ໃນລາຍການຊີວິດຊາວລາວຂອງ ວີໂອເອ ປະຈຳແລງວັນພະຫັດມື້ນີ້ ເຮົາຈະນຳເອົາ
ລາຍງານກ່ຽວກັບສະພາບການເກັບກູ້ລະເບີດທີ່ຕົກຄ້າງບໍ່ທັນແຕກ ຢູ່ໃນປະເທດລາວ
ມາສະເໜີທ່ານ. ສຳລັບ ໃນໄລຍະສາມປີທີຜ່ານມານີ້ ລັດຖະສະພາສະຫະລັດ ໄດ້
ອະນຸມັດທຶນໃຫ້ 90 ລ້ານໂດລາ ເພື່ອນຳໄປເກັບກູ້ລະເບີດທີ່ວ່ານັ້ນ ແລະບັດນີ້ ທຶນ
ດັ່ງກ່າວກໍກຳລັງຈະໝົດລົງໃນປີນີ້. ເພະສະນັ້ນ ອົງການມູນມໍລະດົກຫຼັງສົງຄາມ ຫຼື
Legacy of War ຊຶ່ງເປັນອົງການເອກກະຊົນ ທີ່ບໍ່ສ້າງຜົນກຳໄລ ຈຶ່ງມີໜ້າທີ່ຮັບຜິດ
ຊອບ ໃນການຊອກຫາທຶນມາ ດຳເນີນວຽກງານດ້ານມະນຸດສະທ ຳດັ່ງກ່າວນີ້ຕໍ່ໄປ.
ສ່ວນວ່າ ສະພາບການ ໃນປັດຈຸບັນ ເປັນຢ່າງໃດນັ້ນ ກິ່ງສະຫວັນ ຈະນຳມາສະເໜີ
ທ່ານໃນອັບດັບຕໍ່ໄປ.
ສະບາຍດີທ່ານຜູ້ຟັງທີ່ເຄົາລົບ ສົງຄາມອິນດູຈີນ ໄດ້ສິ້ນສຸດລົງໄປ ເມື່ອ 43 ປີກ່ອນ
ແຕ່ວ່າມູນມໍລະດົກຫຼັງສົງຄາມ ຄືລູກລະເບີດທີ່ຍັງຕົກຄ້າງຢູ່ບໍ່ທັນແຕກນັ້ນ ກໍຍັງຕົກ
ຄ້າງປະໄວ້ໃຫ້ເຫັນຢູ່ ເທົ້າທຸກວັນນີ້ ທັງເປັນອັນຕະລາຍແກ່ການດຳລົງຊີວິດຂອງຊາວ
ລາວ ຢູ່ໃນເຂດດັ່ງກ່າວນຳດ້ວຍ. ອົງການມູນມໍລະດົກຫຼັງສົງຄາມ ຫຼື Legacies of
War ໄດ້ຕັ້ງຂຶ້ນມາໃນປີ 2004 ເປັນອົງການເອກກະຊົນ ທີ່ບໍ່ສ້າງຜົນກຳໄລ ແລະອາ
ສາສະໝັກ ທີ່ມີຄວາມເປັນຫ່ວງກ່ຽວກັບລະເບີດທີ່ຢັງຕົກຄ້າງຝັງດິນຢູ່ ຈາກປາງສົງ
ຄາມ ທີ່ເປັນອຸປະສັກອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ໃນການທຳມາຫາກິນ ຢູ່ໃນເຂດທີ່ລະເບີດໄດ້ຖືກ
ຖີ້ມລົງໃສ່ ແລະຝັງໄວ້ຢູ່ໃນດິນຂອງປະເທດລາວ. ແຕ່ລະປີ ຈະມີປະຊາຊົນລາວຢູ່ໃນ
ເຂດດັ່ງກ່າວ ໂດຍສະເພາະພວກເດັກນ້ອຍ ໄດ້ຮັບບາດເຈັບ ແລະເສຍຊີວິດຈາກການ
ໄປແຕະຕ້ອງລະເບີດດັ່ງກ່າວ.
