ສ້ວມຖ່າຍຫຼືວິດ ແມ່ນເປັນສິ່ງຂອງທີ່ຕໍ່າ ແຕ່ຈຳເປັນ. ແລະຍັງມີການຂາດແຄນຢູ່ໃນສ່ວນ ໃຫຍ່ຂອງເຂດຊົນນະບົດ ທີ່ສອກຫຼີກຫ່າງໄກຂອງກຳປູເຈຍ. ເມື່ອ 5 ປີກ່ອນ ນຶ່ງໃນທຸກໆ 7 ຄອບຄົວຂອງຊາວກຳປູເຈຍທໍ່ນັ້ນ ໄດ້ມີວິດຫຼືຫ້ອງນໍ້າໃຊ້.
ຄືກັນກັບຢູ່ໃນຫຼາຍໆປະເທດ ທີ່ກຳລັງພັດທະນາ ການຂາດຫຼືບໍ່ມີລະບົບສຸຂາພິບານ ໄດ້ ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍໃຫ້ແກ່ກຳປູເຈຍ. ໃນເຂດປະຊາຄົມຊົນນະບົດ ບ່ອນທີ່ 75% ຂອງ ປະຊາຊົນກຳປູເຈຍອາໄສຢູ່ນັ້ນ ຊາວກຳປູເຈຍສ່ວນໃຫຍ່ ແມ່ນຍັງບໍ່ທັນມີສ້ວມຖ່າຍຫຼືວິດ ໃຊ້ເທື່ອ ແລະພາກັນໄປຖ່າຍໃສ່ທົ່ງໄຮ່ທົ່ງນາ.
ຜົນຈາກການຖ່າຍແບບຊະຊາຍຢັ່ງຢາຍຂອງມະນຸດນີ້ ສາມາດແຜ່ເຊື້ອພະຍາດແລະຄວາມ ຕາຍໄດ້. ການຂາດສຸຂາພິບານ ແມ່ນເຫດຜົນອັນນຶ່ງ ທີ່ພາໃຫ້ກຳປູເຈຍເປັນປະເທດນື່ງ ທີ່ມີອັດຕາການເສຍຊີວິດຂອງພວກເດັກນ້ອຍ ສູງຫລາຍຢູ່ໃນເອເຊຍ ແລະທະນາຄານ ໂລກເວົ້າວ່າ ການບໍ່ມີສ້ວມຖ່າຍຫຼືວິດໃຊ້ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ກຳປູເຈຍຕ້ອງສູນເສຍເງິນໄປ 450 ລ້ານໂດລາ ໃນແຕ່ລະປີ ໃນການປິ່ນປົວພະຍາບານຜູ້ເຈັບປ່ວຍ.
ດຣ ເຈຍ ຊຳນັງ ເປັນຫົວໜ້າພະແນກສາທາລະນະສຸກຊົນນະບົດ ຂອງກະຊວງພັດທະນາ ຊົນນະບົດກຳປູເຈຍ. ຈາກການຊ່ອຍເຫຼືອຂອງອົງການຈັດຕັ້ງ ແລະປະເທດຕ່າງໆ ທາງ ຫ້ອງການຂອງທ່ານ ຈຶ່ງໄດ້ຕັ້ງເປົ້າໝາຍ ທີ່ຈະຈັດຫາສ້ວມຖ່າຍຫຼືວິດໃຫ້ແກ່ຄອບຄົວຂອງ ຊາວກຳປູເຈຍ ຢູ່ໃນເຂດຊົນນະບົດ 30% ຫຼືປະມານ 720,000 ຫຼັງຄາເຮືອນພາຍໃນປີ 2015 ເພີ້ມຈາກ 500,000 ຫຼັງຄາເຮືອນ ໃນລະດັບປັດຈຸບັນ.
ລັດຖະບານກຳປູເຈຍໄດ້ໃຊ້ການໂຄສະນາທາງໂທລະພາບ ແລະຈັດສົ່ງພວກພະນັກງານ ເປັນຈຸໆ ໄປຍັງໝູ່ບ້ານຕ່າງໆ ເພື່ອໃຫ້ການອະທິບາຍ ກ່ຽວກັບຜົນປະໂຫຍດຂອງການ ມີວິດໃຊ້. ດຣ ເຈຍເວົ້າວ່າ ໂຄງການນີ້ເນັ້ນໃສ່ວຽກງານ ໃນ 3 ຂົງເຂດດ້ວຍກັນ.
