ບັນດາໂຮງຮຽນມັດທະຍົມໃນກຳປູເຈຍໄດ້ເລີ່ມນຳອອກມາສອນ ປື້ມຮຽນຫົວທຳອິດທີ່ເວົ້າເຖິງການຂ້າລ້າງເຜົ່າພັນ ໃນສະໄໝການປົກຄອງຂອງ ພວກຂະເມນແດງ. ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ ສົ່ງລາຍງານມາຈາກ ເມືອງກຳປົງຕຣາຍ ກ່ຽວກັບຄວາມພະຍາຍາມຂອງລັດຖະບານກຳປູເຈຍ ທີ່ຈະສອນໃຫ້ນັກຮຽນຂອງຕົນຮູ້ ເຖິງຄວາມຫລັງອັນຂົມຂື່ນມືດມົນ ທີ່ໄດ້ຖືກຄັດອອກຈາກຫ້ອງຮຽນມາເປັນເວລາດົນນານນັ້ນ.
ໃນລະວ່າງປີ 1975 ແລະ ປີ 1979 ຊາວກຳປູເຈຍ ຈຳນວນຫລາຍເຖິງ 2 ລ້ານຄົນ ໄດ້ຖືກສັງຫານ ອຶດຫິວຕາຍ ຫລືບໍ່ກໍຖືກບັງຄັບໃຫ້ອອກແຮງງານໜັກຈົນເສຍຊີວິດ ໃນເວລາທີ່ພວກຂະເມນແດງ ທີ່ເຊື່ອຖືລະບອບຄອມມີວນີສຈັດນັ້ນ ພະຍາຍາມຈະສ້າງເຂດຊົນນະບົດໃຫ້ເປັນເມືອງທີ່ສົມບູນໃນທຸກໆດ້ານ ຊຶ່ງຄວາມຊົງຈຳກ່ຽວກັບຄວາມທຸກທໍລະມານໃນສະໄໝນັ້ນ ຍັງຫລອກຫລອນຊາວກຳປູເຈຍ ສູງອາຍຸຫລາຍ ຄົນຢູ່. ແຕ່ສຳລັບ ພວກຊາວໜຸມກຳປູເຈຍທີ່ເປັນປະກອບເປັນປະຊາກອນ ສ່ວນໃຫຍ່ຂອງປະເທດໃນເວລານີ້ ການຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບປະວັດສາດນີ ້ແມ່ນເປັນເລື່ອງທີ່ລຳບາກ ເພາະວ່າໂຮງຮຽນບໍ່ໄດ້ເອົາມາສິດສອນກັນ ຈົນເຖິງເວລານີ້.
/// ສຽງເດັກນ້ອຍນັກຮຽນຫລິ້ນ ///
ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມແຫ່ງນຶ່ງໃນເມືອງກຳປົງຕຣາຍທາງພາກໃຕ້ຂອງກຳປູເຈຍ ເປັນແຫ່ງທຳອິດທີ່ນຳພາ ຄວາມພະຍາຍາມໃນການສອນປະວັດສາດ ກ່ຽວກັບຄວາມໂຫດຮ້າຍຂອງພວກຂະເມນແດງ ຊຶ່ງມີຂຶ້ນເປັນເທື່ອທຳອິດ. ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມແຫ່ງນ ີ້ກຳລັງໃຊ້ປື້ມຕຳລາຮຽນທີ່ເອີ້ນວ່າ “ປະວັດສາດຂອງປະຊາທິປະໄຕກຳປູເຈຍ ລະວ່າງປີ 1975 ຫາ ປີ 1979.
ນາຍບຸນຈິດ ຄູສອນປະວັດ ກ່າວວ່າ ພວກນັກຮຽນຂອງ ລາວຮູ້ເລຶ່ອງ ລາວພວກຂະເມນແດງນີ້ ພຽງເລັກນ້ອຍເທົ່ານັ້ນ ຈາກພໍ່ແມ່ຂອງເຂົາເຈົ້າ ຊຶ່ງຫລາຍໆຄົນເຄີຍໄດ້ຮັບຄວາມເຈັບປວດພາຍໃຕ້ການປົກຄອງ ຂອງພວກຂະເມນແດງໃນເວລານັ້ນ.
