ບັນດາລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດຈາກສະມາຄົມກຸມປະເທດເອ
ເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ຫຼືອາຊ່ຽນ ແລະຄູ່ສົນທະນາຂອງ
ພວກເຂົາເຈົ້າ ຈະໄປເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ທີ່ປະເທດບຣູໄນ ເພອເຂາ
ຮວມກອງປະຊຸມ ASEAN Regional Forum ສາມວັນທີ່ຈະ
ເລີ່ມຂນໃນວັນທີ 29 ເດືອນມິຖຸນານີ້. ເປັນທຄາດກັນວາກອງ
ປະຊຸມອາຊ່ຽນຄງນ ຈະປຶກສາຫາລືກັນ ກ່ຽວກັບບັນຫາຕ່າງໆ
ດ້ານຄວາມໝັ້ນຄົງແລະເສດຖະກິດ. Daniel Schearf ຜູ້ສື່
ຂ່າວວີໂອເອ ມີລາຍງານຈາກບາງກອກ ຊຶ່ງທອງປານຈະນໍາ
ເອົາລາຍລະອຽດມາສະເໜີທ່ານໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ບັນດານັກການທູດລະດັບສູງສຸດ ຈາກສະມາຄົມອາຊຽນ ພອມທັງ 16 ປະເທດຕາເວັນຕົກແລະເອເຊຍ ກັບສະຫະພາບຢູໂຣບ ຈະພົບປະກັນຢູບຣູໄນ ປະເທດທປົກຄອງດ້ວຍ ສຸນລະຕານ ຕັ້ງຢູ່ເກາະ Borneo ຂອງມາເລເຊຍ.
ກອງປະຊຸມອາຊ່ຽນວ່າດ້ວຍຄວາມຮ່ວມມືດ້ານການເມືອງແລະຄວາມໝັ້ນຄົງ ຫລື ASEAN Regional Forum ເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ ARF ທີ່ຈະດໍາເນີນໄປສາມວັນແມ່ນຈະຫາ ລື ແລະຫາທາງແກ້ໄຂບັນຫາຄວາມໝັ້ນຄົງໃນຂົງເຂດເອເຊຍແປຊິຟິກ ພ້ອມທັງເລອງ ການຮ່ວມມືທາງ ດ້ານການເມືອງແລະເສດຖະກິດ.
ບັນດານັກວິເຄາະເວົ້າວ່າບັນຫາຄວາມເຄ່ງຕຶງຢູ່ແຫຼມເກົາຫຼີ ກໍເບິ່ງຊົງວ່າຈະຖືກຍົກເອົາ
ຂຶ້ນມາປຶກສາຫາລືກັນ. ເມື່ອເດືອນກຸມພາຜ່ານມາ ເກົາຫຼີເໜືອໄດ້ທົດອາວຸດນີວເຄຼຍ
ເປັນຄັ້ງທີ່ສາມ ແລະຫຼັງຈາກນັ້ນ ນຶ່ງເດືອນຕໍ່ມາ ເກົາຫຼີເໜືອກໍໄດ້ຂູ່ວ່າຈະທໍາສົງຄາມ
ນີວເຄຼຍກັບເກົາຫຼີໃຕ້ແລະສະຫະລັດ.
ບັນດາຜູ້ຕາງໜ້າຈາກທັງສາມປະເທດທີ່ກ່າວມານັ້ນ ປົກກະຕິແລວກໍແມນຈະເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມບັ້ນດັ່ງກ່າວນີ້ ເປັນປະຈໍາ.
Murray Hiebert ຊ່ຽວຊານຝາຍເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ປະຈໍາສູນກາງສຶກສາ
ຍຸທະສາດແລະນາໆຊາດ ທີ່ນະຄອນຫຼວງວໍຊິງຕັນ ເວົ້າວ່າ ເຖິງແມ່ນຄວາມເປັນຫ່ວງດ້ານນີວເຄຼຍຈະເປັນບຸລິມະສິດປະການນຶ່ງກໍຕາມ ແຕເລຶ່ອງຄວາມເຄ່ງຕຶງໃນຂົງເຂດທະເລຈີນໃຕ້ແມນເປັນບັນຫາ ຂອງອາຊຽນຫລາຍກວາ.
ທ່ານ Hiebert ເວົ້າວ່າ: “ບໍ່ຕ້ອງສົງໄສເລີຍ ພວກເຂົາເຈົ້າຍັງຈະປຶກສາຫາລືກັນເລອງສະຖານະການການແຜ່ຜາຍນີວເຄຼຍໃນເກົາຫຼີເໜືອນັ້ນນໍາເຊັ່ນກັນ ແຕ່
ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ບັນຫາທີ່ຈະຕ້ອງຕິດຕາມເບິ່ງແທ້ໆແລ້ວ ກໍຄືການປຶກສາຫາ
ລືກັນກ່ຽວກັບຂົງເຂດທະເລຈີນໃຕ້ ຍ້ອນວ່າເມື່ອປີຜ່ານມາ ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້
ປະຊຸມກັນຢູກໍາປູເຈຍ ເວລາກໍາປູເຈຍເປັນປະທານກອງປະຊຸມຄັ້ງນັ້ນ ແລະ
ການເຈລະຈາກັນແຕກສະບັ້ນລົງຢ່າງໃຫຍ່ ເວລາຄະນະລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະ
ເທດອາຊ່ຽນ ເປັນເທື່ອທໍາອິດໃນປະຫວັດສາດ ບໍ່ສາມາດຮ່າງຖະແຫຼງການ
ທທຸກຄົນເຫັນພອມກັນ ຢ່າງເປັນເອກກະສັນ ໄດ້.”
ຈີນໄດ້ອ້າງເອົາເຂດທະເລຈີນໃຕ້ເກືອບວ່າທັງໝົດ ຊງເຮັດໃຫ້ຈີນຕອງຂັດແຍ້ງກັນກັບບັນດາປະເທດອາຊຽນ ທີ່ອ້າງເອົາເປັນກໍາມະສິດທັບກັນ ເຊັ່ນ ບຣູໄນ ມາເລເຊຍ ຟິລິບປິນ ແລະຫວຽດນາມ ພ້ອມທັງໄຕ້ຫວັນ ນໍາ.
ນອກນນແລວ ສະມາຄົມອາຊ່ຽນກໍບໄດເລີ່ມທໍາການເຈລະຈາຕໍ່ຮອງກັບປັກກິ່ງກ່ຽວກັບ
ກົດການປະພຶດປະຕິບັດໃນຂົງເຂດທະເລຈີນໃຕ້ ຕາມທໄດວາງແຜນກັນໄວ ແລະມີການຖມໂທດໃສຄວາມສໍາພັນທີ່ແໜ້ນແຟ້ນ ຂອງກໍາປູເຈຍກັບຈີນ ວາເປັນສາເຫດ.
ກົດປະຕິບັດດັ່ງກ່າວ ຫຼື Code of Conduct ມີເປົ້າໝາຍເພື່ອວາງກົດ ລະບຽບຄວບຄຸມ
ຄວາມປະພຶດຂອງພວກອ້າງເອົາເປັນກໍາມະສິດ ໃນເຂດທະເລທີ່ເປັນຂໍ້ຂັດແຍ້ງກັນ
ເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ເກີດການຜິດຖຽງກັນຂື້ນ ທີ່ອາດພາໃຫ້ເກີດການສູ້ລົບກັນໄດ້ນັ້ນ.
ໄທໄດ້ຮັບເປັນຜູ້ປະສານຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງສະມາຄົມອາຊ່ຽນກັບຈີນ ແຕ່ກໍບໍ່ໄດ້ ສ້າງຄວາມກ້າວໜ້າຫຼາຍປານໃດ. ນັກວິເຄາະການເມືອງເວົ້າວ່າ ໄທ ຊຶ່ງເປັນສະມາ ຊິກອາຊ່ຽນທີ່ບໍ່ໄດ້ອ້າງເອົາກໍາມະສິດໃນເຂດທະເລຈີນ ໃຕ້ນໍາໝູ່ນັ້ນ ອາດສາມາດເປັນ ຜູໄກເກຍທີ່ໜາເຊື່ອຖືໄດ້ ແຕ່ກໍບໍ່ມີບົດບາດ ຫ້າວຫັນພໍ.
ທ່ານ ທິຕິນັນ ພົງສຸດທິຣັກ ຜູ້ອໍານວຍການສະຖາບັນຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ການສຶກສາ ນາໆຊາດ ປະຈໍາມະຫາວິທະຍາໄລຈຸລາລົງກອນ ເວົ້າວ່າ ໄທ ແມ່ນຕົກຢູ່ໃນສະຖານະ ການທາງການທູດທີ່ລໍາບາກພໍສົມຄວນ.
ທ່ານທິຕິນັນ ເວົ້າວ່າ: “ທາງດານນຶ່ງນັ້ນ ກໍມີຈີນ ຊຶ່ງເປັນມະຫາອໍານາດໃນຂົງເຂດ ສວນປະເທດໄທນນກໍໃກ້ຊິດກັບຈີນຫຼາຍ. ສະນັ້ນ ບົດບາດສາງຄວາມສົມດູນ
ອັນນ.. ຄືມັນລໍາບາກພໍສົມຄວນທີ່ຈະສ້າງຄວາມສົມດຸນ ໃຫໄດ້ ແຕວາການທ
ຈະບັນລຸມັນໃຫໄດ້ ແລະຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມ ແລະໃຫບັນ ລຸກົດການປະພຶດປະຕິບັດ ຢູ່ໃນເຂດທະເລຈີນໃຕ້ໃຫໄດ້ນັ້ນ ມັນບໍ່ແມ່ນເລອງງ່າຍ.”
ສ່ວນປັກກິ່ງນັ້ນ ກໍໄດ້ຖ່ວງເວລາມາຕະຫຼອດ ກ່ຽວກັບການເຈລະຈາຕໍ່ຮອງກັນນນ ແລະ ໃນບໍ່ເທົ່າໃດປີຜ່ານມານີ້ ກໍໄດ້ເພີ່ມການສະໜັບສະໜຸນຕ ການອ້າງເອົາກໍາມະສິດຂອງ
ຕົນຢາງແຂງຂັນຂຶ້ນ ໂດຍການສງເຮືອອອກລາດຕະເວນແລະສງກຳປນໄປຄຸ້ມກັນເຮືອ ປະມົງຂອງຕົນນັ້ນນໍາ.