“ປະການທີ່ນຶ່ງນັ້ນ ແມ່ນເຮັດສ້ວມຖ່າຍຂຶ້ນມາ ແລະນໍາໃຊ້ສ້ວມ ໂດຍໃຊ້ຊັບພະກອນ ຂອງພວກເຂົາເຈົ້າເອງ ປະການທີ່ສອງ ຄືເນ້ນໜັກໃສ່ ການລ້າງມືດ້ວຍ ສະບູ່ ຫລັງຈາກໃຊ້ສ້ວມແລ້ວ ແລະກ່ອນກິນເຂົ້າ ແລະປະການທີ່ສາມກໍຄືພວກ ເຮົາເວົ້າເຖິງ ການມີນໍ້າດື່ມ ນໍ້າໃຊ້ທີ່ສະອາດ ປອດໄພຢູ່ບ້ານແລະບ່ອນເກັບນໍ້າ ທີ່ສະອາດປອດໄພ ຢູ່ໃນບ້ານ.”
ອົງການໆກຸສົນ ດ້ານການພັດທະນາການກະເສດ ທີ່ຊື່ວ່າ IED ກຳປູເຈຍ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມໃນ ຄວາມພະຍາຍາມໃນການຈັດຫາສ້ວມຖ່າຍ ແລະເວົ້າວ່າ ຕົນໄດ້ພົບຊ່ອງທາງ ໃນການຊັກ ຊວນໃຫ້ຄອບຄົວຊາວກຳປູເຈຍ ສ້າງສ້ວມຖ່າຍຫຼືວິດເອົາເອງ ແລະຈ່າຍຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຕ່າງໆ ເອງ.
ຟັງແລ້ວ ຄືຈະເປັນເລື່ອງຍາກ ໃນການຊັກຊວນຜູ້ຄົນ ເຣັດແນວນັ້ນ ຢູ່ໃນດິນແດນທີ່ເຕັມ ໄປດ້ວຍຄວາມທຸກຍາກ ແຕ່ທ່ານ Cordell Jacks ຫົວໜ້າໂຄງການນໍ້າສະອາດ ແລະສຸ ຂາພິບານຂອງອົງການ IED ກ່າວວ່າ ມັນໄດ້ດຳເນີນໄປດ້ວຍດີ ທັງນີ້ກໍຍ້ອນວິດ ທີ່ທາງອົງ ການໄດ້ອອກແບບຂຶ້ນມາ ແລະເອິ້ນວ່າ ວິດ EZ ຫຼືສ້ວມຖ່າຍທີ່ສາມາດສ້າງໄດ້ງ່າຍໆນັ້ນ.
ສິ່ງທີ່ແພງທີ່ສຸດ ໃນການສ້າງວິດຫຼືສ້ວມຖ່າຍ ກໍຄືຊີມັງ ດັ່ງນັ້ນ ທາງອົງການ IED ຈຶ່ງໄດ້ ອອກແບບຫົວວິດຊຶມ ທີ່ເຮັດດ້ວຍແກບປົນຊີມັງ ເພື່ອຫຼຸດຄ່າໃຊ້ຈ່າຍໃຫ້ຖືກລົງ ແລະປັບປຸງ ພື້ນຊີມັງ ທີ່ເປັນຖານຂອງວິດ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ງ່າຍຂຶ້ນ ສຳລັບການຕິດຕັ້ງ.
ຫຼັງຈາກນັ້ນ ທາງອົງການ IED ກໍທໍາການຝຶກອົບຮົມ ພວກນັກວິສາຫະກິດໃນເຂດທ້ອງ ຖິ່ນ ຊຶ່ງໂດຍທົ່ວໄປແລ້ວ ຈະເປັນພວກບໍລິສັດ ທີ່ຜະລິດຊີມັງນັ້ນ ໃຫ້ເຮັດສ້ວມ ແລະຈຳ ໜ່າຍຫົວວິດຊຶມເຫຼົ່ານີ້.