/// ສຽງ ຄູບຸນຈິດ ເປັນພາສາຂະເມນ ///
ຄູບິນຈິດເວົ້າວ່າ ພວກນັກຮຽນຂອງລາວມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນທີ່ຈະໄດ້ຮຽນກ່ຽວກັບບົດຮຽນຊຸດໃໝ່ນັ້ນ. ຄູບິນ ຈິດເລົ່າວ່າ ຕອນເປັນເດັກນ້ອຍນັ້ນ ລາວໄດ້ຖືກຍັດເຂົ້າຖົງປ່ານ ແລະຖືກທຸກຕີເກືອບຕາຍ ໂດຍພວກທະ ຫານຂະເມນແດງ ພຽງຍ້ອນວ່າໄດ້ປ່ອຍແອອອກຈາກຕີນລົດຍົນເທົ່ານັ້ນ. ຄູບິນຈິດກ່າວອີກວ່າ ມັນເປັນ ສິ່ງສຳຄັນຫລາຍທີ່ພວກນັກຮຽນໄດ້ມີໂອກາດໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບສະໄໝການປົກຄອງຂອງພວກຂະເມນແດງ ແລະໂດຍສະເພາະເລຶ່ອງເຫດການທີ່ເກີດຂື້ນກັບລາວເອງ ກ່ອນທີ່ມັນຈະຖືກລືມເລືອນໄປ.
ປື້ມຮຽນດັ່ງກ່າວແມ່ນລວບລວມ ໂດຍສູນກາງບັນທຶກເອກກະສານຂອງກຳປູເຈຍ ຊຶ່ງເປັນກຸ່ມບໍ່ຫວັງຜົນ ກຳໄລສະເພາະກິດ ທີ່ເກັບກຳຂໍ້ມູນ ການສັງຫານໝູ່ປະຊາຊົນເປັນເວລາຫລາຍປີ ພາຍໃຕ້ການປົກຄອງ ຂອງຂະເມນແດງນັ້ນ.
ນາຍ ຢຸກ ຊາງ ຜູ້ອຳນວຍການສູງກາງດັ່ງກ່າວກ່າວວ່າ ປື້ມຮຽນປະວັດສາດເກົ່າໆ ແມ່ນບໍ່ກ່າວເຖິງ ສະໄໝການປົກຄອງຂອງຂະເມນແດງ ຍົກເວັ້ນໃນປື້ມເຫລ້ມນຶ່ງ ທີ່ມີການກ່າວເຖິງພຽງສັ້ນໆ
/// ສຽງນາຍ ຢຸກ ຊາງ ///
ນາຍ ຢຸກ ຊາງ ເວົ້າວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າຮຽນປະວັດສາດ ຈາກປີ 1945 ເຖິງປີ 1975 ແລະຂ້າມໄປ ຮຽນປະວັດສາດຂອງປີ 1990 ເລີຍ ໂດຍກະໂດດຂ້າມຢຸກສະໄໝຂອງພວກຂະເມນແດງ. ຫລັງຈາກ ມີການອະ ໍພິປາຍກັນມາເປັນເວລາດົນນານ ກໍໄດ້ມີການເອົາຮູບພາບຂອງນາຍ ໂປນປົດ ມາລົງໃນປື້ນ ພ້ອມກັບຄຳບັນລະຍາຍພຽງສອງແຖວທີ່ເວົ້າວ່າ ໂປນປົດ ເປັນຜູ້ຮັບຜິດຊອບກ່ຽວກັບການເສຍຊີວິດຂອງ ຊາວ ກຳປູເຈຍ 3 ລ້ານ 3 ແສນ ຄົນ ເທົ່ານັ້ນ.
