ຄວາມເປັນຫ່ວງກ່ຽວກັບການປະທ້ວງຢູ່ໃນຫລາຍໆເຂດຂອງຊາວທິເບດ ໂດຍສະເພາະ
ໃນແຂວງ Sichuan ທາງພາກຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ຂອງຈີນ ແມ່ນໄດ້ເລີ່ມກໍ່ໂຕຂຶ້ນມາແຕ່
ເດືອນມີນາປີກາຍນີ້ ໂດຍນັບຕັ້ງແຕ່ນັ້ນມາ ກໍ ປາກົດວ່າ ມີພະສົງແລະແມ່ຊີ ແລະອະດີດ
ພະຊາວທິເບດ ຢ່າງໜ້ອຍ 16 ຄົນ ໄດ້ຈູດເຜົາຕົນເອງຈົນຕາຍ ເພື່ອປະທ້ວງນະໂຍບາຍ
ຂອງຈີນ.
ທ່ານນາງ Sophie Richardson ຜູ້ອໍານວຍການກຸ່ມສິ້ງຊອມສິດທິມະນຸດ ຫລື Human
Rights Watch ກ່ຽວກັບປະເທດຈີນ ທີ່ນະຄອນຫລວງວໍ ຊິງຕັນດີຊີ ກ່າວວ່າ ໃນຂະນະ
ທີ່ບາງຄົນອາດໄດ້ຫວັງວ່າການສັງເວີຍຊີວິດຕົນເຫລົ່ານັ້ນ ເປັນເຫດການທີ່ເກີດຂຶ້ນແບບ
ໂດດດ່ຽວ ແລະບໍ່ແມ່ນເກີດຂຶ້ນເປັນປະຈໍານັ້ນ ແຕ່ມາບັດນີ້ກໍເປັນທີ່ແຈ້ງຂາວແລ້ວວ່າ ມັນ
ບໍ່ແມ່ນດັ່ງທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າຄິດກັນ. ທ່ານນາງ Richardson ເວົ້າວ່າ:
“ຈໍານວນພວກທີ່ເຜົາໂຕຕາຍດັ່ງທີ່ພວກເຮົາໄດ້ເຫັນກັນ ແມ່ນແຕ່ໃນໄລຍະ
ພຽງສອງອາທິດຜ່ານມານັ້ນກໍຕາມ ຫລືການທີ່ມັນກໍາລັງແຜ່ລາມອອກໄປ
ຍັງເຂດອື່ນໆ ແລະເລື່ອງທີ່ວ່າ ເວລານີ້ ມີການປະທ້ວງແບບອື່ນໆອີກ ທີ່
ກໍາລັງດໍາເນີນໄປ ຊຶ່ງບາງອັນກໍກ່ຽວພັນກັບການສັງເວີຍຊີວິດເຫລົ່ານັ້ນ
ບາງອັນກໍບໍ່ແມ່ນ ແຕ່ທັງໝົດນັ້ນ ຊຶ່ງເປັນການສະແດງອອກຢ່າງແຈ້ງຂາວ
ເຖິງຄວາມບໍ່ພໍໃຈກັບນະໂຍບາຍຕ່າງໆຂອງລັດຖະບານຈີນ ແມ່ນຊີ້ແນະ
ໃຫ້ເຫັນວ່າບັນຫານີ້ຈະຮ້າຍແຮງໄປໜ້າແລະຈະບໍ່ດີຂຶ້ນເລີຍ.