ເພື່ອຊ່ວຍແກ້ໄຂບັນຫານີ້ ອົງການ Legacies of War ໂດຍການເປັນຫົວໜ້າບໍລິຫານ
ຂອງຍານາງຈັນນະພາ ຄຳວົງສາ ໄດ້ເລີ້ມປະຕິບັດງານມາ ແຕ່ປີ 2004 ໂດຍການ
ຊອກຫາເງິນທຶນມາໃຊ້ຈ່າຍ ໃນການເກັບກູ້ລະເບີດ ຢ່າງບໍ່ລົດລະ. ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງທຶນ
ໄດ້ມາຈາກລັດຖະບານສະຫະລັດ ແລະສົມທົບຈາກປະເທດຕ່າງໆ ພ້ອມດ້ວຍເອກ
ກະຊົນ ເພື່ອນຳມາບໍລິຫານເປັນຄ່າຈ່າຍ ສຶກສາແນະນຳ ແລະປ້ອງກັນ. ຍານາງ
ຈັນນະພາ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ ວີໂອເອ ກ່ຽວກັບຄວາມເປັນມາ ແລະສະພາບການປັດຈຸບັນດັ່ງນີ້ :
ອົງການມູນມໍລະດົກຫຼັງສົງຄາມ ໄດ້ປະຕິບັດງານມາເປັນເວລາ 12 ປີແລ້ວ ແລະການ
ດຳເນີນເກັບກູ້ລະເບີດ ກໍຍັງບໍ່ໄດ້ເປັນທີ່ລົດລະ ແລະໄດ້ຮັບຄວາມຄືບໜ້າເປັນຂັ້ນໆ
ຊຶ່ງຍານາງຈັນນະພາໄດ້ກ່າວເຖິງຕອນນີ້ວ່າ:
ເຂົ້າຮ່ວມຢູ່ໃນພິທີ່ເຕົ້າໂຮມຟັງລາຍງານ ແລະເປັນແຂກພິເສດມາກ່າວໃນຄໍ່າຄືນນີ້ກໍ
ມີ ເອກອັກຄະລັດຖະທູດໄມ ໄຊຍະວົງ ປະຈຳສະຖານທູດ ສປປ ລາວ ທີ່ນະຄອນ
ຫຼວງວໍຊິງຕັນ. ທ່ານໄດ້ກ່າວເຖິງໜ້າທີ່ ແລະບົດບາດຂອງລັດຖະບານ ສປປ ລາວ
ດັ່ງນີ້:
"ລັດຖະບານລາວ ແລະປະຊາຊົນລາວ ມີຄວາມປຶ້ມປິຕິຍິນດີ ທີ່ປະຊາຊົນອາເມຣິ
ກັນ ແລະລັດຖະສະພາ ສຫຣ ໄດ້ວາງງົບປະມານໄວ້ ໃນປີ 2016 ເພື່ອເກັບກູ້ລະ
ເບີດ ເປັນຈຳນວນເງິນ 90 ລ້ານໂດລາ ສຳລັບປະເທດລາວ ໃນໄລຍະສາມປີທີ່|
ຜ່ານມາ ຊຶ່ງພວກເຮົາກໍໄດ້ນຳໃຊ້ເງິນດັ່ງກ່າວ ເພື່ອປະຕິບັດວຽກງານອັນສຳຄັນ
ນັ້ນຢ່າງໄດ້ຮັບຜົນສຳເລັດ.
ເຖິງຢ່າງໃດກໍດີ ດັ່ງທີ່ທ່ານຮູ້ຫັ້ນແລ້ວ ໜ້າດິນ ຫຼາຍກວ່າ 87,000 ຕາລາງກິໂລ
ແມັດ ຫຼື 37 ເປີເຊັນ ຂອງເນື້ອທີ່ດິນ ໃນຊົນນະບົດ ໄດ້ຖືກທໍາລາຍໄປດ້ວຍລະ
ເບີດ ຊຶ່ງກໍຍັງມີຈຳນວນນຶ່ງ ທີ່ບໍ່ທັນແຕກ. ພວກເຮົາຄຳນວນວ່າ ລະເບີດດ່ັງກ່າວ
ມີພຽງແຕ່ນຶ່ງເປີເຊັນເທົ່ານັ້ນ ທີ່ໄດ້ຖືກເກັບກູ້ໄປແລ້ວ ຢູ່ໃນເຂດຊົນນະບົດ. ການ
ທ້າທາຍ ຍັງມີຢູ່ຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ພວກເຮົາຕ້ອງການເນື້ອທີ່ເພື່ອພັດທະນາສ້າງສາ.
