ເບິ່ງວີດີໂອລາຍງານພາສາອັງກິດ ທີ່ກົງກັນກັບລາຍງານພາສາລາວ:
ການສະແດງສິນລະປະການຕໍ່ສູ້ແບບດັ້ງເດີມຂອງຊາວມຽນມາ ແມ່ນເປັນລາຍການສະແດງ
ໃຫ້ຜູ້ຄົນຊົມຢ່າງນຶ່ງ ໃນການໂຄສະນາຫາສຽງ ຂອງຜູ້ສະມັກເລືອກຕັ້ງຄົນນຶ່ງຈາກພັກ
USDP ຂອງລັດຖະບານ ມຽນມາ ທີ່ເປັນພາຄີກັບຝ່າຍທະຫານ.
ໃນການເລືອກຕັ້ງເທື່ອຫລ້າສຸດ ເມື່ອປີ 2010 ນັ້ນ ພວກກຸ່ມຝ່າຍຄ້ານກັບບັນດາລັດຖະບານ
ຕາເວັນຕົກ ພາກັນປະນາມການປ່ອນບັດວ່າ ບໍ່ຂາວສະອາດແລະມີການສໍ້ໂກງ.
ຜູ້ສະມັກເລືອກຕັ້ງຂອງພັກລັດຖະບານ ທ່ານນາງ ເລ ເລ ເອ ຖິ້ມໂທດໃສ່ການຂາດປະສົບ
ປະການວ່າ ເປັນສາເຫດທີ່ພາໃຫ້ມີຄວາມ ຂາດຕົກບົກຜ່ອງ ບໍ່ຖືກຕ້ອງຕ່າງໆນາໆ ໃນອະ
ດີດນັ້ນ ແລະປະຕິເສດຕໍ່ຂໍ້ກ່າວຫາທີ່ວ່າ ພັກຂອງທ່ານນາງໄດ້ຊຶ້ຈ້າງຈອບອອຍ ເອົາພວກ
ປ່ອນບັດ ຫລືວ່າຂົ່ມຂູ່ພວກເຂົາເຈົ້າ. ທ່ານນາງ ເລ ເລ ເອ ເວົ້າວ່າ:
“ຂ້ອຍເຊື່ອວ່າ ການເລືອກຕັ້ງຄັ້ງຈະມານີ້ຈະເສລີແລະຍຸຕິທໍາ ແຕ່ຂ້ອຍກໍເປັນຫ່ວງວ່າ
ອາດຈະມີການກໍ່ຈະລາ ຈົນຫລືກໍ່ຄວາມຮຸນແຮງຂຶ້ນ. ມີພັກອື່ນໆອີກຫລາຍພັກທີ່
ເຄື່ອນໄຫວຢ່າງແຂງຂັນຫລາຍທີ່ສຸດ. ສະນັ້ນ ມັນຈະເປັນການດີຖ້າມີການຄວບຄຸມ
ພວກເຂົາເຈົ້າ.”
ຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບການເລືອກຕັ້ງໃນມຽນມາ
- ມີ 45 ບ່ອນນັ່ງເປົ່າວ່າງໃນສະພາແຫ່ງຊາດ.
- ມີຜູ້ສະມັກ 160 ຄົນ ຈາກ 17 ພັກ ແລະຜູ້ ສະມັກອິດສະລະ ບໍ່ຂຶ້ນກັບພັກໃດ 8 ຄົນ.
- ສະພາແຫ່ງຊາດ ປະກອບດ້ວຍ 440 ບ່ອນ
ນັ່ງໃນສະພາຕໍ່າ ກັບ 224 ໃນສະພາສູງ
ແລະ 14 ສະພາເຂດ. - 25% ຂອງບ່ອນນັ່ງແມ່ນຜູ້ບັນຊາການກອງ
ທັບ ເປັນຜູ້ຄັດເລືອກເອົາຜູ້ແທນ ແລະຈອງ
ໄວ້ໃຫ້ຝ່າຍທະຫານ. - ພັກເພື່ອການພັດທະນາແລະຄວາມເປັນ
ເອກະພາບຂອງສະຫະພາບ (USDP) ໄດ້
ຮັບຄະແນນ ສຽງ 76% ໃນການເລືອກຕັ້ງ
ຄັ້ງປີ 2010. - ລັດຖະທໍາມະນູນຈໍາກັດອໍານາດຂອງຜູ້ແທນ.