ສ່ວນທ່ານ Steve Marshall ທີ່ປຶກສາອາວຸໂສປະຈໍາຄະນະກໍາມະການ ບໍລິຫານຂອງ
ລັດຖະສະພາສະຫະລັດກ່ຽວກັບປະເທດຈີນ ຜູ້ທີ່ໄດ້ໃຊ້ເວລາສຶກສາຄົ້ນຄວ້າເລື່ອງການ
ຝ່າຝືນສິດທິມະນຸດຢູ່ໃນຂົງເຂດທິເບດຂອງຈີນມາໄດ້ຊາວກວ່າປີແລ້ວນັ້ນ ກໍກ່າວວ່າສິ່ງ
ທີ່ກໍາລັງເກີດຂຶ້ນຢູ່ໃນບັນດາເຂດ ທິເບດ ກໍຄືການປະທ້ວງຫລາຍໆບັ້ນໃນອາທິດຜ່ານ
ມານີ້ ພ້ອມດ້ວຍການສັງເວີຍຊີວິດ ເປັນຮ່ອງຮອຍຊີ້ໃຫ້ເຫັນວ່າບັນຫານີ້ບໍ່ສາມາດຄວບ
ຄຸມໄດ້ແລ້ວ. ທ່ານ Marshall ເວົ້າວ່າ:
“ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ສະຖານນະການກໍາລັງເຄຶ່ອນໄຫວໄປໄກ ກວ່າທີ່
ພວກເຈົ້າໜ້າທີ່ຈີນຕ້ອງການຈະໃຫ້ເປັນແລ້ວ ແລະກໍກໍາລັງກາຍເປັນ
ເລຶ່ອງໃຫຍ່ຂຶ້ນເລື້ອຍໆ. ແລະແນ່ນອນວ່າ ວິທີການທີ່ກໍາລັງຮັກສາ
ຄວາມປອດໄພແລະລັດຖະບານຈີນເອົາມາໃຊ້ ເພື່ອຮັບມືກັບການປະ
ທ້ວງເຫລົ່ານີ້ ແມ່ນກໍາລັງສົ່ງຜົນກະທົບໃນທາງກົງກັນຂ້າມກັນກັບທີ່
ລັດຖະບານຈີນຕ້ອງການ.”
ນອກຈາກການປະທ້ວງສອງບັ້ນທີ່ເກີດຂຶ້ນຢູ່ໃນເຂດທິເບດ ຂອງແຂວງ Sichuan ເມື່ອ
ວັນຈັນແລະວັນອັງຄານອາທິດແລ້ວນີ້ ແຫລ່ງຂ່າວໄດ້ບອກວີໂອເອພະແນກພາສາທິເບດ
ວ່າພວກເຈົ້າໜ້າທີ່ຈີນໄດ້ຈັບກຸມຜູ້ຊາຍຢ່າງໜ້ອຍແປດຄົນເມື່ອວັນອັງຄານຜ່ານມາ ຢູ່ໃນ
ເຂດປົກຄອງຕົນເອງ Golog ຂອງຊາວທິເບດ ໃນແຂວງ Qinghai ຕິດກັບແຂວງ Si
chuan ນັ້ນ. ແຫລ່ງຂ່າວກ່າວວ່າ ປະຊາຊົນຫລາຍຮ້ອຍຄົນໄດ້ພາກັນໂຮມຊຸມນຸມປະ
ທ້ວງຢູ່ທີ່ນັ້ນ ທວງໃຫ້ລັດຖະບານຈີນຖອນທະຫານແລະກໍາລັງຮັກສາຄວາມປອດໄພທີ່
ປະຈໍາການຢູ່ອ້ອມແອ້ມວັດສອງແຫ່ງໃນເຂດດັ່ງກ່າວ.
ກ່ອນໜ້ານັ້ນ ໃນກອງປະຊຸມຖະແຫລງຂ່າວມື້ດຽວກັນ ໂຄສົກກະຊວງຕ່າງ ປະເທດຈີນ
ບໍ່ໄດ້ໃຫ້ຄວາມສໍາຄັນ ຕໍ່ຂ່າວການປະທ້ວງໃນມື້ວັນຈັນໃນເຂດ Luhuo ຂອງແຂວງ Si
chuan ນັ້ນ ແຕ່ກໍໄດ້ຢືນຢັນວ່າ ມີຄົນຄົນນຶ່ງຖືກຂ້າຕາຍໃນການປະທະກັນ.
ໂຄສົກກ່າວວ່າ ລາຍງານຂ່າວທີ່ວ່າມີຜູ້ເຄາະຮ້າຍຖືກຍິງຫລາຍກວ່າ 30 ຄົນຢູ່ໃນກຸ່ມຊາວ
ທິເບດຫລາຍພັນຄົນທີ່ປະກອບສ່ວນໃນການປະທ້ວງທີ່ເມືອງ Luhuo ນັ້ນ ແມ່ນເປັນ
ການເວົ້າໂຍກ ເກີນຄວາມເປັນຈິງ.
