ຜູ້ລາຍງານພິເສດຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ກ່ຽວກັບເລື້ອງ
ສິດທິມະນຸດໃນມຽນມາໄດ້ກ່າວເຕືອນໃນວັນພະຫັດອາ
ທິດແລ້ວນີ້ວ່າ ສະພາບເງື່ອນໄຂ ທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ການເລືອກ
ຕັ້ງມີເສລີພາບ, ມີຄວາມຍຸດຕິທໍາ ແລະ ເຊື່ອຖືໄດ້ ຢູ່ປະ
ເທດນັ້ນ ແມ່ນມີໜ້ອຍ ຫລາຍ. ທ່ານ Thomas Ojea
Quintana ເວົ້າວ່າ ຂັ້ນຕອນການເລືອກຕັ້ງແມ່ນມີຄວາມ
ຂາດຕົກບົກຜ່ອງຢ່າງຫລວງຫລາຍ ໃນປະເທດເອເຊຍດັ່ງ
ກ່າວ ທີ່ຮູ້ກັນອີກຢ່າງນຶ່ງວ່າ ມຽນມານັ້ນ.
ທ່ານ Thomas Ojea Quintana ຜູ້ລາຍງານ
ພິເສດຂອງອົງການສະຫະ
ປະຊາຊາດໄດ້ໄລ່ ເຫດຜົນ
ອອກມາເປັນຂໍ້ໆ ກ່ຽວກັບ
ວ່າເປັນຫຍັງທ່ານຈຶ່ງຄິດວ່າ
ການເລືອກຕັ້ງສະພາຂອງມຽນມາຈະບໍ່ເປັນໄປໃນທາງທີ່ໜ້າ
ເຊື່ອຖືໄດ້:
“ເສລີພາບໃນການສະແດງອອກແລະເສລີພາບໃນການ
ໂຮມຊຸມນຸມແລະການຈັດຕັ້ງສະມາຄົມ ແມ່ນໄດ້ຖືກ
ຈໍາກັດຮັດແຄບເຂົ້າໄປຕື່ມ ຜ່ານການນໍາໃຊ້ກົດໝາຍ
ການເລືອກຕັ້ງແລະຂໍ້ຊີ້ນໍາຕ່າງໆຂອງຄະນະກໍາມະການເລືອກຕັ້ງ. ບໍ່ໄດ້ມີການ
ປ່ອຍໂຕນັກໂທດຈິດສໍານຶກຈັກຄົນ. ຂ້າພະເຈົ້າຂໍຢໍ້າອີກວ່າເງື່ອນໄຂທີ່ແທ້ຈິງຂອງ
ການເລືອກຕັ້ງ ແມ່ນມີຢູ່ຢ່າງຈໍາກັດພາຍໃຕ້ສະພາບການປັດຈຸບັນ. ຄວາມສາ
ມາດບົ່ມຊ້ອນຂອງການເລືອກຕັ້ງຄັ້ງນີ້ ໃນການນໍາມາຊຶ່ງການປ່ຽນແປງທີ່ມີຄວາມ
ໝາຍ ແລະການປັບປຸງສະຖານະການດ້ານສິດທິມະນຸດໃຫ້ດີຂຶ້ນ ໃນມຽນມານັ້ນ
ແມ່ນຍັງຄົງເປັນເລື້ອງທີ່ບໍ່ແນ່ນອນຢູ່.”
ທ່ານ Quintana ທີ່ເປັນຜູ້ຊ່ຽວຊານອິດສະລະ ບໍ່ຂຶ້ນກັບອົງການໃດໆ ແລະກໍເປັນທະ
ນາຍຄວາມດ້ານສິດທິມະນຸດນັ້ນ ຍັງໄດ້ສະແດງຄວາມເປັນຫ່ວງ ກ່ຽວກັບສະພາບການ
ທີ່ຂາດການ ລວມເອົາຫລາຍຝ່າຍເຂົ້າຮ່ວມໃນການເລືອກຕັ້ງ ຄັ້ງທີ່ຈະມາເຖິງນີ້. ທ່ານ
ກ່າວ ວ່າ ພວກທີ່ມີສ່ວນໄດ້ສ່ວນເສຍທີ່ສໍາຄັນ ທີ່ ໄດ້ຖືກຍົກເວ້ນຈາກການເລືອກຕັ້ງ
ນັ້ນຕ້ອງໄດ້ຮັບອະນຸຍາດໃຫ້ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນຂອງເຂົາເຈົ້າ ຖ້າຫາກວ່າຢາກໃຫ້
ຂັ້ນຕອນການສ້າງຄວາມປອງດອງຊາດ ໃນມຽນມາມີຄວາມຄືບໜ້າໄປໄດ້.