ພວກເຮົາຕ້ອງການໆຊ່ວຍເຫຼືອ ສຳລັບບັນດາຜູ້ໄດ້ຮັບເຄາະຮ້າຍຈາກລະເບີດ ແລະພວກເຮົາຕ້ອງການພັດທະນາ ເຂດຊົນນະບົດ. ເພາະສະນັ້ນ ພວກເຮົາຈຶ່ງ
ຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ຄວາມພະຍາຍາມຢ່າງເຕັມທີ່ຢູ່ໃນເຂດສະເພາະ. ລັດຖະບານ
ລາວເບິ່ງໄປໜ້າ ໃນການເປັນຄູ່ຮ່ວມງານກັບຜູ້ບໍລິຈາກ ອົງການເອກກະຊົນ ແລະ
ການຈັດຕັ້ງສາກົນທັງຫຼາຍ ສຳລັບການພັດທະນາປະເທດຊາດຂອງພວກເຮົາ."
ການຊອກຫາທຶນຈາກລັດຖະບານສະຫະລັດ ມີຄວາມສຳຄັນທີ່ສຸດ ຕ້ອງໄດ້ຜ່ານຂັ້ນຕອນຫຼາຍໆຢ່າງ ໂດຍສະເພາະ ມີຜູ້ຊຸກຍູ້ ແລະໃຫ້ການສະໜັບສະໜູນ ຢູ່ໃນລັດຖະ
ສະພາ. ສະມາຊິກສະພາສູງ ພັກເດໂມແຄຣັດ ຈາກລັດເວີມັນທ໌ ທ່ານປາຕຣິກ ເລຣີ
ແມ່ນບຸກຄົນສຳຄັນ ທີ່ໄດ້ໃຫ້ການອູ້ມຊູວີ້ງເຕັ້ນ ຊັກຊວນໃຫ້ບັນດາຄູ່ຕຳແໜ່ງຂອງ
ທ່ານເຫັນພ້ອມ ໃນການອະນຸມັດທຶນດັ່ງກ່າວ ຊຶ່ງທ່ານທິມ ເຣເຊີສຣ໌ ຜູ້ຊ່ວຍຂອງ
ທ່ານເລຮີ ກ່າວວ່າ:
"ຂ້າພະເຈົ້າຈື່ໄດ້ວ່າ ພວກເຮົາໄດ້ເລີ້ມໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອ ພຽງແຕ່ບໍ່ເທົ່າໃດລ້ານ
ໂດລາ ໃນຂັ້ນຕົ້ນ ຫຼັງຈາກນັ້ນກໍຄ່ອຍໆໄດ້ເພີ້ມຂຶ້ນ ເມື່ອເຫັນບັນຫາອັນກວ້າງ
ໃຫຍ່ທີ່ເກີດຂຶ້ນແກ່ປະຊາຊົນຢູ່ໃນຫຼາຍໆປີຕໍ່ມາ. ພວກເຮົາໄດ້ລັກເອົາເງິນ ມາ
ຈາກບ່ອນຫັ້ນບ່ອນນີ້ມາໃຊ້ ບໍ່ແມ່ນວ່າ ພະແນກບໍລິຫານຈະເອົາເງິນໃຫ້ພວກ
ເຮົາໄປໃຊ້.
ສະມາຊິກສະພາສູງ ທ່ານເພຕຣິກ ເລຮີ ໄດ້ເງິນມາຈາກບ່ອນນັ້ນບ່ອນນີ້ ແລະ
ຫຼາຍໆປີຕໍ່ມາ ພວກເຮົາຈຶ່ງໄດ້ເງິນເພີ້ມຂຶ້ນ ເຖິງ 20 ລ້ານໂດລາ. ອົງການມູນ
ມໍລະດົກຫຼັງສົງຄາມ ເປັນສົມບັດອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ສຳລັບພວກເຮົາ ສຳລັບການອູ້ມ
ຊູ ທີ່ໄດ້ຮັບມາຈາກລັດຖະສະພາ ບໍ່ພຽງແຕ່ວ່າ ພວກເຮົາໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄົນອື່ນເຂົ້າ
ໃຈວ່າ ມັນເປັນເລື້ອງທີ່ຕ້ອງໄດ້ເຮັດ ແລະເປັນຫຍັງພວກເຮົາມີຄວາມເປັນຫ່ວງ
ກ່ຽວກັບເລື່ອງນີ້. ຫຼາຍໆຄົນ ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າພົວພັນນຳ ຢູ່ໃນສະພາຍັງບໍ່ຮູ້ວ່າມັນ
ໄດ້ເກີດຂຶ້ນຊໍ້າ ໃນເວລານັ້ນ ເພາະສະນັ້ນ ເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງຖາມຂ້າພະເຈົ້າວ່າເປັນ
ຫຍັງພວກເຮົາຈຶ່ງວົນວາຍກ່ຽວກັບເລື່ອງນີ້. ຂ້າພະເຈົ້າຕອບວ່າ ນີ້ແມ່ນເຫດຜົນ
ສິບປະການ ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າມີຢູ່. ມັນເປັນຈັ່ງໂຊກ ຕໍ່ມາພວກເຮົາ ກໍໄດ້ຮັບການສະ
ໜັບສະໜູນ ຈາກທັງສອງພັກການເມືອງ ແຕ່ກໍຍັງບໍ່ເປັນທີ່ພຽງພໍເພາະວ່າ ຄົນ
ໄປໆມາໆ ເພາະສະນັ້ນພວກເຮົາຈຶ່ງຕ້ອງໄດ້ດຳເນີນການສິດສອນໃຫ້ຄົນຮູ້
ເປັນປາກກະບອກສຽງໃຫ້ຄົນໄດ້ຍິນ ດຳເນີນການຊອກ."
