ເວລາຕໍາຫຼວດຫວຽດນາມອອກໝາຍຈັບ ອະດີດປະທານບໍລິສັດຈັດສົ່ງແລະບໍລິຫານ
ທ່າເຮືອທີ່ລັດເປັນເຈົ້າຂອງນັ້ນ ບັນດານັກສັງເກດການຫຼາຍຄົນບໍ່ແປກໃຈຫຍັງເລີຍ.
ໃນປະເທດທີ່ຕົກຢູ່ໃນສະພາວະເງິນເຟີ້ສູງ ແລະລາຄາເຂົ້າປາອາຫານສູງ ຢູ່ຕະຫລອດ
ມານັ້ນ ຄົນສ່ວນຫຼາຍພາກັນຖິ້ມໂທດບັນຫາເສດຖະກິດ ໃສ່ພວກລັດວິສາຫະກິດທີ່ມີ
ໜີ້ສິນຖ້ວມລົ້ນ ທີ່ຜົນຜະລິດປະກອບເປັນ 40 ເປີເຊັນຂອງຜົນຜະລິດເສດຖະກິດທັງ
ໝົດຂອງປະເທດ.
ນາຍົກລັດຖະມົນຕີໄດ້ໃຫ້ຄໍາໝັ້ນສັນຍາມາດົນນານແລ້ວວ່າ ຈະປະຕິຮູບບັນດາບໍລິສັດ
ລັດວິສາຫະກິດທີ່ຟຸມເຟືອຍສິ້ນເປືອງຫລາຍນັ້ນ ແຕ່ວ່າແຜນການໃໝ່ອັນນຶ່ງ ທີ່ຈະບັງ
ຄັບໃຫ້ມີການພິມເຜີຍແຜ່ເງິນລາຍໄດ້ປະຈໍາປີນັ້ນ ອາດຈະເປັນໂຕເລ່ງໃຫ້ມີການປ່ຽນ
ແປງ ທີ່ລໍຖ້າກັນມາດົນນານແລ້ວ.
ທ່ານຮາຍໂຣ ອາກູຍາ-ອາລຟາໂຣ ທີ່ປຶກສາດ້ານນະໂຍບາຍຂອງອົງການສະຫະປະຊາ
ຊາດເພື່ອການພັດທະນາ ຫລື UNDP ມີຄວາມຮູ້ສຶກໃນແງ່ດີ.
ທ່ານ ອາກູຍາ-ອາລຟາໂຣ ກ່າວວ່າ “ຂ່າວນອງນັນເລຶ່ອງການສໍ້ລາດບັງຫຼວງທີ່ໃຫຍ່ໆ
ທັງໝົດທີ່ພວກເຮົາໄດ້ຍິນ ໃນໄລຍະສອງປີຜ່ານມານັ້ນ ແມ່ນມາຈາກບໍລິສັດລັດວິສາ
ຫະກິດທັງນັ້ນ. ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ແຜນການໃໝ່ນີ້ ເປັນສັນຍານທີ່ສໍາຄັນແລະເປັນຮູບ
ປະທໍາທີ່ສຸດຈາກລັດຖະບານ ທີ່ບອກວ່າພວກເຂົາເຈົ້າຕ້ອງການຢາກຈະແກ້ໄຂບັນຫາ
ເຫຼົ່ານີ້ແທ້ໆ.”
ລາຍລະອຽດຂອງກົດລະບຽບໃໝ່ນີ້ ຍັງຢູ່ໃນຂັ້ນປຶກສາຫາລືກັນຢູ່. ບັນດານັກເສດຖະ
ສາດກ່າວວ່າ ບໍລິສັດຕ່າງໆຈະຕ້ອງພິມເຜີຍແຜ່ລາຍໄດ້ຂອງຕົນ ແລະປ່ຽນແປງວິທີ
ການວ່າຈ້າງຫົວໜ້າບໍລິຫານ ນັ້ນນໍາ.