ທ່ານກ່າວອີກວ່າ ນຶ່ງໃນຫລາຍໆຄົນນັ້ນກໍຄື
ທ່ານນາງ ອອງຊານ ຊູຈີ ຜູ້ນໍາພັກສັນນິບາດ
ແຫ່ງຊາດເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ ຊຶ່ງພັກຂອງ
ທ່ານນາງໄດ້ຮັບໄຊຊະນະໃນການເລືອກຕັ້ງ
ຄັ້ງແລ້ວນີ້ ທີ່ຈັດຂຶ້ນໃນປີ 1990 ນັ້ນ ແຕ່ບໍ່
ເຄີຍໄດ້ຮັບອະນຸ ຍາດໃຫ້ເຂົ້າກໍາອໍານາດຈັກ
ເທື່ອ. ໃນລະຫວ່າງຊຸມປີ ຕັ້ງແຕ່ນັ້ນມາຈົນ
ຮອດປັດຈຸບັນນີ້ ທ່ານນາງໄດ້ຖືກກັກຂັງເປັນ
ໄລຍະໆ ເປັນເວລາຫລາຍໆປີ. ກໍານົດການ
ຖືກກັກຂັງບໍລິເວນຂອງທ່ານນາງ ໃນປັດຈະ
ບັນນີ້ ແມ່ນຈະສິ້ນສຸດລົງ ໃນສອງສາມມື້ລຸນ
ຫລັງການເລືອກຕັ້ງໃນຄັ້ງນີ້ ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ທ່ານ
ນາງ ບໍ່ມີສິດເຂົ້າຮ່ວມໃນການເລືອກຕັ້ງຜູ້
ແທນໃນຄັ້ງນີ້ໄດ້.
ທ່ານ Quintana ຜູ້ລາຍງານພິເສດຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ປ່ອຍຕົວ
ທ່ານນາງ ອອງຊານ ຊູຈີ ພ້ອມກັບນັກໂທດການເມືອງຫລາຍກວ່າ 2 ພັນຄົນ ໃນມຽນ
ມາ.
ທ່ານຍັງກ່າວອີກວ່າ ຄວາມຍຸດຕິທໍາ ແລະ ການມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ ແມ່ນເປັນສິ່ງຈໍາ
ເປັນ ຕໍ່ການດໍາເນີນຂັ້ນຕອນການສ້າງຄວາມປອງດອງຊາດ ທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ການຂ້າມຜ່ານ
ໄປສູ່ປະຊາທິປະໄຕສໍາເລັດຜົນໄດ້. ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ ແນວຄິດນຶ່ງທີ່ສາມາດເຮັດໄດ້ກໍຄືໃຫ້
ຈັດຕັ້ງຄະນະກໍາມາທິການສືບສວນສອບສວນ ເບິ່ງກໍລະນີກໍ່ອາຊະຍາກໍາສົງຄາມ ຫລື ກໍ່
ໂທດກໍາຕ້ານມະນຸດຊາດ ທີ່ອາດໄດ້ມີຂຶ້ນນັ້ນ. ທ່ານກ່າວຕໍ່ໄປວ່າ:
ຄະນະກໍາມາທິການສືບສວນສອບສວນ ບໍ່ຄວນຖືກຕີລາຄາວ່າເປັນພາຫານະເພື່ອ
ທໍາການລົງໂທດລັດຖະບານມຽນມາ ແຕ່ຄວນຖືກເບິ່ງເຫັນວ່າອາດສາມາດເປັນ
ເຄື່ອງມື ເພ່ືອຊ່ອຍມຽນມາໃຫ້ຫາທາງຫລີກເວ້ນເລື້ອງການລົງໂທດ ແລະປ້ອງ
ກັນການລະເມີດສິດທິມະນຸດໃນອະນາຄົດ.
ທ່ານ Quintana ເວົ້າວ່າ ໃນຕອນທີ່ທ່ານນໍາສະເໜີ ລາຍງານສະບັບຫລ້າສຸດຂອງທ່ານຕໍ່
ສະມັດຊາໃຫຍ່ ສະຫະປະຊາຊາດ ໃນວັນພຸດອາທິດແລ້ວນີ້ ກໍໄດ້ມີຫລາຍໆປະເທດ ລວມ
ທັງສະຫະລັດນໍາທີ່ໄດ້ສະແດງການສະໜັບສະໜຸນເຫັນດີນໍາແນວ ຄິດດັ່ງກ່າວ. ພວກກຸ່ມ
ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດ ກໍໄດ້ກົດດັນຢາກໃຫ້ຕັ້ງຄະນະກໍາມາທິການແບບນັ້ນ ຂຶ້ນເຊ່ນກັນ.
ຜູ້ລາຍງານພິເສດຂອງສະຫະປະຊາຊາດທ່ານນີ້ ໄດ້ເດີນທາງໄປມຽນມາ 3 ຄັ້ງ ແຕ່ວ່າ
ການຂໍໄປຢ້ຽມຢາມປະເທດດັ່ງກ່າວໃນເທື່ອສຸດທ້າຍ ກ່ອນໜ້າການເລືອກຕັ້ງນັ້ນ ໄດ້ຖືກ
ປະຕິເສດ. ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ທ່ານກໍໄດ້ກ່າວຊົມເຊີຍ ລັດຖະບານມຽນມາ ທີ່ໄດ້ໃຫ້
ຄວາມຮ່ວມມືແກ່ທ່ານ ໃນການຢ້ຽມຢາມຄັ້ງກ່ອນໆ ຂອງທ່ານ ຊຶ່ງທ່ານເວົ້າວ່າ ທ່ານໄດ້
ໄປຢ້ຽມຢາມ ນັກໂທດການເມືອງຫລາຍຄົນ ໄດ້ພົບກັບຜູ້ຕາງໜ້າພັກການເມືອງຕ່າງໆ
ແລະໄດ້ເດີນທາງໄປຍັງເຂດຊາຍແດນ ລວມທັງເຂດເໜືອຂອງແຄວ້ນຣາຄິນ ແລະ ແຄວ້ນ
ກາຢິນ.
