ຂະນະນີ້ ສະມາຄົມອາຊ່ຽນກໍາລັງດິ້ນຮົນເພື່ອປັດເປົ່າຄວາມເປັນຫ່ວງຕ່າງໆ ກ່ຽວກັບ
ການແຕກແຍກກັນລະຫວ່າງບັນດາປະເທດສະມາຊິກ ຫຼັງຈາກກອງປະຊຸມປະຈໍາປີທີ່
ສັບສົນວຸ້ນວາຍ ຢູ່ກໍາປູເຈຍ ບໍ່ສາມາດບັນລຸ ຂໍ້ຕົກລົງກັນໄດ້ ກ່ຽວກັບການປະພຶດປະ
ຕິບັດ ຢູ່ໃນເຂດທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ.
4 ໃນ 10 ປະເທດສະມາຊິກສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ກໍຄືຫວຽດນາມ ຟິລິບປິນ ມາເລເຊຍ
ແລະບຣູໄນ ໄດ້ພາກັນອ້າງເອົາບາງພາກສ່ວນຂອງເຂດນ່ານນໍ້າເຫຼົ່ານັ້ນ ຊຶ່ງເປັນເຂດ
ທີ່ມີປາຫຼາຍ ເປັນເສັ້ນທາງເດີນເຮືອທີ່ສໍາຄັນສໍາລັບການຄ້າ ແລະເວົ້າກັນວ່າເປັນບ່ອນ
ທີ່ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍນໍ້າມັນ.
ແຕ່ຝ່າຍຈີນກໍເວົ້າວ່າ ຕົນມີອະທິປະໄຕເໜືອເກືອບວ່າທັງໝົດຂອງເຂດທະເລຈີນໃຕ້.
ໄດ້ມີການຄາດຫວັງກັນວ່າ ກອງປະຊຸມສຸດຍອດທີ່ຈັດຂຶ້ນກ່ອນໜ້ານີ້ ຢູ່ກໍາປູເຈຍນັ້ນ
ຈະຊ່ວຍສະມາຄົມອາຊ່ຽນໃຫ້ປະສົບຜົນສໍາເລັດໃນດ້ານຊື່ສຽງ ແລະເຮັດໃຫ້ມີຄວາມ
ໝັ້ນໃຈຫລາຍຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ ແຕ່ກອງປະຊຸມກັບໄດ້ເປີດເຜີຍໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມແຕກ
ແຍກທີ່ມີຢູ່ຕໍ່ມາ ຢູ່ພາຍໃນກຸ່ມ ທີ່ບັນ ດານັກສັງເກດການດ້ານກິດຈະການຕ່າງປະເທດ
ຫລາຍໆຄົນ ບໍ່ແນ່ໃຈວ່າ ມີຄວາມສໍາຄັນແລະຈໍາເປັນຫລາຍສໍ່າໃດນັ້ນ.
ເມື່ອວັນພຸດອາທິດຜ່ານມານີ້ ທ່ານ ສຸຣິນ ພິດສຸວັນ ເລຂາທິການໃຫຍ່ສະມາຄົມອາຊ່ຽນ
ໄດ້ຍອມຮັບໃນຄວາມບົກພ່ອງຢູ່ພາຍໃນກຸ່ມ ແລະກ່າວວ່າສະມາຄົມຈະຕ້ອງມີຄວາມ
ຄ່ອງຕົວ ແລະມີປະສິດທິຜົນຫຼາຍຂຶ້ນ ເວລາດໍາເນີນການ ກັບບັນດາປະເທດມະຫາອໍາ
ນາດພາຍນອກນັ້ນ.
ທ່ານສຸຣິນເວົ້າວ່າ: “ບັນດາປະ
ເທດສະມາຊິກຂອງພວກເຮົາ
ຈະຕ້ອງໄດ້ສໍາຫຼວດ ພູມິປະ
ເທດ ພື້ນທີ່ ແລະນ່ານນໍ້າ
ຢ່າງຖີ່ຖ້ວນ ແລະຢ່າງລະມັດ
ລະວັງ ບ່ອນໃດທີ່ຄິດວ່າອາດ
ເປັນຕົວບັນຫາຂອງຂໍ້ໂຕ້ແຍ້ງ
ກັນນັ້ນ ເພື່ອວ່າພວກເຮົາຈະ
ສາມາດ ຫຼີກລ່ຽງ ຫຼືລົດລະດັບ
ຜົນກະທົບ ໃຫ້ໜ້ອຍລົງໄປໄດ້.”