ທາງກະຊວງຕ່າງປະເທດສະຫະລັດກ່າວວ່າ ຕົນມີຄວາມເປັນຫ່ວງຫລາຍທີ່ ສຸດ ນໍາລາຍ
ງານຕ່າງໆກ່ຽວກັບເຫດການຮຸນແຮງ ແລະຄວາມເຄ່ງຕຶງທີ່ເພີ່ມທະວີຂຶ້ນຢູ່ໃນພວກເຂດ
ທິເບດຂອງຈີນນັ້ນ. ທ່ານນາງ Victoria Nuland ໂຄສົກກະຊວງຕ່າງປະເທດສະຫະລັດ
ກ່າວວ່າ
“ພວກເຮົາໄດ້ຮຽກຮ້ອງຕໍ່
ລັດຖະບານຈີນຊໍ້າແລ້ວ
ຊໍ້າອີກ ໃຫ້ແກ້ໄຂພວກ
ນະໂຍບາຍທີ່ຂັດກັນກັບ
ຜົນປະໂຫຍດຂອງຕົນຢູ່
ໃນຂົງເຂດທິເບດ ທີ່ໄດ້
ສ້າງຄວາມເຄ່ງຕຶງແລະ
ຄຸກຄາມຕໍ່ ເອກກະລັກ
ອັນພິເສດທາງສາສະໜາ
ວັດທະນະທໍາແລະພາສາ
ຂອງປະຊາຊົນທິເບດນັ້ນ ເສຍ.”
ນອກນີ້ແລ້ວ ສະຫະລັດຍັງໄດ້
ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ລັດຖະບານຈີນ
ຈົ່ງເຂົ້າທໍາການໂອ້ລົມສົນທະນາ
ໃນທາງສ້າງສັນ ກັບອົງດາໄລ
ລາມະ ຫລືຜູ້ຕ່າງໜ້າຂອງພະອົງ ແລະວ່າຕົນຈະຍົກເອົາບັນຫານີ້ຂຶ້ນມາສົນທະນາ ເວລາ
ຮອງປະທານປະເທດຈີນ ທ່ານ Xi Jinping ມາຢ້ຽມຢາມວໍຊິງຕັນດີຊີ ໃນເດືອນໜ້ານີ້.
ຈີນໄດ້ປະຕິເສດຢູ່ສະເໝີມາ ທີ່ຈະພົບປະກັບຜູ້ຕ່າງໜ້າຂອງອົງດາໄລ ລາມະ ຜູ້ນໍາພັດຖິ່ນ
ທາງດ້ານຈິດໃຈຂອງຊາວທິເບດ ແລະໄດ້ຖິ້ມໂທດໃສ່ພະອົງຢູ່ເລື້ອຍໆ ວ່າເປັນຕົວການວາງ
ແຜນສ້າງຄວາມບໍ່ສະຫງົບສຸກຢູ່ໃນຂົງເຂດຕ່າງໆຂອງທິເບດຂອງຈີນຈາກຕ່າງປະເທດ.
ນອກ ນັ້ນ ລັດຖະບານຈີນຍັງເອີ້ນພວກທີ່ຈູດເຜົາຕົນຕາຍນັ້ນ ວ່າເປັນພວກກໍ່ການຮ້າຍ.
ຢ່າງໃດກໍຕາມ ພ້ອມກັບທີ່ວັນຄົບຮອບການສັງເວີຍຊີວິດເທື່ອທໍາອິດເມື່ອເດືອນມີນາຂອງ
ປີຜ່ານມາ ໃກ້ຈະມາຮອດຢູ່ນີ້ ແລະວັນຄົບຮອບຂອງການປະທ້ວງທີ່ແຜ່ລາມອອກໄປໃນ
ປີ 2008 ຊຶ່ງໄດ້ເລິ່ມຕົ້ນຂຶ້ນໃນເດືອນມີນາປີດຽວກັນກັນ ພວກນັກວິເຄາະກ່າວວ່າ ໃນ
ໄລຍະສອງເດືອນຕໍ່ໜ້ານີ້ ພວກເຮົາກໍອາດຈະໄດ້ເຫັນການສະແດງຄວາມຄັດຄ້ານບໍ່ພໍໃຈ
ຂະຫຍາຍໂຕ ແລະແຜ່ລາມອອກໄປຕື່ມອີກ.