ນາຍຢຸກ ຊາງ ກ່າວຕໍ່ໄປວ່າ ຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ເວລາ 13 ປີ ນັບຈາກການເລິ່ມຂຽນປື້ມຫົວໃໝ່ຂຶ້ນມາໃນປີ 1996 ຈົນເຖິງເວລານຳເຂົ້າໄປສອນໃນໂຮງ ຮຽນນັ້ນ. ການແຈກຢາຍປື້ມໃໝ່ດັ່ງກ່າວໃຫ້ພວກໂຮງຮຽນຕ່າງໆ ແມ່ນໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນຂຶ້ນເມື່ອທ້າຍປີຜ່ານມາ ແລະຕາມແຜນການແລ້ວ ແມ່ນຈະ ແຈກຢາຍປື້ມນີ້ຈຳນວນ ນຶ່ງລ້ານເຫລ້ມໃຫ້ໂຮງຮຽນ ແລະຈະມີການອົບລົມພວກນາຍຄູຈຳນວນ 3,200 ຄົນ ເພື່ອຮຽນຮູ້ ວິທີໃຊ້ປື້ມນີ້ສິດສອນ ໃຫ້ໄດ້ ພາຍໃນທ້າຍປີນີ້.
ນາຍ ຢຸກ ກ່າວຕໍ່ໄປວ່າ ຄວາມພະຍາຍາມເພື່ອໃຫ້ປື້ມຫົວໃໝ່ນີ້ໄດ້ຮັບການອະນຸມັດນັ້ນ ໄດ້ປະສົບກັບຄວາມຍຸ່ງຍາກ ຍ້ອນວ່າພວກອະດີດ ຂະເມນແດງສ່ວນຫລາຍ ຍັງລອດພົ້ນຈາກການຖືກລົງໂທດ ແລະປັດ ຈຸບັນນີ້ ແມ່ນຖືກພົບເຫັນ ຢູ່ໃນທຸກໆລະດັບຂອງສັງຄົມ ແລະການ ເມືອງຂອງກຳປູເຈຍ.
/// ສຽງນັກຮຽນລົມກັນ ///
ຢູ່ທີ່ໂຮງຮຽນກຳປົງຕຣາຍນັ້ນ ທ້າວນີ ປະຍາວຸດ ນັກຮຽນໄວ 17ປີ ກ່າວວ່າ ຕົນບໍ່ເຄີຍຮູ້ຫຍັງຫລາຍ ກ່ຽວກັນປະວັດຂອງພວກຂະເມນແດງ.
/// ສຽງທ້າວນີ ///
ທ້າວນີ ປະຍາວຸດ ເວົ້າວ່າ ຕົນຈົນຕົກສະເງີ້ຕອນທີ່ໄດ້ຮຽນຮູ້ວ່າ ເວລາພວກຂະເມນແດງເຂົ້າກຳອຳນາດນັ້ນ ພວກເຂົາໄດ້ໃຊ້ປາຍປືນ ຂັບໄລ່ ພວກຄົນທີ່ອາໃສຢູ່ໃນນະຄອນຫລວງພະນົມໃຫ້ໜີອອກໄປໝົດ ແລະ ບັງຄັບໃຫ້ເຂົາເຈົ້າ ຊຶ່ງມີຈຳນວນຫລາຍລ້ານຄົນ ໂຮມທັງພວກຜູ້ເຖົ້າ ແລະຄົນເຈັບປ່ວຍນຳ ໃຫ້ໄປອາໄສ ອອກແຮງງານໜັກຢູ່ຕາມບ້ານ ນອກ.
ເລື່ອງລາວອັນໂຫດຮ້າຍກ່ຽວກັບການຂັບໄລ່ປະຊາຊົນໃຫ້ຍ່າງອອກຈາກນະຄອນຫລວງໄປນັ້ນ ແມ່ນໄດ້ຖືກສອນກັນຢູ່ໃນທົ່ວໂລກວ່າ ເປັນ ເຫດການອັນໂຫດຮ້າຍທາລຸນ ທີ່ເກີດຂື້ນລ່ວງໜ້າການປົກຄອງດ້ວຍການສ້າງຄວາມຢ້ານກົວຂອງພວກຂະເມນແດງ. ບັດນີ້ ພວກນັກຮຽນ ກຳປູເຈຍ ສາມາດທີ່ຈະຮຽນຮູ້ ປະວັດສາດໂດຍລະອຽດຂອງປະເທດ ຂອງພວກເຂົາເຈົ້າແລ້ວ.