“ພວກບໍລິສັດເຮັດສ້ວມຖ່າຍ ຈະຂົນເອົາສ້ວມ ໃສ່ລົດບັນທຸກຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ ແລ້ວກໍເລາະໄປຕາມໝູ່ບ້ານ ໂຄສະນາຂາຍໃຫ້ຊາວບ້ານ ແລະພ້ອມດຽວກັນ ກໍສອນໃຫ້ພວກຊາວບ້ານ ຮູ້ຈັກກ່ຽວກັບການອະນາໄມແລະການຮັກສາຄວາມ ສະອາດ ທີ່ຖືກຕ້ອງ ແລ້ວກໍຂາຍສ້ວມນັ້ນໃຫ້ ແຕ່ລະບ້ານແຕ່ລະຫລັງໄປ ຫລື ຂາຍໃຫ້ຍາມມີກອງປະຊຸມບ້ານ.”
ຕົ້ນທຶນໃນການຜະລິດ ແມ່ນປະມານ 35 ໂດລາ ປຽບໃສ່ຫຼາຍເຖິງ 200 ໂດລາ ຖ້າຄອບ ຄົວໃດນຶ່ງ ຫາກຊື້ວັດຖຸມາເຮັດວິດຊຶມຫຼືສ້ວມຖ່າຍເອົາເອງ ຕາມວິທີການທີ່ເຄີຍເຮັດກັນມາ ນັ້ນ. ນັກວິສາຫະກິດຈະໄດ້ກຳໄລປະມານ 5 ໂດລາ ແລະບໍ່ໄດ້ຮັບເງິນເກື້ອກຸນໃດໆ ຈາກ ອົງການຫລືລັດຖະບານ. ການເຮັດສ້ວມຖ່າຍ ຫຼືຕິດຕັ້ງວິດຊຶມ EZ ນີ້ແມ່ນງ່າຍໆແລະ ໄວ.
“ພວກຄອບຄົວ ຈະຂຸດຂຸມໃນດິນ ໃຫ້ເລິກພໍດີ ແລ້ວກໍ ເອົາຂອບສ້ວມຄອນກລີດ ວາງລົງເທິງຂອບຂຸມກ່ອນແລ້ວ ກໍເອົາສ້ວມຖ່າຍ ວາງລົງໃສ່ຂອບນັ້ນ ແລ້ວກໍເຮັດ ຝາອ້ອມ ພ້ອມຫລັງຄາ ຊຶ່ງຈະໄດ້ດີໜ້ອຍຫລາຍສໍ່າໃດ ນັ້ນແມ່ນຂື້ນຢູ່ກັບຖານະ ຫລືລາຍໄດ້ ຂອງແຕ່ລະຄອບຄົວ ການສ້າງສ້ວມຖ່າຍນີ້ ແມ່ນໃຊ້ເວລານຶ່ງມື້ ກໍ ສຳເລັດ. ສະຫລູບແລ້ວ ນີ້ກໍເປັນວິວັດທະນາການທາງອະນາໄມ ຢ່າງແທ້ຈິງ ທີ່ຖືເປັນການອຸດສາຫະກຳອັນນຶ່ງ ຢູ່ໃນກຳປູເຈຍ ໃນເວລານີ້.”
ອົງການ IED ໄດ້ດຳເນີນການຕິດຕັ້ງວິດ ຫຼືສ້ວມຖ່າຍ EZ ທີ່ໄດ້ຮັບລາງວັນ ໃນການອອກ ແບບຂອງນາໆຊາດປີນີ້ນັ້ນ ຢູ່ໃນ 2 ແຂວງ ໃນເດືອນທັນວາຜ່ານມາ. ເວລານີ້ ໄດ້ມີການ ຂາຍຫົວວິດຊະນິດນີ້ໄປແລ້ວ 6,000 ອັນແລະອົງການ IED ໄດ້ຮັບໂທລະສັບເປັນປະຈຳ ຈາກພວກທີ່ຢາກຈັດຈຳໜ່າຍວິດດັ່ງກ່າວ.
ທາງກະຊວງພັດທະນາຊົນນະບົດ ຂອງກຳປູເຈຍ ກໍກໍາລັງດຳເນີນງານຮ່ວມກັບອົງການ IED ເພື່ອນຳເອົາວິດ ຫຼືສ້ວມຖ່າຍດັ່ງກ່າວ ໄປຕິດຕັ້ງ ຢູ່ໃນແຂວງອື່ນໆ.
