ນາງ ລໍຣາ ສົມ (Laura Som) ຊາວອາເມຣິກັນ ເຊື້ອສາຍກໍາປູເຈຍ ເວົ້າວ່າ ແມ່ຂອງ
ລາວລ້ຽງລາວມາ ໂດຍບອກສອນວ່າ ບໍ່ໃຫ້ໄປຫຍຸ້ງກ່ຽວກັບການເມືອງຢ່າງເດັດຂາດ.
ແມ່ລາວມັກຈະເວົ້າວ່າ ການເມືອງແມ່ນ "ການອາບດ້ວຍເລືອດ ແລະພວກເຮົາບໍ່ຢາກ
ເຫັນເຈົ້າຍ່າງເຂົ້າໄປຫັ້ນ."
ຄວາມຮູ້ສຶກຢ້ານກົວ ຕໍ່ລັດຖະບານແບບຝັງເລິກໃນໃຈນີ້ ແມ່ນມີຕໍ່ຊາວກໍາປູເຈຍ
ທັງຫລາຍ ທີ່ເຄີຍພົບກັບຄວາມຮຸນແຮງຂອງການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນໃນກໍາປູເຈຍ, ທີ່
ດໍາເນີນໄປເປັນເວລາ 4 ປີ ໃນຊຸມປີ 1970 ເມື່ອຄອມມີວນິສຂະເໝນແດງ ໄດ້ສັງ
ຫານຊີວິດຂອງຄົນໄປ ເກືອບຮອດ 2 ລ້ານຄົນ ນັ້ນ.
"ພຽງແຕ່ໄດ້ຍິນຄໍາວ່າ 'ລັດຖະບານ' ເທົ່ານັ້ນ ມັນກໍໄດ້ເຮັດໃຫ້ຫວນຄືນໄປຫາ
ຄວາມຮູ້ສຶກທຸກລະທົມ ຍ້ອນການເຂັ່ນຂ້າ, ການໃຊ້ຄວາມຮຸນແຮງ ຊຶ່ງບໍ່ພຽງແຕ່
ເກີດຂຶ້ນກັບພວກເຮົາເອງເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງເກີດກັບລູກເຕົ້າຫລືກັບຄົນທີ່ພວກເຮົາ
ຮັກແພງນໍາອີກ,” ນັ້ນຄືຄໍາເວົ້າຂອງນາງສົມ, ນັກເຄື່ອນໄຫວຂອງປະຊາຄົມ ທີ່
ອາໄສຢູ່ໃນເມືອງລອງບີສ (Long Beach), ລັດຄາລິຟໍເນຍ, ຊຶ່ງເປັນເມືອງທີ່ມີ
ຊາວກໍາປູເຈຍອາໄສຢູ່ຢ່າງຫລວງຫລາຍ.
ຈື່ໄດ້ວ່າ ຕອນທີ່ລາວໄດ້ມາເຂົ້າຮ່ວມພົວພັນກັບການເຄື່ອນໄຫວຊ່ວຍພົນລະເມືອງ
ຕອນທໍາອິດນັ້ນ ນາງສົມເວົ້າວ່າ "ແມ່ຂອງຂ້ອຍໄດ້ຮັບໂທລະສັບຈາກ ຜູ້ນໍາຂອງ
ປະຊາຄົມຄົນນຶ່ງທີ່ເວົ້າວ່າ ລາວເປັນແມ່ແນວໃດທີ່ປ່ອຍໃຫ້ລູກທີ່ຍັງໜຸ່ມນ້ອຍຂະ
ໜາດເປັນນັກສຶກສາໃນມະຫາວິທະຍາໄລຢູ່ ໄປມີສ່ວນຮ່ວມໃນເຫດການດ້ານພົນ
ລະເມືອງໄດ້."
ປະສົບການຂອງນາງສົມທີ່ວ່ານີ້ ໃນນາມທີ່ເປັນຊາວກໍາປູເຈຍ-ອາເມຣິກັນແມ່ນ
ບໍ່ເປັນເລື້ອງທີ່ຜິດປົກກະຕິແຕ່ຢ່າງໃດ.
ຢູ່ໃນຊ່ວງທີ່ມີການເລືອກຕັ້ງໃນແຕ່ລະຄັ້ງ, ຊາວກໍາປູເຈຍ-ອາເມຣິກັນເປັນທີ່ສັງ
ເກດໄດ້ວ່າ ຍັງພາກັນມິດງຽບຢູ່. ນາງສົມເວົ້າວ່າ ປະຊາຄົມຂອງລາວມີປະເພນີໃນ
ການຫລີກລ້ຽງທີ່ຈະໄປປ່ອນບັດຢູ່ໃນການເລືອກຕັ້ງຕ່າງໆແລະໄດ້ສັ່ງສອນໃຫ້ລູກ
ເຕົ້າ ບໍ່ໃຫ້ໄປຫຍຸ້ງກ່ຽວກັບມັນ.
