ບັນດາຜູ້ນໍາຂົງເຂດເອເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ເລີ່ມຕົ້ນເຈລະຈາກັນທີ່ມີກຳນົດເພັ່ງເລັງໃສ່ບັນຫາຂໍ້ຂັດແຍ້ງເລຶ່ອງເຂດນໍ້າແດນດິນ ຄຳປະກາດ ດ້ານສິດທິມະນຸດ ການຮ່ວມມືທາງເສດຖະກິດ ແລະເຫດການຄວາມບໍ່ສະຫງົບຢ່າງຮຸນແຮງຂອງບັນດາຊົນເຜົ່າຢູ່ໃນມຽນມາ.
ກອງປະຊຸມສຸດຍອດປະຈໍາປີຂອງສະມາຄົມປະຊາຊາດອາເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ຫຼື ອາຊ່ຽນ ນັ້ນ ແມ່ນໄດ້ໄຂຂຶ້ນໃນວັນອາທິດມື້ນີ້ ທີ່ນະຄອນຫຼວງພະນົມເປັນ ປະເທດກໍາປູເຈຍ ໂດຍມີຜູ້ນໍາຈາກກຸ່ມອາຊ່ຽນ ທີ່ມີ 10 ປະເທດສະມາຊິກນັ້ນ ຄາດວ່າຈະລວມຕົວເປັນເອກກະພາບຮ່ວມກັນຕໍ່ຕ້ານການອ້າງກຳມະສິດເອົາເຂດນໍ້າແດນດິນຂອງຈີນຢູ່ໃນທະເລຈີນໃຕ້. ປັກກິ່ງໄດ້ອ້າງເອົາເປັນກໍາມະສິດເກືອບວ່າທັງໝົດຂອງພື້ນທີ່ ທີ່ອຸດົມສົມ ບູນໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນ ແຂ່ງກັນການອ້າງອະທິປະໄຕຂອງຫວຽດນາມ ຟິລິບປິນ ມາເລເຊຍ ບຣູໄນ ແລະ ໄຕ້ຫວັນ ນັ້ນ.
ບັນດາຜູ້ນໍາສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ໄດ້ຮັບຮອງເອົາໃນວັນອາທິດມື້ນີ້ ຄໍາປະ ກາດທີ່ບໍ່ມີຂໍ້ຜູກມັດ ທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າກ່າວວ່າຈະຮັບປະກັນການພິທັກປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດສໍາລັບປະຊາ ຊົນຂອງຂົງເຂດດັ່ງກ່າວ ແຕ່ແນວໃດກໍດີ ບັນດາກຸ່ມປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດກ່າວວ່າ ຄໍາປະກາດນີ້ມີເນື້ອໃນຊ່ອງວ່າງທີ່ອາດເອື້ອອໍານວຍໃຫ້ລັດຖະບານຜະເດັດການທັງຫຼາຍ ເຊັ່ນຫວຽດນາມ ແລະລາວຫາທາງຫຼີກລ່ຽງຄຳປະກາດນີ້ໄດ້.
ນອກນີ້ແລ້ວ ຫົວຂໍ້ປະຊຸມທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດຂໍ້ນຶ່ງໃນກອງປະຊຸມສຸດຍອດອາຊ່ຽນຄັ້ງນີ້ ກໍຄືເຫດການຄວາມຮຸນແຮງຂັ້ນເລືອດຕົກຢາງອອກລະຫວ່າງຊາວພຸດ ແລະຊາວມຸສລິມໂຣຮິງຢາ ໃນລັດຣາຄີນຂອງມຽນມາ ທີ່ຍັງຜົນໃຫ້ມີຄົນຕ້ອງພັດພາກຈາກຖິ່ນຖານບ້ານຢູ່ອາໄສຫຼາຍກວ່າ 22,000 ຄົນ ນັບຕັ້ງແຕ່ເດືອນມິຖຸນາເປັນຕົ້ນມານັ້ນ.
ກອງປະຊຸມສຸດຍອດປະຈໍາປີຂອງສະມາຄົມປະຊາຊາດອາເຊຍຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ຫຼື ອາຊ່ຽນ ນັ້ນ ແມ່ນໄດ້ໄຂຂຶ້ນໃນວັນອາທິດມື້ນີ້ ທີ່ນະຄອນຫຼວງພະນົມເປັນ ປະເທດກໍາປູເຈຍ ໂດຍມີຜູ້ນໍາຈາກກຸ່ມອາຊ່ຽນ ທີ່ມີ 10 ປະເທດສະມາຊິກນັ້ນ ຄາດວ່າຈະລວມຕົວເປັນເອກກະພາບຮ່ວມກັນຕໍ່ຕ້ານການອ້າງກຳມະສິດເອົາເຂດນໍ້າແດນດິນຂອງຈີນຢູ່ໃນທະເລຈີນໃຕ້. ປັກກິ່ງໄດ້ອ້າງເອົາເປັນກໍາມະສິດເກືອບວ່າທັງໝົດຂອງພື້ນທີ່ ທີ່ອຸດົມສົມ ບູນໄປດ້ວຍຊັບພະຍາກອນ ແຂ່ງກັນການອ້າງອະທິປະໄຕຂອງຫວຽດນາມ ຟິລິບປິນ ມາເລເຊຍ ບຣູໄນ ແລະ ໄຕ້ຫວັນ ນັ້ນ.
ບັນດາຜູ້ນໍາສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ໄດ້ຮັບຮອງເອົາໃນວັນອາທິດມື້ນີ້ ຄໍາປະ ກາດທີ່ບໍ່ມີຂໍ້ຜູກມັດ ທີ່ພວກເຂົາເຈົ້າກ່າວວ່າຈະຮັບປະກັນການພິທັກປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດສໍາລັບປະຊາ ຊົນຂອງຂົງເຂດດັ່ງກ່າວ ແຕ່ແນວໃດກໍດີ ບັນດາກຸ່ມປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດກ່າວວ່າ ຄໍາປະກາດນີ້ມີເນື້ອໃນຊ່ອງວ່າງທີ່ອາດເອື້ອອໍານວຍໃຫ້ລັດຖະບານຜະເດັດການທັງຫຼາຍ ເຊັ່ນຫວຽດນາມ ແລະລາວຫາທາງຫຼີກລ່ຽງຄຳປະກາດນີ້ໄດ້.
ນອກນີ້ແລ້ວ ຫົວຂໍ້ປະຊຸມທີ່ສໍາຄັນທີ່ສຸດຂໍ້ນຶ່ງໃນກອງປະຊຸມສຸດຍອດອາຊ່ຽນຄັ້ງນີ້ ກໍຄືເຫດການຄວາມຮຸນແຮງຂັ້ນເລືອດຕົກຢາງອອກລະຫວ່າງຊາວພຸດ ແລະຊາວມຸສລິມໂຣຮິງຢາ ໃນລັດຣາຄີນຂອງມຽນມາ ທີ່ຍັງຜົນໃຫ້ມີຄົນຕ້ອງພັດພາກຈາກຖິ່ນຖານບ້ານຢູ່ອາໄສຫຼາຍກວ່າ 22,000 ຄົນ ນັບຕັ້ງແຕ່ເດືອນມິຖຸນາເປັນຕົ້ນມານັ້ນ.