ທ່ານນາງ Sophie Richardson ປະຈໍາກຸ່ມສິ້ງຊອມສິດທິມະນຸດ ຫລື Human Rights
Watch ກ່າວຕື່ມວ່າ:
“ຂ້າພະເຈົ້າຄິດວ່າ ເປັນທີ່ໜ້າເສຍໃຈ ທີ່ພວກເຮົາຈະໄດ້ເຫັນການສັງເວີຍ
ຊີວິດເພີ່ມຂຶ້ນ ການປະທ້ວງເພີ່ມຂຶ້ນ ແລະການຕອບໂຕ້ທີ່ໜັກໜ່ວງເພີ່ມຂຶ້ນ.
ໃນຈຸດນີ້ແລ້ວ ມັນຂຶ້ນຢູ່ກັບລັດຖະບານຈີນ ທີ່ຈະປະຕິບັດຕາມພັນທະຂັ້ນພື້ນ
ຖານບາງຢ່າງຂອງຕົນ ພາຍໃຕ້ຕົວບົດກົດໝາຍຂອງຕົນເອງ ແລະຄວາມ
ໝັ້ນໝາຍຂອງຕົນ ຕໍ່ນານາຊາດ ຕໍ່ການຍົກສູງສິດທິໃນການປະທ້ວງຢ່າງ
ສັນຕິ ໂດຍການຍັບຍັ້ງຈາກການໃຊ້ກໍາລັງເຖິງຂັ້ນເສຍຊີວິດນັ້ນ.”
ກ່າວກັນວ່າ ພວກຊາວທິເບດ
ທີ່ປະກອບສ່ວນໃນການປະທ້ວງ
ເພື່ອວັນຈັນແລະອັງຄານອາທິດ
ແລ້ວນີ້ ແມ່ນພາກັນປະທ້ວງຕໍ່
ການຈັບກຸມພວກເຄຶ່ອນໄຫວ
ບາງຄົນ ທີ່ແຈກຢາຍເອກະສານ
ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຊາວທິເບດໄດ້ເປັນ
ອິດສະລະຈາກການປົກຄອງ
ຂອງຈີນ. ເອກະສານດັ່ງກ່າວຍັງ
ເຕືອນອີກວ່າ ມີຊາວທິເບດໃນ
ຈໍານວນຫລາຍຂຶ້ນທີ່ພ້ອມແລ້ວ
ທີ່ຈະຈູດເຜົາຕົນເອງເພື່ອປະທ້ວງ
ຕໍ່ການກວາດລ້າງຂອງລັດຖະ
ບານຈີນນັ້ນ.
ໃນຄືນວັນພຸດຕໍ່ມາ ທີ່ເມືອງທໍາ
ມະສາລາ ທີ່ຕັ້ງຂອງລັດຖະບານ
ພັດຖິ່ນຂອງຊາວທິເບດໃນພາກ
ເໜືອຂອງອິນເດຍນັ້ນ ພວກພະສົງທິເບດໄດ້ພາກັນຍ່າງຖືທຽນໄຂປະທ້ວງຢ່າງສັນຕິ ຕໍ່ການ
ສັງຫານພວກປະທ້ວງໃນເຂດທິເບດຂອງຈີນ. ນັກເຄື່ອນໄຫວທິເບດ ນາງໂດລກາ ກ່າວວ່າ
ການປະທ້ວງແບບນີ້ຈະດໍາເນີນຕໍ່ໄປເລື້ອຍໆ. ນາງເວົ້າວ່າ “ ພວກເຮົາຮູ້ສຶກຕື່ນຕົກໃຈ
ຫລາຍ ທີ່ໄດ້ຍິນວ່າ ຊາວທິເບດກຸ່ມນຶ່ງ ທີ່ທໍາການປະທ້ວງແບບບໍ່ຮຸນແຮງໄດ້ຖືກ
ກຳລັງທະຫານຂອງຈີນ ຍິງໃສ່ໂດຍກົງ. ພວກເຮົາຈະທໍາການປະທ້ວງກ່ຽວກັບ
ເລື່ອງນີ້ຕໍ່ໄປ ແລະຈະຮຽກຮ້ອງໄປຍັງປະຊາຄົມນາໆຊາດທັງໝົດ ໃຫ້ພາກັນຢືນ
ຢັດຕໍ່ຕ້ານການກະທໍາດັ່ງກ່າວຂອງຈີນ.”
ເບິ່ງວີດີໂອການປະທ້ວງຂອງພະສົງທິເບດ ຢູ່ເມືອງທໍາມະສາລາ:
