ບັນດາໂຄງການລົງທຶນນອກແຜນການ ສົ່ງຜົນກະທົບດ້ານລົບຕໍ່ການໃຊ້ຈ່າຍງົບປະ
ມານຂອງລັດຖະບານລາວທຸກປີ ເພາະເປັນໂຄງການທີ່ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານລາວຕ້ອງສູນເສຍລາຍຮັບເພີ້ມຂຶ້ນນັບມື້.
ທ່ານບຸນທອງ ຈິດມະນີ ຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ແລະປະທານຄະນະກຳມະການລະດັບຊາດ ເພື່ອຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ ຖະແຫຼງຢືນຢັນວ່າ ໃນຊ່ວງປີ 2016 ຫາ 2019 ໄດ້ດຳເນີນການກວດກາໂຄງການລົງທຶນນອກແຜນການ ຂອງລັດຖະບານລາວຈຳນວນທັງໝົດ 148 ໂຄງການ ໃນນີ້ກໍມີເຖິງ 83 ໂຄງການ ຄຶດເປັນມູນຄ່າລວມ 2,024.71 ຕື້ກີບ ທີ່ສະພາແຫ່ງຊາດໄດ້ໃຫ້ການຮັບຮອງເພື່ອບັນຈຸເຂົ້າໃນແຜນການງົບປະມານຂອງລັດຖະບານລາວຢ່າງເປັນທາງການແລ້ວ ແລະກຳລັງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນຂອງການພິຈາລະນາ ໂດຍສະພາແຫ່ງຊາດລາວ 33 ໂຄງການ ສ່ວນອີກ 32 ໂຄງການ ທີ່ຜິດລະບຽບກົດໝາຍກໍມີພຽງແຕ່ 2 ໂຄງການເທົ່ານັ້ນ ທີ່ໄດ້ມີຄຳສັ່ງໃຫ້ໂຈະໂຄງການແລ້ວ ດັ່ງທີ່ທ່ານບຸນທອງ ໄດ້ໃຫ້ການຢືນຢັນວ່າ
“ໃນໂຄງການນອກແຜນທີ່ກວດກາສຳເລັດແລ້ວ 83 ໂຄງການໄດ້ເອົາເຂົ້າແຜນແລ້ວ ມູນຄ່າ 2,024.71 ຕື້ກີບ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ເຂົ້າແຜນ 33 ໂຄງການ ມູນຄ່າ 131.29 ຕື້ກີບ ສະເໜີບັນຈຸເຂົ້າໃນແຜນ ເພາະເຫັນວ່າສົມເຫດສົມຜົນ ມີ 2 ໂຄງການ ມູນຄ່າ 49.22 ຕື້ກີບ ຖືກໂຈະ ແລະບໍ່ໄດ້ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ສະເໜີ ໃຫ້ປົດອອກຈາກໂຄງການນອກແຜນ ມີ 30 ໂຄງການ ມູນຄ່າໂຕຈິງຫລຸດມູນຄ່າທີ່ສະພາຮັບຮອງ.”
ທ່ານບຸນທອງ ຢືນຢັນວ່າ ສະເພາະໃນປີ 2019 ໄດ້ກວດກາໂຄງການລົງທຶນຂອງລັດ 209 ໂຄງການ ພົບວ່າ ມີການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບໍ່ຖືກຕ້ອງຕາມບະບຽບກົດ ໝາຍວ່າດ້ວຍການຈັດຊື້ຈັດຈ້າງ ຊຶ່ງແບ່ງເປັນ 103 ໂຄງການທີ່ບໍ່ໄດ້ຈັດການປະມູນ ແລະ 106 ໂຄງການທີ່ຈັດການປະມູນບໍ່ຖືກກົດໝາຍ ເຮັດໃຫ້ລັດເສຍຫາຍຫຼາຍກວ່າ 5,331 ຕື້ກີບ ສ່ວນການຍົກເວັ້ນອາກອນນຳເຂົ້ານ້ຳມັນໃຫ້ກັບບໍລິສັດຕ່າງຊາດ ທີ່ລົງທຶນໃນລາວ ກໍເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານສູນເສຍດ້ານລາຍຮັບໄປກວ່າ 2,407 ຕື້ກີບ ທັງຍັງເຮັດໃຫ້ມີໜີ້ເສຍ (NPL) ໃນລະບົບທະນາຄານເພີ້ມຂຶ້ນເປັນ 3.25 ເປີເຊັນ ຂອງເງິນກູ້ທັງໝົດ ແລະໄດ້ກວດພົບການທຸດຈະລິດໃນໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆ ທີ່ເປັນການຮ່ວມມືລະຫວ່າງພະນັກງານລັດ ກັບນັກທຸລະກິດຈຳນວນ 1,285 ຄົນ.