ບຸກຄົນສຳຄັນອີກຄົນນຶ່ງທີ່ໄດ້ກາຍມາຢູ່ໃນຄະນະທີ່ປຶກສາໃຫ້ແກ່ອົງການມູນມໍລະ
ດົກຫຼັງສົງຄາມກໍຄື ທ່ານເບັນ ໂຣດສ໌ ອະດີດຮອງທີ່ປຶກສາຄວາມໝັ້ນຄົງແຫ່ງຊາດ
ດ້ານຍຸດທະສາດສື່ສານ ແລະນັກຂຽນປາຖະກະຖາຈາກປີ 2009 ຫາປີ 2017 ໃຫ້
ແກ່ອະດີດປະທານາທິບໍດີບາຣັກ ໂອບາມາ. ພາຍໃຕ້ລັດຖະ ບານທ່ານບາຣັກໂອບາ
ມາ ທ່ານໂຣດສ໌ ໄດ້ເດີນທາງໄປປະເທດລາວເທື່ອທຳອິດໃນປີ 2015 ເພື່ອປະຕິບັດ
ງານວາງແຜນກອງປະຊຸມອາຊຽນ ແລະການເດີນທາງ ໄປຢ້ຽມຢາມປະເທດລາວ
ຂອງປະທານາທິບໍດີສະຫະລັດຄົນທຳອິດ.
ເວລານັ້ນ ທ່ານໂຣດສ໌ ໄດ້ຮຽນຮູ້ເພີ້ມເຕີມກ່ຽວກັບໂຄງການເກັບກູ້ລະເບີດ ທີ່ຍັງຕົກ
ຄ້າງຢູ່ໃນລາວຫຼາຍຂຶ້ນ ອັນນຳໄປສູ່ການໄດ້ຮັບທຶນຈາກລັດຖະສະພາ 90 ລ້ານໂດ
ລາໃນໄລຍະສາມປີທີ່ຜ່ານມາ ແລະຈະສິ້ນສຸດລົງໃນປີນີ້. ເພາະສະນັ້ນ ທ່ານໂຣດສ໌
ຈຶ່ງມີຄວາມເປັນຫ່ວງ ແລະໄດ້ດຳເນີນການເປັນປາກກະບອກສຽງຢ່າງບໍ່ລົດລະ ແລະ
ໄດ້ໄປເຫັນເຫດການດ້ວຍຕົນເອງ ຊຶ່ງທ່ານໄດ້ກ່າວວ່າ ດັ່ງນີ້:
"ຂ້າພະເຈົ້າໄປປະເທດລາວເທື່ອທຳອິດ ບໍ່ໄດ້ເຈາະຈົງໃສ່ເລື່ອງການເກັບກູ້ລະເບີດ ແຕ່ໄດ້ໄປວາງແຜນສຶກສາ ກ່ຽວກັບຄວາມສຳຄັນຂອງເຂດເອເຊຍອາຄະເນ ກັບສະ
ຫະລັດ ເພື່ອປົວແປງສຳພັນທະໄມຕີ ພ້ອມທັງກອງປະຊູມສຸດຍອດ ອາຊຽນທີ່ລາວ
ໄດ້ເປັນເຈົ້າພາບ ຊຶ່ງປະທານາທິບໍດີ ບາຣັກ ໂອບາມາ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມໃນເວລານັ້ນ. ຂ້າພະເຈົ້າຮູ້ວ່າ ເລື້ອງລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ເປັນເລື່ອງທີ່ມີຢູ່ແລ້ວ ແລະລັດຖະມົນ
ຕີຕ່າງປະເທດ ທ່ານນາງ ຮິລແລຣີ ຄລິນຕັນ ກໍໄດ້ໄປປາກົດໂຕກ່ອນແລ້ວ. ຂ້າພະ
ເຈົ້າບໍ່ສາມາດລືມໄດ້ ເວລາເດີນທາງໄປນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ຫຼັງຈາກນັ້ນ ກໍໄປ