ລາຍງານສະບັບນຶ່ງທີ່ນໍາອອກເຜີຍແຜ່ເມື່ອວັນອັງຄານອາທິດຜ່ານມາ ໂດຍກຸ່ມວິກິດການນານາຊາດນັ້ນ ເວົ້າວ່າ ການຂາດຄວາມມີປະສິດທິພາບຂອງ ສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ໃນການແກ້ໄຂບັນຫາຂໍ້ຂັດແຍ້ງກັນ ແລະບວກກັບພຶດຕິ ການແບບຮຸກຮານ ຂອງບັນດາປະເທດທີ່ອ້າງເອົາອະທິປະໄຕເໜືອບາງ ສ່ວນຂອງເຂດທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ ແມ່ນໄດ້ສ້າງຄວາມເປັນຫ່ວງກ່ຽວກັບຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນ ທີ່ວ່າ ການຂັດແຍ້ງກັນທາງທະຫານທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດຂອງຂົງເຂດ ອາດບານປາຍໄປສູ່ການສູ້ລົບກັນດ້ວຍອາວຸດກໍໄດ້ນັ້ນ.
Bryony Lau ນັກວິເຄາະປະຈໍາກຸ່ມວິກິດການທີ່ Jakarta ປະເທດອິນໂດເນເຊຍ ອະທິບາຍເຖິງເຫດຜົນວ່າ ເປັນຫຍັງໂອກາດໃນການແກ້ໄຂບັນຫາ ນັ້ນ ຍັງຕໍ່າຢູ່.
ທ່ານ ລາວ ເວົ້າວ່າ: “ລະດັບຄວາມໄວ້ວາງໃຈກັນໄດ້ລົດນ້ອຍຖອຍລົງໄປ ແລ້ວ ແລະທາງເລືອກດ້ານການທູດ ທີ່ອາດສາມາດນໍາໃຊ້ໄດ້ ເພື່ອພະຍາ ຍາມ ລົດລະດັບຄວາມເຄ່ງຕຶງລົງ ກໍໃຊ້ບໍ່ໄດ້ຜົນປານໃດ ໃນເວລານີ້.”
ລາຍງານຂອງກຸ່ມວິກິດການເວົ້າອີກວ່າ ເວລານີ້ ຈີນກໍາລັງສວຍເອົາປະໂຫຍດຈາກການແບ່ງແຍກກັນໃນກຸ່ມອາຊ່ຽນ ໂດຍສະເໜີໃຫ້ສິດທິພິເສດແກ່ບັນດາປະເທດສະມາຊິກທີ່ບໍ່ເຂົ້າຂ້າງກັບກຸ່ມປະເທດທີ່ເປັນຄູ່ແຂ່ງຍາດແຍ່ງເອົາກໍາມະສິດຂອງຕົນນັ້ນ.