ດຣ ເຈຍເວົ້າວ່າ ຍັງມີຄວາມຕ້ອງການວິດຕື່ມອີກ ສຳລັບ 2 ລ້ານຄອບຄົວເພື່ອຄໍ້າປະກັນ ວ່າ ຊາວກຳ ປູເຈຍທັງໝົດຈະມີສ້ວມຖ່າຍໃຊ້ 100% ພາຍໃນປີ 2025 ແຕ່ຊາວກຳປູ ເຈຍທີ່ທຸກຍາກ ກໍຍັງບໍ່ສາມາດ ຊື້ຫົວວິດຣາຄາຖືກນີ້ໄດ້.
ດຣ ເຈຍເວົ້າວ່າ ທາງກະຊວງພັດທະນາຊົນນະບົດ ຂອງກຳປູເຈຍ ຈະຊ່ອຍບັນດາຄອບຄົວ ທີ່ທຸກຍາກເຫຼົ່ານີ້ ພາກັນຂຸດວິດເອງ ຊຶ່ງໃຊ້ເງິນແຕ່ພຽງ 2-3 ໂດລາທໍ່ນັ້ນ.
“ພວກເຮົາປະຕິບັດງານ ກັບພວກຄອບຄົວທີ່ທຸກຍາກຫລາຍ ເຫລົ່ານີ້ ພະຍາຍາມ ອະທິບາຍ ໃຫ້ພວກເຂົາເຈົ້າເຂົ້າໃຈວ່າ ການໃຊ້ສ້ວມຖ່າຍນັ້ນ ແມ່ນເປັນປະໂຍດ ຫລາຍ ເພື່ອຊ່ວຍປັບປຸງລາຍໄດ້ ຂອງພວກເຂົາເຈົ້າ. ດັ່ງນັ້ນ ພວກເຮົາຈະປ່ອຍ ໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ ຂຸດສ້ວມແບບພື້ນໆໃຊ້ກ່ອນ ແລ້ວເລີ່ມຕົ້ນຈາກນັ້ນ ຖ້າຫາກວ່າພວກ ເຂົາເຈົ້າ ເຂົ້າໃຈໃນຄຸນນະປະໂຫຍດ ຂອງການມີສ້ວມຖ່າຍແລ້ວ ພວກເຮົາກໍສາ ມາດ ຊ່ວຍພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ ເພື່ອປັບປຸງໂຄງການອະນາໄມຂອງເຂົາເຈົ້າໃຫ້ດີ ຂື້ນໄປເລື້ອຍໆ.”
ທາງອົງການ IED ໄດ້ເລີ້ມໂຄງການທົດລອງເພື່ອຊ່ອຍພວກຄົນທຸກຊື້ວິດຫຼືສ້ວມຖ່າຍແລ້ວ. ບັນດາຄອບຄົວຈະພາກັນເກັບເງິນນຶ່ງໂດລາຕໍ່ເດືອນ ແລະໃນແຕ່ລະເດືອນ ພວກນາຍໜ້າ ກໍຈະສ້າງວິດຫຼືສ້ວມຖ່າຍ ໃຫ້ຄອບຄົວນຶ່ງ. ໃນທີ່ສຸດ ແຕ່ລະຄອບຄົວ ກໍຈະມີສ້ວມຖ່າຍໃຊ້ ເປັນຂອງໂຕເອງ. ເຖິງແມ່ນໂຄງການນີ້ຍັງເປັນໂຄງການໃໝູ່ຢູ່ກໍຈິງ ແຕ່ທ່ານ Jacks ເວົ້າ ວ່າ ເປັນທີ່ປາກົດວ່າ ວິທີການນີ້ໄດ້ຜົນດີ ແລະຄ່ອຍໆຊ່ອຍປະຊາຄົມໃນເຂດຊົນນະບົດ ຂອງກຳປູເຈຍ ຕໍ່ສູ້ກັບພະຍາດໂຣຄາ ແລະປັບປຸງລາຍໄດ້ຂອງຕົນໃຫ້ດີຂຶ້ນ ຍ້ອນສ້ວມຖ່າຍ ທີ່ເປັນຂອງຕໍ່າໆນີ້.