ເບິ່ງວີດິໂອພາສາລາວ ກ່ຽວຂ້ອງກັບລາຍງານນີ້:
ການແຂງກັນເພມຂນເພອຍາດແຍງເອົາພນທ ທີ່ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍປາ ແລະແຫຼ່ງ ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ໃນເຂດທະເລຈີນໃຕ້ ໄດ້ຍັງຜົນໃຫ້ເກີດການປະທະກັນເປັນບາງຄັ້ງ ບາງຄາວ ແລະມີການຈັບກຸມຊາວປະມົງ.
ເມື່ອເດືອນແລວນ ຫວຽດນາມໄດ້ທວງເອົາຄ່າເສຍຫາຍ ຫຼັງຈາກກໍ່າປັ່ນຈີນລໍານຶ່ງໄດ້ ຕໍາກັນກັບເຮືອປະມົງລໍານຶ່ງຂອງຕົນ. ໃນເດືອນມີນາຜ່ານມາ ຮາໂນ່ຍກໍໄດ້ກ່າວຫາວ່າ ກໍ່າປັ່ນຈີນລໍານຶ່ງໄດ້ຍິງໃສ່ພວກຊາວປະມົງ ຢູ່ໃກ້ໝູ່ເກາະ Paracel. ທັງສອງປະເທດ ຕ່າງກໍອ້າງເອົາໝູ່ເກາະ Paracel ເປັນກໍາມະສິດ ແຕ່ປັກກິ່ງໄດ້ຍຶດຄອງໝູ່ເກາະດັ່ງ ກ່າວ ມາຕັ້ງແຕ່ເກີດເຫດ ປະທະກັນທາງກອງທັບເຮືອ ກັບຫວຽດນາມໃນຊຸມປີ 1970.
ເມື່ອເດືອນຜ່ານມາເຊັ່ນກັນ ກໍ່າປັ່ນຈາກຟິລິບປິນ ແລະຈີນກໍໄດ້ປະເຊີນໜ້າກັນໃນບໍລິເວນໝູ່ເກາະ Spratly. ຄວາມເຄ່ງຕຶງທໍານອງດຽວກັນລະຫວ່າງສອງປະເທດນ ເມື່ອປີ ຜ່ານມາ ໄດດໍາເນີນໄປເປັນເວລາຫຼາຍເດືອນ ແລະກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມເປັນໄປໄດ້ ທີ່ສະ ຫະລັດຈະເຂົ້າມາພົວພັນ ຍ້ອນວ່າ ສະຫະລັດມີສົນທິສັນຍາປ້ອງກັນຊຶ່ງກັນແລະກັນ ກັບ ຟິລິບປິນ.
ທາງຝາຍສະຫະລັດນນໄດ້ປະກາດວາ ມັນນອນຢູໃນຜົນປະໂຫຍດແຫງ ຊາດ ທຈະຕອງຮັກສາ ສັນຕິພາບ ແລະສະຖຽນລະພາບ ແລະເສລີພາບ ຂອງການເດີນເຮືອໃນ ເຂດທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ ເອົາໄວ້.
ລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດສະຫະລັດ ທ່ານ ຈອນ ແຄຣີ ກໍຄາດວ່າ ຈະເຂົ້າ ຮ່ວມກອງ ປະຊຸມຂອງສະມາຄົມອາຊ່ຽນທປະເທດບຣູໄນ ເປັນເທື່ອທໍາອິດ.
ນັກວິເຄາະການເມືອງ ທິຕິນັນ ພົງສຸດທິຣັກ ເວົ້າວ່າ ທານຈອນ ແຄຣີ ແມ່ນກຳລັງກ້າວ ເຂົ້າມາຢູ່ໃນ ສະຖານະການທີ່ຫຍຸງຍາກຫຼາຍກວ່າ ຜູ້ທີ່ ທ່ານມາສືບຕໍາແໜ່ງແທນ ຄື ທ່ານນາງ Hillary Clinton ນັ້ນ.
ທ່ານທິຕິນັນ ເວົ້າວ່າ: “ສະພາບການໃນເຂດທະເລຈີນໃຕ້ປັດຈຸບັນນີ້ ຈະຮ້ອນຮົນ ກວ່າສະໄໝຂອງທ່ານນາງຄລິນຕັນ. ສະນັ້ນ ມັນເປັນການທ້າທາຍຫຼາຍຂຶ້ນ ສໍາລັບສະຫະລັດທີ່ຈະຫຼິ້ນບົດບາດໃນຖານະມະຫາອໍານາດປະຈໍາ ໃນຖານະ
ຜູ້ໄກ່ເກ່ຍທີ່ຊື່ສັດ ກັບປະເທດເພື່ອນມິດ ແລະພັນທະມິດໃນຂົງເຂດ ໂດຍທຈະ
ບສາງຄວາມຂຸນເຄືອງໃຈໃຫແກຈີນ ທກໍາລັງໂຜ່ໂຕຂຶ້ນມາເປັນມະຫາອໍານາດ
ປະເທດນຶ່ງນັ້ນ.”
ໃນກອງປະຊຸມບັ້ນນຶ່ງອີກຢູບຣູໄນນັ້ນ ຄາດວ່າ ບັນດາລັດຖະມົນຕີສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ຈະສຸມໃສ່ສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆ ຕໍ່ການລວມຕົວເຂົ້າກັນທາງດ້ານ ເສດຖະກິດ.