ຫວຽດນາມເຄີຍໄດ້ຍົກເອົາ
ບັນຫາເຂດທະເລີຈີນໃຕ້ນີ້
ຂຶ້ນສະເໜີຕໍ່ກອງປະຊຸມລະ
ດັບຂົງເຂດປີ 2010 ຂອງ
ສະມາຄົມອາຊ່ຽນ. ໃນປີ
2011 ຟິລິບປິນ ກໍໄດ້ຍົກເອົາ
ເລຶ່ອງນີ້ຂຶ້ນມາໃນລັກສະນະ
ທີ່ຫ້າວຫັນກວ່າເກົ່າ ຊຶ່ງທ່ານ
ລາວເວົ້າວ່າ ໄດ້ກໍ່ໃຫ້ເກີດ
ຄວາມເຄັ່ງຕຶງຢູ່ໃນພາຍກຸ່ມ
ທີ່ເປັນຕົວການເຮັດໃຫ້ຄວາມແບ່ງແຍກ ທີ່ມີຢູ່ແລ້ວນັ້ນ ຂະຫຍາຍກ້ວາງອອກ. ທ່ານລາວເວົ້າອີກວ່າ:
“ຄວາມຈິງທີ່ວ່າ ມີຫລາຍໆປະເທດຢູ່ພາຍໃນສະມາຄົມອາຊ່ຽນ ທີ່ມີຜົນປະໂຫຍດ
ທີ່ແຕກຕ່າງກັນຫລາຍ ມີບຸລິມະສິດທີ່ແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍ ມີຄວາມສໍາພັນທີ່ແຕກ
ຕ່າງກັນກັບສະຫະລັດແລະຈີນ ທັງໝົດນັ້ນແມ່ນເປັນປັດໃຈທີ່ຕ້ອງພິຈາລະນາ ເມືອ
ເວົ້າເຖິງສະມັດຖະພາບຂອງສະມາຄົມອາຊ່ຽນໃນການຈັດການກັບບັນຫາຂົງເຂດ
ທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ.”
ຄໍາປະກາດຫົກຂໍ້ສະບັບນຶ່ງ ທີ່ຮ່າງຂຶ້ນໂດຍອິນໂດເນເຊຍ ກ່ຽວກັບວິທີການ ທີ່ສະມາຄົມອາຊ່ຽນຈະເດີນໜ້າຢ່າງໃດ ໃນເລຶ່ອງການຕັ້ງກົດຫລືຫລັກການປະພຶດປະຕິບັດ ກ່ຽວກັບເຂດທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ ແມ່ນໄດ້ໃຫ້ຄວາມໝັ້ນໃຈ ຄືນມາໃໝ່ແດ່ເລັກນ້ອຍ ແຕ່ວ່າພຶດຕິການເກາະຜິດຈາກຈີນທີ່ມີຢູ່ຢ່າງຕໍ່ເນຶ່ອງນັ້ນ ກໍບໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ລະດັບຄວາມເຄ່ງຕຶງລົດຕໍ່າລົງໄປແຕ່ຢ່າງ
ໃດເລີຍ.
ຈີນເວົ້າເມື່ອວັນອາທິດຜ່ານມາວ່າ ຕົນໄດ້ສ້າງຕັ້ງເຂດປົກຄອງນຶ່ງຂຶ້ນມາ ຢູ່ໝູ່ເກາະນ້ອຍໆ
ທີ່ມີຄົນອາໄສຢູ່ບໍ່ຫຼາຍ ທີ່ຈີນເອີ້ນວ່າເຂດປົກຄອງເມືອງ Sansha ແລະສົ່ງທະຫານຈຸນຶ່ງ
ໄປຮັກສາການຍາມພວກໝູ່ເກາະຕ່າງໆທີ່ຕົນອ້າງເອົາເປັນກໍາມະສິດນັ້ນ. ຝ່າຍຫວຽດນາມ
ທີ່ເວົ້າວ່າພວກໝູ່ເກາະນ້ອຍໆເຫລົ່ານັ້ນເປັນເຂດນໍ້າແດນດິນຂອງຕົນ ໄດ້ເອີ້ນການເຄຶ່ອນ
ໄຫວຂອງຈີນ ວ່າເປັນການລະເມີດຢ່າງຮ້າຍແຮງຕໍ່ອະທິປະໄຕຂອງຕົນ. ຝ່າຍຟີລິບປິນກໍໄດ້
ຕອບໂຕ້ຕໍ່ການລຸກລານເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ຂອງຈີນນັ້ນ ໂດຍຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການເອົາທ່າທີຢ່າງ
ແຂງແຮງ ຕໍ່ຕ້ານສໍານວນໂວຫານຂອງຈີນ
ມີຄວາມຢ້ານກົວກັນວ່າ ສະມາຄົມອາຊ່ຽນອາດຕົກຢູ່ໃນອັນຕະລາຍຂອງການແຕກແຍກ
ກັນໄດ້ ພາຍໃຕ້ອິດທິພົນທີ່ເຕີບໃຫຍ່ຂຶ້ນໄປນັບມື້ຂອງຈີນຢູ່ໃນຂົງເຂດນັ້ນ. ບາງປະເທດ
ກໍວິຕົກກັງວົນວ່າ ບົດບາດຂອງຈີນຢູ່ໃນຂົງເຂດນັ້ນ ສໍ່ສະແດງເຖິງການທ້າທາຍໂດຍກົງ
ຕໍ່ສະຫະລັດ ທີ່ມີຄວາມສໍາພັນອັນໃກ້ຊິດກັບບາງປະເທດສະມາຊິກຂອງອາຊ່ຽນ ໂຮມທັງ
ຟິລິບປິນນັ້ນນໍາ.