ນັກເສດຖະສາດ Le Dang Doanh ກ່າວວ່າ ບັນດານາຍໃຫຍ່ໆທັງຫຼາຍທີ່ຖືກແຕ່ງຕັ້ງ
ໂດຍລັດຖະບານນັ້ນ ບໍ່ໄດ້ຖືກຈ້າງຍ້ອນວ່າມີຄຸນນະວຸດທິຫລືຄວາມສາມາດ. ພວກເຂົາ
ເຈົ້າບໍ່ໄດ້ມຸ້ງໝັ້ນທີ່ຈະສ້າງກໍາໄລ ຫຼືປັບປຸງປະລິມານການຜະລິດ. ສະນັ້ນ ຈຶ່ງມີສິ່ງຈູງໃຈ
ໜ້ອຍຫລາຍ ທີ່ຈະພາໃຫ້ພວກເຂົາເຈົ້າຍົກລະດັບຜົນງານ ໃຫ້ດີຂຶ້ນ. ທ່ານ Doanh
ເວົ້າວ່າ:
“ຕາບໃດທີ່ຍັງບໍ່ມີກໍາລັງທີ່ເປັນ
ອິດສະຫຼະ ຫຼືການກວດສອບ
ບັນຊີ ຫຼື ການຄວບຄຸມທີ່ເປັນ
ອິດສະຫຼະບໍ່ຂຶ້ນກັບຝ່າຍນຶ່ງ
ຝ່າຍໃດແລ້ວ ມັນກໍຈະເປັນ
ຫີບມືດບໍ່ຫຼາຍກໍໜ້ອຍ ຄື
ພວກເຂົາເຈົ້າພາກັນແຕ່ງຂໍ້
ມູນຂຶ້ນເອງ ຂຽນປື້ມບັນຊີ
ຂອງຕົນເອົາເອງ ແລະມັນ
ກໍເລີຍບໍ່ມີຫຍັງຊັດເຈນ.”
ບັນດານັກສັງເກດການກ່າວວ່າ ບັນຫາບາງປະການນັ້ນເກີດຂຶ້ນ ເວລາບໍລິສັດຕ່າງໆຂະຫຍາຍ
ກິດຈະການ ອອກໄປທໍາທຸລະ
ກິດໃໝ່ ທີ່ຕົນບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍ ຫຼືບໍ່ມີປະສົບປະການ.
ເຊັ່ນບໍລິສັດສ້າງກໍ່າປັ່ນ Vinashin ທີ່ໄດ້ທຸ່ມເທເງິນເຂົ້າໃສ່ທຸລະກິດທີ່ແຕກຕ່າງກັນຢ່າງ
ຫລວງຫຼາຍ ເຊັ່ນການທ່ອງທ່ຽວແລະໂຮງງານຜະລິດເຫຼົ້າເບຍ. ຈົນກະທັ່ງຫວ່າງບໍ່ດົນ
ມານີ້ ບໍລິສັດນໍ້າມັນ Petrovietnam ກໍເຄີຍຫັນໄປທໍາທຸລະກິດຂາຍຊັບສິນທີ່ດິນ ແລະ
ເມື່ອໝໍ່ໆມານີ້ ປະທານບໍລິສັດໄຟຟ້າຫວຽດນາມ ຫຼື Vietnam Electricity ກໍຖືກໄລ່ອອກ
ໃນຂໍ້ຫາເອົາເງິນໄປລົງທຶນໃສ່ເຄືອຂ່າຍໂທລະສັບມືຖື.
ທ່ານ ອາກູຍາ-ອາລຟາໂຣ ກ່າວວ່າ ບັນຫາຕ່າງໆທາງດ້ານຜົນງານ ແລະອິດທິພົນຂອງ
ເສ້ນສາຍທາງການເມືອງນັ້ນ ສາມາດແກ້ໄຂໄດ້ໂດຍຜ່ານການສັ່ງຊາຕີລາຄາ ໂດຍຜູ້ກວດ
ສອບອິດສະຫຼະ.