ສະມາຊິກສີບປະເທດຂອງສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ມີແຜນການວ່າຈະຈັດຕັ້ງປະຊາຄົມເສດ ຖະກິດນຶ່ງຂຶ້ນມາໃຫ້ໄດ້ ພາຍໃນທ້າຍປີ 2015 ໂດຍການຫຼຸດ ຜ່ອນສິ່ງກີດຂວາງຕ່າງໆ ຕໍ່ການຫຼັ່ງໄຫຼໄດ້ສະດວກ ຂອງແຮງງານ ແລະ ການຄ້ານັ້ນ.
ແຕ່ທ່ານ Hiebert ເວົ້າວ່າ ໃນຂະນະທີ່ອາຊ່ຽນອ້າງວ່າ ແຜນການນີ້ ສໍາເລັດລຸລ່ວງໄປແລ້ວ 74% ກໍຕາມ ແຕ່ກໍມີບາງປະເທດສະມາຊິກ ທີ່ກໍາລັງຖ່ວງດຶງຄວາມກ້າວໜ້າໃຫ້ ຊັກຊ້າລົງ. ທ່ານຍົກໂຕຢ່າງ ອິນໂດເນເຊຍ ຊຶ່ງເປັນເສດຖະກິດໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງກຸ່ມອາ ຊ່ຽນ ຊຶ່ງທ່ານເວົ້າວ່າ ອິນໂດເນເຊຍໄດ້ນໍາໃຊ້ມາດຕະການການພິທັກປົກປ້ອງສິນຄ້າຂອງຕົນ ໃນໄລຍະສອງປີຜ່ານມາ ຊຶ່ງໄດ້ເຮັດໃຫ້ລໍາບາກຫຼາຍຂຶ້ນ ທີ່ຈະນໍາເຂົ້າ ຜະລິດ ຕະພັນການກະເສດຂອງຕ່າງປະເທດ.
ທ່ານ Hiebert ເວົ້າວ່າ: “ສະນັ້ນ ແນ່ນອນວ່າ ບັນຫາທີ່ໜັກໜ່ວງທີ່ສຸດຢ່າງນຶ່ງ ກໍຄືເຮົາຈະຈັດການຕໍ່ຮອງ ກັບເສດຖະກິດທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນກຸ່ມ ຊຶ່ືງໂດຍພື້ນ ຖານແລ້ວປະກອບເປັນເຄິ່ງນຶ່ງຂອງຜະລິດຕະພັນລວມ ຫຼື GDP ຂອງທັງ
ໝົດ ຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ກະວ່າແມ່ນນັ້ນ ແບບໃດ. ແລະ
ພ້ອມດຽວກັນ ເຮົາກໍມີບັນດາປະເທດສະມາຊິກ ທີ່ທຸກຈົນກວ່າຫຼາຍ ເຊັ່ນ
ມຽນມາ ລາວ ແລະກໍາປູເຈຍ ທີ່ຍັງຢູ່ລ້າຫຼັງຫຼາຍທີ່ສຸດ ແລະກໍບໍ່ມີຄວາມ ສາມາດດ້ານເທັກນິກ ແລະບຸກຄະລາກອນ.”
ທ່ານ Hiebert ເວົ້າວ່າ ບຣູໄນ ກໍາລັງຕົກຢູ່ພາຍໃຕ້ຄວາມກົດດັນໃຫ້ສ້າງຄວາມກ້າວໜ້າ
ໃນປີນີ້ໃຫ້ໄດ້ ເພາະວ່າມຽນມາຈະຂຶ້ນມາເປັນປະທານ ສະມາຄົມອາຊ່ຽນໃນປີ 2014
ໜ້ານີ້ ຊຶ່ງຫຼາຍໆຄົນເປັນຫ່ວງວ່າ ມຽນມາ ທີ່ກໍາລັງຢູ່ໃນລະຫວ່າງການປະຕິຮູບນັ້ນ ອາດຈະມີພາລະຫຼາຍເກີນຂອບເຂດ ແລະບໍ່ສາມາດຜັກດັນໃຫ້ບັນລຸຄວາມກ້າວໜ້າ
ໄດ້ຫຼາຍ ໃນດ້ານເປົ້າໝາຍຕ່າງໆຂອງອາຊ່ຽນນັ້ນ.
ບຣູໄນຈະເປັນເຈົ້າພາບກອງປະຊຸມສຸດຍອດຮອບສຸດທ້າຍຂອງອາຊ່ຽນ ໃນເດືອນຕຸລາ ຮ່ວມກັບບັນດາຜູ້ນໍາຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອກ ບວກກັບ ອອສເຕຣເລຍ ອິນເດຍ ນີວ ຊີແລນດ໌ ຣັດເຊຍ ແລະສະຫະລັດ.
ສິບປະເທດສະມາຊິກຂອງອາຊ່ຽນນັ້ນ ໄດ້ແກ່ ບຣູໄນ ມຽນມາ ກໍາປູເຈຍ ອິນໂດເນເຊຍ ລາວ ມາເລເຊຍ ຟິລິບປິນ ສິງຄະໂປ ໄທ ແລະ ຫວຽດນາມ.
ເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ຫຼືອາຊ່ຽນ ແລະຄູ່ສົນທະນາຂອງ
ພວກເຂົາເຈົ້າ ຈະໄປເຕົ້າໂຮມກັນຢູ່ທີ່ປະເທດບຣູໄນ ເພອເຂາ
ຮວມກອງປະຊຸມ ASEAN Regional Forum ສາມວັນທີ່ຈະ
ເລີ່ມຂນໃນວັນທີ 29 ເດືອນມິຖຸນານີ້. ເປັນທຄາດກັນວາກອງ
ປະຊຸມອາຊ່ຽນຄງນ ຈະປຶກສາຫາລືກັນ ກ່ຽວກັບບັນຫາຕ່າງໆ
ດ້ານຄວາມໝັ້ນຄົງແລະເສດຖະກິດ. Daniel Schearf ຜູ້ສື່
ຂ່າວວີໂອເອ ມີລາຍງານຈາກບາງກອກ ຊຶ່ງທອງປານຈະນໍາ
ເອົາລາຍລະອຽດມາສະເໜີທ່ານໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ບັນດານັກການທູດລະດັບສູງສຸດ ຈາກສະມາຄົມອາຊຽນ ພອມທັງ 16 ປະເທດຕາເວັນຕົກແລະເອເຊຍ ກັບສະຫະພາບຢູໂຣບ ຈະພົບປະກັນຢູບຣູໄນ ປະເທດທປົກຄອງດ້ວຍ ສຸນລະຕານ ຕັ້ງຢູ່ເກາະ Borneo ຂອງມາເລເຊຍ.
ກອງປະຊຸມອາຊ່ຽນວ່າດ້ວຍຄວາມຮ່ວມມືດ້ານການເມືອງແລະຄວາມໝັ້ນຄົງ ຫລື ASEAN Regional Forum ເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ ARF ທີ່ຈະດໍາເນີນໄປສາມວັນແມ່ນຈະຫາ ລື ແລະຫາທາງແກ້ໄຂບັນຫາຄວາມໝັ້ນຄົງໃນຂົງເຂດເອເຊຍແປຊິຟິກ ພ້ອມທັງເລອງ ການຮ່ວມມືທາງ ດ້ານການເມືອງແລະເສດຖະກິດ.
ບັນດານັກວິເຄາະເວົ້າວ່າບັນຫາຄວາມເຄ່ງຕຶງຢູ່ແຫຼມເກົາຫຼີ ກໍເບິ່ງຊົງວ່າຈະຖືກຍົກເອົາ
ຂຶ້ນມາປຶກສາຫາລືກັນ. ເມື່ອເດືອນກຸມພາຜ່ານມາ ເກົາຫຼີເໜືອໄດ້ທົດອາວຸດນີວເຄຼຍ
ເປັນຄັ້ງທີ່ສາມ ແລະຫຼັງຈາກນັ້ນ ນຶ່ງເດືອນຕໍ່ມາ ເກົາຫຼີເໜືອກໍໄດ້ຂູ່ວ່າຈະທໍາສົງຄາມ
ນີວເຄຼຍກັບເກົາຫຼີໃຕ້ແລະສະຫະລັດ.
ບັນດາຜູ້ຕາງໜ້າຈາກທັງສາມປະເທດທີ່ກ່າວມານັ້ນ ປົກກະຕິແລວກໍແມນຈະເຂົ້າຮ່ວມກອງປະຊຸມບັ້ນດັ່ງກ່າວນີ້ ເປັນປະຈໍາ.
Murray Hiebert ຊ່ຽວຊານຝາຍເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ປະຈໍາສູນກາງສຶກສາ
ຍຸທະສາດແລະນາໆຊາດ ທີ່ນະຄອນຫຼວງວໍຊິງຕັນ ເວົ້າວ່າ ເຖິງແມ່ນຄວາມເປັນຫ່ວງດ້ານນີວເຄຼຍຈະເປັນບຸລິມະສິດປະການນຶ່ງກໍຕາມ ແຕເລຶ່ອງຄວາມເຄ່ງຕຶງໃນຂົງເຂດທະເລຈີນໃຕ້ແມນເປັນບັນຫາ ຂອງອາຊຽນຫລາຍກວາ.
ທ່ານ Hiebert ເວົ້າວ່າ: “ບໍ່ຕ້ອງສົງໄສເລີຍ ພວກເຂົາເຈົ້າຍັງຈະປຶກສາຫາລືກັນເລອງສະຖານະການການແຜ່ຜາຍນີວເຄຼຍໃນເກົາຫຼີເໜືອນັ້ນນໍາເຊັ່ນກັນ ແຕ່
ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ບັນຫາທີ່ຈະຕ້ອງຕິດຕາມເບິ່ງແທ້ໆແລ້ວ ກໍຄືການປຶກສາຫາ
ລືກັນກ່ຽວກັບຂົງເຂດທະເລຈີນໃຕ້ ຍ້ອນວ່າເມື່ອປີຜ່ານມາ ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້
ປະຊຸມກັນຢູກໍາປູເຈຍ ເວລາກໍາປູເຈຍເປັນປະທານກອງປະຊຸມຄັ້ງນັ້ນ ແລະ
ການເຈລະຈາກັນແຕກສະບັ້ນລົງຢ່າງໃຫຍ່ ເວລາຄະນະລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະ
ເທດອາຊ່ຽນ ເປັນເທື່ອທໍາອິດໃນປະຫວັດສາດ ບໍ່ສາມາດຮ່າງຖະແຫຼງການ
ທທຸກຄົນເຫັນພອມກັນ ຢ່າງເປັນເອກກະສັນ ໄດ້.”