ສະມາຄົມອາຊ່ຽນໄດ້ເຕີບໂຕຂຶ້ນ ທັງໃນຂະໜາດ ແລະຄວາມສໍາຄັນທາງເສດຖະກິດໃນບໍ່
ເທົ່າໃດປີຜ່ານມານີ້ ແລະກໍກໍາລັງຢູ່ໃນຂັ້ນຈັດຕັ້ງປະຊາຄົມເສດຖະກິດອາຊ່ຽນຂຶ້ນພາຍໃນ
ປີ 2015. ແຕ່ເລຂາທິການໃຫຍ່ອາຊ່ຽນ ທ່ານສຸຣິນ ພິດສຸວັນ ກ່າວວ່າ ສະພາບການຕົກ
ລົງກັນບໍ່ໄດ້ກ່ຽວກັບວິທີແກ້ໄຂບັນຫາເຂດທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ ຈະບໍ່ສົ່ງຜົນກະທົບທີ່ສໍາຄັນຕໍ່
ການລວມຕົວດ້ານເສດຖະກິດກັນນັ້ນ ແຕ່ຢ່າງໃດ. ທ່ານສຸຣິນ ເວົ້າວ່າ:
“ພວກເຮົາຈະເດີນໜ້າຢ່າງເຕັມທີ່ ໄປສູ່ການເຄື່ອນໄຫວທາງເສດຖະກິດຂອງພວກເຮົາ
ການລວມຕົວເສດຖະກິດຂອງພວກເຮົາ. ມັນຈະມີຜົນກະທົບທາງດ້ານຈິດຕະວິທະຍາ
ບາງປະການຕໍ່ບັນດາພາຄີພາຍນອກ ແຕ່ໃນດ້ານທີ່ກ່ຽວກັບສະມາຄົມອາຊ່ຽນນັ້ນ ຂ້າ
ພະເຈົ້າຄິດວ່າ ການເສດຖະກິດທີ່ກໍາລັງຄຶກຄັກຂອງພວກເຮົານີ້ ຈະບໍ່ຕົກເປັນຕົວປະກັນ
ຂອງບັນຫາຂອງຄວາມບໍ່ເຫັນພ້ອງຕ້ອງກັນ ຫຼືຂັດແຍ້ງກັນກ່ຽວກັບເຂດທະເລຈີນໃຕ້
ແຕ່ຢ່າງໃດ.”
ເຖິງແມ່ນຈະມີການໃຫ້ຄວາມໝັ້ນໃຈຄືນໃໝ່ເຊ່ນນັ່ນກໍຕາມ ບັນດານັກວິເຄາະກໍກ່າວວ່າ
ສະມາຄົມອາຊ່ຽນຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ສ້າງຄວາມກ້າວໜ້າກ່ຽວກັບກົດເກນການປະພຶດປະຕິບັດ
ນັ້ນໃຫ້ໄດ້ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າ ບັນຫາເຂດທະເລຈີນໃຕ້ນັ້ນ ຈະບໍ່ສ້າງຄວາມແຕກແຍກອອກ
ໄປອີກ ແລະເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ຂໍ້ຂັດແຍ້ງກັນດັ່ງກ່າວນີ້ ກາຍເປັນບັນຫາລະຫວ່າງສະຫະລັດ
ແລະຈີນໄດ້.