ທ່ານ ອາກູຍາ-ອາລຟາໂຣ ກ່າວວ່າ: “ຖ້າຫາກມີການເປີດເຜີຍຜົນການກວດສອບ
ບັນຊີແລ້ວ ເຮົາກໍຈະໄດ້ຮູ້ຂໍ້ມູນ ກ່ຽວກັບວ່າ ມີໃຜແດ່ເຂົ້າມາເຮັດທຸລະກິດກັບພວກ
ບໍລິສັດລັດວິສາຫະກິດເຫລົ່ານັ້ນ ແລະມີການຕົກລົງຊຶ້ຂາຍກັນແບບໃດແດ່. ດັ່ງນັ້ນ
ມັນກໍຄົງຈະຊ່ວຍແກ້ໄຂບັນຫາເຫຼົ່ານີ້ໄດ້ ແລະພວກເຮົາກໍຈະສາມາດບົ່ງບອກໄດ້ວ່າ
ໃຜກໍາລັງທໍາ ທຸລະກິດກັບໃຜ.”
ການເຄື່ອນໄຫວທີ່ປະກາດອອກມາຂອງລັດຖະບານ ທີ່ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຫຼາຍຂຶ້ນຈາກບໍລິສັດລັດວິສາຫະກິດທັງຫລາຍນັ້ນ ແມ່ນຕິດຕາມຫລັງຈາກການດໍາເນີນຄະດີ ອະດີດປະທານລັດວິສາຫະກິດ Vinashin ຄືທ່ານ Phan Than Binh ທີ່ຖືກສານຕັດສິນຈໍາຄຸກ 20 ປີ ໃນຂໍ້ຫາບໍ່ເອົາຫົວຊາຕໍ່ກົດລະບຽບຕ່າງໆກ່ຽວກັບການລົງທຶນ ທີ່ໄດ້ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍ ຫຼາຍສິບລ້ານໂດລາ ໃຫ້ແກ່ລັດນັ້ນ.
ທ່ານ Jeff Browne ທີ່ໃຫ້ຄໍາປຶກສາແກ່ບໍລິສັດຕ່າງໆຂອງອາເມຣິກັນ ທີ່ປະສົງຢາກຈະທໍາທຸລະກິດໃນຫວຽດນາມ ກ່າວວ່າ
“ຫວຽດນາມໄດ້ສົ່ງສານ ໄປຍັງບັນດາຫົວໜ້າບໍລິຫານລັດວິສາຫະກິດອື່ນໆຂອງຕົນ.
ເຫັນໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນວ່າ ການດໍາເນີນຄະດີແບບນີ້ຂອງລັດຖະບານ ຄືບໍລິສັດ Vinashin
ເມື່ອປີຜ່ານມາ ແລະບໍລິສັດ Vinalines ໃນປີນີ້ ແມ່ນກໍາລັງສົ່ງຄໍາເຕືອນໄປຍັງໝົດທຸກ
ຄົນທີ່ທໍາງານໃຫ້ລັດຖະບານ ທີ່ກໍາກັບດູແລບໍລິສັດຕ່າງໆ.”
ທ່ານ Browne ກ່າວອີກວ່າ ນອກນີ້ແລ້ວ ການຈັບກຸມພວກຫົວໜ້າລັດວິສາຫະກິດເຫລົ່ານັ້ນ ຍັງໄດ້ຊ່ວຍເລັ່ງລັດການເຄື່ອນໄຫວໄປສູ່ການຂາຍບໍລິສັດເຫຼົ່ານີ້ ຈໍານວນນຶ່ງ ອອກໃຫ້ເອກະຊົນ ເພື່ອອໍານວຍໃຫ້ທັງພວກລົງທຶນຈາກພາຍໃນແລະຕ່າງປະເທດ ສາມາດມີສ່ວນແບ່ງໃນການເປັນເຈົ້າຂອງເສດຖະກິດຂອງຫວຽດນາມນັ້ນ ຮ່ວມກັນ.
ທ່ານ Browne ກ່າວຕື່ມວ່າ ລັດຖະບານແລະພັກ ຕ້ອງການຈະເຂົ້າໄປແຂ່ງຂັນໃນເວທີໂລກ ແລະຢາກຈະເລີນເຕີບໂຕຂຶ້ນເປັນປະເທດທີ່ມີເສດຖະກິດ ທີ່ເຂັ້ມແຂງ ຄືກັນກັບເກົາຫຼີໃຕ້ ແລະແມ່ນແຕ່ຍີ່ປຸ່ນນັ້ນນໍາ.