ຈີນໄດ້ອ້າງເອົາເຂດທະເລຈີນໃຕ້ເກືອບວ່າທັງໝົດ ຊງເຮັດໃຫ້ຈີນຕອງຂັດແຍ້ງກັນກັບບັນດາປະເທດອາຊຽນ ທີ່ອ້າງເອົາເປັນກໍາມະສິດທັບກັນ ເຊັ່ນ ບຣູໄນ ມາເລເຊຍ ຟິລິບປິນ ແລະຫວຽດນາມ ພ້ອມທັງໄຕ້ຫວັນ ນໍາ.
ນອກນນແລວ ສະມາຄົມອາຊ່ຽນກໍບໄດເລີ່ມທໍາການເຈລະຈາຕໍ່ຮອງກັບປັກກິ່ງກ່ຽວກັບ
ກົດການປະພຶດປະຕິບັດໃນຂົງເຂດທະເລຈີນໃຕ້ ຕາມທໄດວາງແຜນກັນໄວ ແລະມີການຖມໂທດໃສຄວາມສໍາພັນທີ່ແໜ້ນແຟ້ນ ຂອງກໍາປູເຈຍກັບຈີນ ວາເປັນສາເຫດ.
ກົດປະຕິບັດດັ່ງກ່າວ ຫຼື Code of Conduct ມີເປົ້າໝາຍເພື່ອວາງກົດ ລະບຽບຄວບຄຸມ
ຄວາມປະພຶດຂອງພວກອ້າງເອົາເປັນກໍາມະສິດ ໃນເຂດທະເລທີ່ເປັນຂໍ້ຂັດແຍ້ງກັນ
ເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ເກີດການຜິດຖຽງກັນຂື້ນ ທີ່ອາດພາໃຫ້ເກີດການສູ້ລົບກັນໄດ້ນັ້ນ.
ໄທໄດ້ຮັບເປັນຜູ້ປະສານຄວາມສໍາພັນລະຫວ່າງສະມາຄົມອາຊ່ຽນກັບຈີນ ແຕ່ກໍບໍ່ໄດ້ ສ້າງຄວາມກ້າວໜ້າຫຼາຍປານໃດ. ນັກວິເຄາະການເມືອງເວົ້າວ່າ ໄທ ຊຶ່ງເປັນສະມາ ຊິກອາຊ່ຽນທີ່ບໍ່ໄດ້ອ້າງເອົາກໍາມະສິດໃນເຂດທະເລຈີນ ໃຕ້ນໍາໝູ່ນັ້ນ ອາດສາມາດເປັນ ຜູໄກເກຍທີ່ໜາເຊື່ອຖືໄດ້ ແຕ່ກໍບໍ່ມີບົດບາດ ຫ້າວຫັນພໍ.
ທ່ານ ທິຕິນັນ ພົງສຸດທິຣັກ ຜູ້ອໍານວຍການສະຖາບັນຄວາມໝັ້ນຄົງ ແລະ ການສຶກສາ ນາໆຊາດ ປະຈໍາມະຫາວິທະຍາໄລຈຸລາລົງກອນ ເວົ້າວ່າ ໄທ ແມ່ນຕົກຢູ່ໃນສະຖານະ ການທາງການທູດທີ່ລໍາບາກພໍສົມຄວນ.
ທ່ານທິຕິນັນ ເວົ້າວ່າ: “ທາງດານນຶ່ງນັ້ນ ກໍມີຈີນ ຊຶ່ງເປັນມະຫາອໍານາດໃນຂົງເຂດ ສວນປະເທດໄທນນກໍໃກ້ຊິດກັບຈີນຫຼາຍ. ສະນັ້ນ ບົດບາດສາງຄວາມສົມດູນ
ອັນນ.. ຄືມັນລໍາບາກພໍສົມຄວນທີ່ຈະສ້າງຄວາມສົມດຸນ ໃຫໄດ້ ແຕວາການທ
ຈະບັນລຸມັນໃຫໄດ້ ແລະຊຸກຍູ້ສົ່ງເສີມ ແລະໃຫບັນ ລຸກົດການປະພຶດປະຕິບັດ ຢູ່ໃນເຂດທະເລຈີນໃຕ້ໃຫໄດ້ນັ້ນ ມັນບໍ່ແມ່ນເລອງງ່າຍ.”
ສ່ວນປັກກິ່ງນັ້ນ ກໍໄດ້ຖ່ວງເວລາມາຕະຫຼອດ ກ່ຽວກັບການເຈລະຈາຕໍ່ຮອງກັນນນ ແລະ ໃນບໍ່ເທົ່າໃດປີຜ່ານມານີ້ ກໍໄດ້ເພີ່ມການສະໜັບສະໜຸນຕ ການອ້າງເອົາກໍາມະສິດຂອງ
ຕົນຢາງແຂງຂັນຂຶ້ນ ໂດຍການສງເຮືອອອກລາດຕະເວນແລະສງກຳປນໄປຄຸ້ມກັນເຮືອ ປະມົງຂອງຕົນນັ້ນນໍາ.