ໂດຍໃນຈຳນວນຜູ້ກະທຳການທຸດຈະລິດດັ່ງກ່າວ ແບ່ງເປັນພະນັກງານລັດ 970 ຄົນ ກັບນັກທຸລະກິດ 315 ຄົນ ທີ່ຮ່ວມມືກັນທຸດຈະລິດ ໃນໂຄງການພັດທະນາຕ່າງໆຂອງລັດຖະບານລາວຈຳນວນ 105 ໂຄງການ ຊຶ່ງກໍມີທັງໃຊ້ອຳນາດໜ້າທີ່ເພື່ອສະແຫວງຫາຜົນປະໂຫຍດ ການຮັບສິນບົນ ການຍັກຍອກ ແລະສໍ້ໂກງເອົາຊັບສິນຂອງລັດ ການປອມແປງເອກກະສານສຳຄັນຂອງລັດ ການປອມແປງມາດຕະການກໍ່ສ້າງ ແລະເທັກນິກຕ່າງໆ ຊຶ່ງສ່ວນໃຫຍ່ເປັນໂຄງການພັດທະນາ ທີ່ລັດຖະບານລາວກູ້ຢືມເງິນ ແລະໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອລ້າຈາກຕ່າງປະເທດເປັນດ້ານຫລັກນັ້ນ ຍັງເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານລາວ ຖືກນານາຊາດກົດດັນເພື່ອໃຫ້ແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນດັ່ງກ່າວ ຢ່າງຮີບດ່ວນອີກດ້ວຍ.
ສ່ວນທ່ານນາງວຽງທອງ ສີພັນດອນ ປະທານອົງການກວດສອບແຫ່ງລັດ ໄດ້ຖະແຫຼງຍອມຮັບວ່າ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດໃນອົງການກວດສອບແຫ່ງລັດ ທີ່ມີປະສິດທິພາບຕ່ຳໃນທຸກດ້ານນັ້ນ ໄດ້ກວດພົບການທຸດຈະລິດໃນໂຄງການພັດທະນາຂອງລັດບານ ທີ່ຮ່ວມມືລະຫວ່າງພະນັກງານລັດຖະບານກັບ ພາກທຸລະກິດເອກກະຊົນນັ້ນຖືເປັນສາເຫດສຳຄັນ ທີ່ເຮັດໃຫ້ລັດຖະບານຕ້ອງສູນເສຍລາຍຮັບຫຼາຍຂຶ້ນນັບມື້ ທັງຍັງກວດພົບພະນັກງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງບໍ່ສົ່ງລາຍຮັບຊ່ວຍສາອາກອນ ແລະຊັບສິນຕ່າງໆຂອງລັດເຂົ້າງົບປະມານລັດຖະບານ ຫຼາຍກວ່າ 999 ຕື້ກີບ ແລະກວ່າ 67 ລ້ານໂດລສະຫະລັດ ຊຶ່ງກໍເຮັດໃຫ້ມີການລົງໂທດທາງວິໄນຕໍ່ພະນັກງານລັດ 849 ຄົນ ດຳເນີນຄະດີໃນສານ 113 ຄົນ ສານຕັດສິນໂທດແລ້ວ 55 ຄົນ ເກັບເງິນຄືນມາໄດ້ 26.2 ຕື້ກີບ ກັບ 17 ລ້ານໂດລາສະຫະລັດ ແລະຍົກເລີກສຳປະທານໂຄງການລົງທຶນຂອງເອກກະຊົນລາວ ແລະຕ່າງຊາດ ທີ່ພົວພັນໃນການທຸດຈະລິດດັ່ງກ່າວ ຈຳນວນເຖິງ 315 ລາຍອີກດ້ວຍ.
ສ່ວນອົງການເພື່ອຄວາມໂປ່ງໃສສາກົນ (Transparency International) ລາຍງານວ່າລັດຖະບານລາວມີຄວາມໂປ່ງໃສ ໃນການບໍລິຫານງານພຽງ 29 ຈາກ 100 ຄະແນນເຕັມໃນປີ 2018 ໝາຍຄວາມວ່າມີນັກທຸລະກິດຕ່າງຊາດ ທີ່ລົງທຶນໃນລາວເຖິງ 71 ໃນ 100 ຄົນ ທີ່ເຫັນວ່າ ມີການທຸດຈະລິດ ໃນວົງການລັດຖະບານລາວ.
