫາຊົນ), ບໍລິສັດ ນະທີ ຊີນເນີຈີຈຳກັດ ບໍລິສັດຜະລິດໄຟຟ້າຈຳກັດ (ມະຫາຊົນ) ແລະບໍລິສັດ ພີທີ ຄອນສຕຣັກຊັນ ແອນ ອີຣິເກຊັນຈຳກັນ ໂດຍຖືຮຸ້ນລົງທຶນໃນສັດສ່ວນ 57.5 ເປີເຊັນ, 25 ເປີເຊັນ, 12.5 ເປີເຊັນ, ແລະ 5 ເປີເຊັນ ຕາມລຳດັບ ໂດຍການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄດ້ນຳໃຊ້ເທັກນິກທັນສະໄໝ ແລະໄດ້ມາດຕະຖານສາກົນ ຈຶ່ງເປັນໂຄງການນຶ່ງທີ່ມີການປ້ອງກັນຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ແລະສັດນ້ຳ ໄດ້ດີທີ່ສຸດໃນໂລກ ດັ່ງທີ່ ທ່ານເຣວັດຣ ສຸວັນນະກິດຕິ ຮອງປະທານກຳມະການຜູ້ຈັດການ ບໍລິສັດໄຊຍະບູລີ ພາວເວີຈຳກັດ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ:
“ເວລານີ້ ເຮົາສາມາດເວົ້າໄດ້ເຕັມທີ່ວ່າ ທາງປາຜ່ານຂອງໂຮງໄຟຟ້າໄຊຍະບູນລີນີ້ດີທີ່ສຸດໃນໂລກ ເຮົາຈະມີຊ່ອງທາງຫຼາຍຊ່ອງໃຫ້ າເລືອກຜ່ານໄດ້ຕາມຄວາມພໍໃຈ ແລ້ວກໍອີກຢ່າງນຶ່ງ ກໍຄືທີ່ນີ້ ຈະເປັນແຫ່ງທຳອິດ ຂອງເອເຊຍທີ່ມີ ລິຟຕ໌ ສຳລັບຍົກປາໂດຍເຮົາປ້ຳນ້ຳເຂົ້າໄປລໍຖ້າປາໃຫ້ເຂົ້າມາໃນລະບົບຂອງໂຮງໄຟຟ້າ ແລ້ວກໍຈະຊັກນຳຜ່ານເຂົ້າມາຈົນກະທັງເຖິງຈຸດຮວມປາ ພໍເຖງຈຸດຮວມນີ້ ເຮົາກໍຈະມີລິຟຕ໌ ຍົກປາຂຶ້ນໄປ ແລ້ວກໍປ່ອຍອອກທາງຄອງດ້ານເໜືອນ້ຳໃຫ້ປາລອຍອອກໄປໄດ້.”
ທາງດ້ານ ທ່ານອານຸພາບ ວົງລະຄອນ ຮອງກຳມະການຜູ້ຈັດການບໍລິສັດໄຊຍະບູລີ ພາວເວີຈຳກັດ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ ເຂື່ອນໄຟຟ້າໄຊຍະບູລີ ເປັນເຂື່ອນແບບນ້ຳໄຫລຜ່ານທີ່ບໍ່ມີການກັກນ້ຳແຕ່ຢ່າງໃດ ແລະມີປະຕູນ້ຳເພື່ອໃຫ້ປາສາມາດຂຶ້ນລົງໄດ້ຢ່າງສະດວກ ອີກທັງຍັງມີຊ່ອງທາງແລ່ນເຮືອກວ້າງ 12 ແມັດ ຍາວ 700 ແມັດ ທີ່ສາມາດຮອງຮັບເຮືອຂົນສົ່ງສິນຄ້າ ຂະໜາດລະຫວ່າງນ້ຳໜັກໄດ້ເຖິງ 500 ໂຕນ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ໂຄງການເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ກໍຖືກຄັດຄ້ານຈາກເຄືອຂ່າຍອົງການອະນຸລັກສິ່ງແວດລ້ອມທຳມະຊາດ ຢ່າງກວ້າງຂວາງ ເນື່ອງຈາກເປັນໂຄງການທີ່ກໍ່ສ້າງເທິງແນວແມ່ນ້ຳຂອງ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ມີຄວາມຫວັ່ນເກງວ່າ ຈະສົ່ງຜົນກະທົບທັງຕໍ່ສັດນ້ຳ ແລະດິນຕະກອນ ທີ່ເປັນທັງແຫລ່ງອາຫານຂອງສັດນ້ຳ ແລະເປັນປຸຍທີ່ອຸດົມສົມບູນສຳລັບການປູກພືດສະບຽງອາຫານໃນລຸ່ມແມ່ນ້ຳຂອງດ້ວຍ.
ທັງນີ້ ທ່ານຊານນະຣົງ ວົງບາ ຜູ້ປະສານງານຂອງເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດ ໃນລຸ່ມນ້ຳຂອງຢືນຢັນວ່າ ທະນາຍຄວາມແລະຄະນະຕົວແທນຂອງເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດ ໃນລຸ່ມນ້ຳຂອງໄດ້ຍື່ນຄຳຮ້ອງຕໍ່ສານປົກຄອງສູງສຸດຂອງໄທ ເມື່ອວັນທີ 26 ກໍລະກົດ 2019 ເພື່ອຂໍໃຫ້ມີຄຳສັ່ງລະງັບການຊື້ໄຟຟ້າ ຈາກເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ດ້ວຍເຫດຜົນວ່າ ເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ໄດ້ກັກເກັບນ້ຳໄວ້ຜະລິດໄຟຟ້ານັ້ນ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ພື້ນທີ່ໃນເຂດຕອນລຸ່ມຂອງເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ຕ້ອງປະເຊີນກັບບັນຫາຂາດນ້ຳຢ່າງໜັກໜ່ວງໃນປັດຈຸບັນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຈັງຫວັດທີ່ຕິດນ້ຳຂອງໃນພາກອີສານຂອງໄທນັ້ນ ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບຢ່າງຮຸນແຮງ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນໄທ 8 ຈັງຫວັດໃນລຸ່ມນ້ຳຂອງ ເຄີຍຟ້ອງຮ້ອງຕໍ່ສານປົກຄອງຂອງໄທໄດ້ມີຄຳຕັດສິນໃຫ້ຍົກການຟ້ອງຮ້ອງດັ່ງກ່າວ ໃນປີ 2015 ດ້ວຍເຫດຜົນທີ່ວ່າ ຂໍ້ຕົກລົງ ວ່າດ້ວຍການຊື້ກະແສໄຟຟ້າຈາກເຂື່ອນໄຊຍະບູລີໃນລາວ ເປັນຂໍ້ຕົກລົງທີ່ຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍໃນໄທ.