ເບິ່ງວີດິໂອພາສາລາວ ກ່ຽວຂ້ອງກັບລາຍງານນີ້:
ການແຂງກັນເພມຂນເພອຍາດແຍງເອົາພນທ ທີ່ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍປາ ແລະແຫຼ່ງ ນໍ້າມັນເຊື້ອໄຟ ໃນເຂດທະເລຈີນໃຕ້ ໄດ້ຍັງຜົນໃຫ້ເກີດການປະທະກັນເປັນບາງຄັ້ງ ບາງຄາວ ແລະມີການຈັບກຸມຊາວປະມົງ.
ເມື່ອເດືອນແລວນ ຫວຽດນາມໄດ້ທວງເອົາຄ່າເສຍຫາຍ ຫຼັງຈາກກໍ່າປັ່ນຈີນລໍານຶ່ງໄດ້ ຕໍາກັນກັບເຮືອປະມົງລໍານຶ່ງຂອງຕົນ. ໃນເດືອນມີນາຜ່ານມາ ຮາໂນ່ຍກໍໄດ້ກ່າວຫາວ່າ ກໍ່າປັ່ນຈີນລໍານຶ່ງໄດ້ຍິງໃສ່ພວກຊາວປະມົງ ຢູ່ໃກ້ໝູ່ເກາະ Paracel. ທັງສອງປະເທດ ຕ່າງກໍອ້າງເອົາໝູ່ເກາະ Paracel ເປັນກໍາມະສິດ ແຕ່ປັກກິ່ງໄດ້ຍຶດຄອງໝູ່ເກາະດັ່ງ ກ່າວ ມາຕັ້ງແຕ່ເກີດເຫດ ປະທະກັນທາງກອງທັບເຮືອ ກັບຫວຽດນາມໃນຊຸມປີ 1970.
ເມື່ອເດືອນຜ່ານມາເຊັ່ນກັນ ກໍ່າປັ່ນຈາກຟິລິບປິນ ແລະຈີນກໍໄດ້ປະເຊີນໜ້າກັນໃນບໍລິເວນໝູ່ເກາະ Spratly. ຄວາມເຄ່ງຕຶງທໍານອງດຽວກັນລະຫວ່າງສອງປະເທດນ ເມື່ອປີ ຜ່ານມາ ໄດດໍາເນີນໄປເປັນເວລາຫຼາຍເດືອນ ແລະກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມເປັນໄປໄດ້ ທີ່ສະ ຫະລັດຈະເຂົ້າມາພົວພັນ ຍ້ອນວ່າ ສະຫະລັດມີສົນທິສັນຍາປ້ອງກັນຊຶ່ງກັນແລະກັນ ກັບ ຟິລິບປິນ.
ທາງຝາຍສະຫະລັດນນໄດ້ປະກາດວາ ມັນນອນຢູໃນຜົນປະໂຫຍດແຫງ ຊາດ ທຈະຕອງຮັກສາ ສັນຕິພາບ ແລະສະຖຽນລະພາບ ແລະເສລີພາບ ຂອງການເດີນເຮືອໃນ ເຂດທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ ເອົາໄວ້.
ລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດສະຫະລັດ ທ່ານ ຈອນ ແຄຣີ ກໍຄາດວ່າ ຈະເຂົ້າ ຮ່ວມກອງ ປະຊຸມຂອງສະມາຄົມອາຊ່ຽນທປະເທດບຣູໄນ ເປັນເທື່ອທໍາອິດ.
ນັກວິເຄາະການເມືອງ ທິຕິນັນ ພົງສຸດທິຣັກ ເວົ້າວ່າ ທານຈອນ ແຄຣີ ແມ່ນກຳລັງກ້າວ ເຂົ້າມາຢູ່ໃນ ສະຖານະການທີ່ຫຍຸງຍາກຫຼາຍກວ່າ ຜູ້ທີ່ ທ່ານມາສືບຕໍາແໜ່ງແທນ ຄື ທ່ານນາງ Hillary Clinton ນັ້ນ.
ທ່ານທິຕິນັນ ເວົ້າວ່າ: “ສະພາບການໃນເຂດທະເລຈີນໃຕ້ປັດຈຸບັນນີ້ ຈະຮ້ອນຮົນ ກວ່າສະໄໝຂອງທ່ານນາງຄລິນຕັນ. ສະນັ້ນ ມັນເປັນການທ້າທາຍຫຼາຍຂຶ້ນ ສໍາລັບສະຫະລັດທີ່ຈະຫຼິ້ນບົດບາດໃນຖານະມະຫາອໍານາດປະຈໍາ ໃນຖານະ
ຜູ້ໄກ່ເກ່ຍທີ່ຊື່ສັດ ກັບປະເທດເພື່ອນມິດ ແລະພັນທະມິດໃນຂົງເຂດ ໂດຍທຈະ
ບສາງຄວາມຂຸນເຄືອງໃຈໃຫແກຈີນ ທກໍາລັງໂຜ່ໂຕຂຶ້ນມາເປັນມະຫາອໍານາດ
ປະເທດນຶ່ງນັ້ນ.”
ໃນກອງປະຊຸມບັ້ນນຶ່ງອີກຢູບຣູໄນນັ້ນ ຄາດວ່າ ບັນດາລັດຖະມົນຕີສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ຈະສຸມໃສ່ສິ່ງທ້າທາຍຕ່າງໆ ຕໍ່ການລວມຕົວເຂົ້າກັນທາງດ້ານ ເສດຖະກິດ.