ຫຼວງພະບາງ ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຖືກນຳພາໄປບ່ອນເກັບກູ້ລະເບີດ ແລະໄດ້ຖືກແນະ
ນຳຈາກອົງການເກັບກູ້ລະເບີດ. ຂ້າພະເຈົ້າ ໄດ້ໄປທົ່ງ ບ່ອນເກັບກູ້ລະເບີດເພື່ອ
ໃຫ້ຄົນອາເມຣິກັນເບິ່ງ ພວກທີມແມ່ຍິງພາກັນຖືເຄື່ອງມື ຊອກຫາລະເບີດ ແລະ
ເອົາສາຍມັດໃສ່ລະເບີດ. ເຂົາເຈົ້າໄດ້ບອກຂ້າພະເຈົ້າວ່າ ມີລູກລະເບີດ 80 ລ້ານ
ໜ່ວຍຢູ່ໃນລາວ ແລະຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ເຫັນແຕ່ໜ່ວຍດຽວໃນເວລານັ້ນ ມັນເຮັດໃຫ້
ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າຈະໃຊ້ເວລາອີກດົນປານໃດລະເບີດຈຶ່ງຈະໝົດໄປ.
ຂ້າພະເຈົ້າເຫັນບັນຫາຢູ່ວ່າ ບໍ່ມີແຜນທີ່ ທີ່ບອກວ່າບ່ອນໃດມີລູກລະເບີດຢູ່. ຂ້າພະ
ເຈົ້າຫວັງວ່າ ຈະມີການແກ້ໄຂບັນຫາດັ່ງກ່າວນີ້ໃຫ້ໄວຂຶ້ນ. ມັນເປັນເລື່ອງທີ່ພວກ
ເຮົາບໍ່ໄດ້ຮຽນຮູ້ ແລະບໍ່ໄດ້ເວົ້າຢູ່ໃນໂຮງຮຽນ ມັນເປັນເລື່ອງທີ່ພວກເຮົາບໍ່ກ່າວເຖິງ
ຫຼັງຈາກ 40 ກວ່່າປີຜ່ານມາ. ມັນເປັນການລະອາຍໃຈສຳລັບພວກເຮົາ ທີ່ 50 ພັນ
ຄົນໄດ້ເສຍຊີວິດໄປ ໂດຍສະເພາະພວກເດັກນ້ອຍ. ເຂົາເຈົ້າໄດ້ໃຫ່້ຂ້າພະເຈົ້າ
ເປັນຜູ້ບີບຂະນວນໃຫ້ລະເບີດແຕກ ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ມັນເປັນພຽງລູກໝາກກະ
ໂພກເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ທີ່ແທ້ແລ້ວ ມັນແມ່ນລະເບີດທີ່ຮ່້າຍແຮງເຮັດໃຫ້ແຜ່ນດິນບ່ອນ
ທີ່ຂ້າພະເຈົ້າຢືນຢູ່ນັ້ນສັ່ນສະເທືອນ ທີ່ເຫັນຄວັນໄຟພຸ້ງຂຶ້ນສູ່ທ້ອງຟ້າ."
ລະເບີດທີ່ຖືກຖີ້ມລົງໃນລາວປາງສົງຄາມ ໃນອິນດູຈີນ ເປັນທີ່ຮ້າຍແຮງກວ່າສົງ
ຄາມໃດໆ ແລະການເກັບກູ້ລະເບີດກໍຈະບໍ່ເປັນທີ່ສິ້ນສຸດລົງໄດ້ໃນອານາຄົດອັນ
ໃກ້ນີ້. ເພາະສະນັ້ນ ແຕ່ໃນແຕ່ລະສົກປີ ຈະຕ້ອງມີການຮຽກຮ້ອງຂໍທຶນໃໝ່ຢູ່ເປັນ
ປະຈຳກ່ອນຈະໝົດກຳນົດ.