ສະມາຊິກສີບປະເທດຂອງສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ມີແຜນການວ່າຈະຈັດຕັ້ງປະຊາຄົມເສດ ຖະກິດນຶ່ງຂຶ້ນມາໃຫ້ໄດ້ ພາຍໃນທ້າຍປີ 2015 ໂດຍການຫຼຸດ ຜ່ອນສິ່ງກີດຂວາງຕ່າງໆ ຕໍ່ການຫຼັ່ງໄຫຼໄດ້ສະດວກ ຂອງແຮງງານ ແລະ ການຄ້ານັ້ນ.
ແຕ່ທ່ານ Hiebert ເວົ້າວ່າ ໃນຂະນະທີ່ອາຊ່ຽນອ້າງວ່າ ແຜນການນີ້ ສໍາເລັດລຸລ່ວງໄປແລ້ວ 74% ກໍຕາມ ແຕ່ກໍມີບາງປະເທດສະມາຊິກ ທີ່ກໍາລັງຖ່ວງດຶງຄວາມກ້າວໜ້າໃຫ້ ຊັກຊ້າລົງ. ທ່ານຍົກໂຕຢ່າງ ອິນໂດເນເຊຍ ຊຶ່ງເປັນເສດຖະກິດໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງກຸ່ມອາ ຊ່ຽນ ຊຶ່ງທ່ານເວົ້າວ່າ ອິນໂດເນເຊຍໄດ້ນໍາໃຊ້ມາດຕະການການພິທັກປົກປ້ອງສິນຄ້າຂອງຕົນ ໃນໄລຍະສອງປີຜ່ານມາ ຊຶ່ງໄດ້ເຮັດໃຫ້ລໍາບາກຫຼາຍຂຶ້ນ ທີ່ຈະນໍາເຂົ້າ ຜະລິດ ຕະພັນການກະເສດຂອງຕ່າງປະເທດ.
ທ່ານ Hiebert ເວົ້າວ່າ: “ສະນັ້ນ ແນ່ນອນວ່າ ບັນຫາທີ່ໜັກໜ່ວງທີ່ສຸດຢ່າງນຶ່ງ ກໍຄືເຮົາຈະຈັດການຕໍ່ຮອງ ກັບເສດຖະກິດທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນກຸ່ມ ຊຶ່ືງໂດຍພື້ນ ຖານແລ້ວປະກອບເປັນເຄິ່ງນຶ່ງຂອງຜະລິດຕະພັນລວມ ຫຼື GDP ຂອງທັງ
ໝົດ ຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ກະວ່າແມ່ນນັ້ນ ແບບໃດ. ແລະ
ພ້ອມດຽວກັນ ເຮົາກໍມີບັນດາປະເທດສະມາຊິກ ທີ່ທຸກຈົນກວ່າຫຼາຍ ເຊັ່ນ
ມຽນມາ ລາວ ແລະກໍາປູເຈຍ ທີ່ຍັງຢູ່ລ້າຫຼັງຫຼາຍທີ່ສຸດ ແລະກໍບໍ່ມີຄວາມ ສາມາດດ້ານເທັກນິກ ແລະບຸກຄະລາກອນ.”
ທ່ານ Hiebert ເວົ້າວ່າ ບຣູໄນ ກໍາລັງຕົກຢູ່ພາຍໃຕ້ຄວາມກົດດັນໃຫ້ສ້າງຄວາມກ້າວໜ້າ
ໃນປີນີ້ໃຫ້ໄດ້ ເພາະວ່າມຽນມາຈະຂຶ້ນມາເປັນປະທານ ສະມາຄົມອາຊ່ຽນໃນປີ 2014
ໜ້ານີ້ ຊຶ່ງຫຼາຍໆຄົນເປັນຫ່ວງວ່າ ມຽນມາ ທີ່ກໍາລັງຢູ່ໃນລະຫວ່າງການປະຕິຮູບນັ້ນ ອາດຈະມີພາລະຫຼາຍເກີນຂອບເຂດ ແລະບໍ່ສາມາດຜັກດັນໃຫ້ບັນລຸຄວາມກ້າວໜ້າ
ໄດ້ຫຼາຍ ໃນດ້ານເປົ້າໝາຍຕ່າງໆຂອງອາຊ່ຽນນັ້ນ.
ບຣູໄນຈະເປັນເຈົ້າພາບກອງປະຊຸມສຸດຍອດຮອບສຸດທ້າຍຂອງອາຊ່ຽນ ໃນເດືອນຕຸລາ ຮ່ວມກັບບັນດາຜູ້ນໍາຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອກ ບວກກັບ ອອສເຕຣເລຍ ອິນເດຍ ນີວ ຊີແລນດ໌ ຣັດເຊຍ ແລະສະຫະລັດ.
ສິບປະເທດສະມາຊິກຂອງອາຊ່ຽນນັ້ນ ໄດ້ແກ່ ບຣູໄນ ມຽນມາ ກໍາປູເຈຍ ອິນໂດເນເຊຍ ລາວ ມາເລເຊຍ ຟິລິບປິນ ສິງຄະໂປ ໄທ ແລະ ຫວຽດນາມ.