ທ່ານນາງ ເລ ເລ ເອ ກໍາລັງເອີ່ຍເຕື້ອງໄປ
ເຖິງທ່ານນາງ ອອງ ຊານຊູຈີ ທີ່ໄດ້ກັບຄືນ
ມາສູ່ວົງການການເມືອງອີກ ລຸນຫລັງເວລາ
20 ປີທີ່ ໄດ້ຖືກກັກບໍລິເວນຫລາຍຄັ້ງ ໃຫ້
ຢູ່ໃນແຕ່ເຂດບ້ານເຮືອນ. ການເລືອກຕັ້ງ
ເອົາທ່ານນາງເປັນຜູ້ແທນ ຕາມທີ່ໃຜໆກໍ
ຄາດໝາຍກັນນັ້ນ ຄາດວ່າຈະເປັນການຫັນ
ປ່ຽນທາງການເມືອງທີ່ສໍາຄັນ ເວລາທ່ານ
ນາງເຂົ້າຮ່ວມ ໃນຄະນະລັດຖະບານທີ່ທ່ານ
ນາງເຄີຍໄດ້ຄັດຄ້ານ.
ບັນດາສະມາຊິກຝ່າຍຄ້ານພາກັນຫວັງວ່າ
ການເຂົ້າປະກອບສ່ວນໃນລະບົບນຶ່ງ ທີ່ມີ
ຄວາມຂາດຕົກບົກຜ່ອງນັ້ນ ຈະເປັນຫົນ
ທາງນຶ່ງທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງເກີດຂຶ້ນ.
ທ່ານ ທູ ເວ ເປັນປະທານຂອງພັກປະຊາທິ
ປັດແຫ່ງມຽນມາ ທີ່ໄດ້ສົ່ງສຽງປະທ້ວງອອກມາ ເວລາທີ່ທ່ານເຫັນວ່າ ມີຫີບປ່ອນບັດທີ່ເຕັມໄປ ດ້ວຍບັດຄະແນນສຽງ ໂຜ່ມາຈາກໃສບໍ່ຮູ້ ໃນໄລຍະຫລາຍໆຊົ່ວໂມງສຸດທ້າຍຂອງການປ່ອນບັດ ຄັ້ງປີ 2010 ທີ່ທ່ານປາໄຊໃນການເລືອກຕັ້ງນັ້ນ. ທ່ານ ທູ ເວ ເວົ້າວ່າ:
“ຂ້ອຍບໍ່ຄຽດດອກ. ຂ້ອຍຕ້ອງປະກອບສ່ວນອີກຄັ້ງນຶ່ງ ເພາະວ່າມັນສໍາຄັນຫລາຍ.
ແນ່ນອນ ມັນຈະມີການສໍ້ໂກງ ແຕ່ ອາດຈະໜ້ອຍກ່ວາເກົ່າໃນເທື່ອນີ້. ແລະເທື່ອໜ້າ
ມັນກໍຈະຍິ່ງໜ້ອຍລົງໄປອີກ.”
ທ່ານນາງ ພິວ ພິວ ທິນ ເປັນດາວຮຸ່ງດວງໃໝ່ໃນພັກສັນນິບາດແຫ່ງຊາດເພື່ອປະຊາທິປະໄຕ ແລະເປັນເຈົ້າຂອງຄລີນິກປິ່ນປົວເຊື້ອໄວຣັສ HIV ແລະໂຣກ AIDS ໃຫ້ຟີ ບໍ່ຄິດຄ່າ ຢູ່ໃນເຂດນອກນະຄອນຢ່າງກຸ້ງ ແລະກໍເປັນຜູ້ສະມັກເລືອກຕັ້ງຊື່ສຽງໂດ່ງດັງຜູ້ນຶ່ງ ທີ່ຍັງມີຄວາມເປັນຫ່ວງຢູ່ ກ່ຽວກັບຄວາມບໍ່ສັດຊື່ໃນການເລືອກຕັ້ງ. ທ່ານນາງ ພິວ ພິວ ທິນ ເວົ້າວ່າ:
“ໃນດ້ານນຶ່ງນັ້ນ ຜູ້ຄົນມີການເຄື່ອນໄຫວຢ່າງແຂງຂັນຫລາຍຂຶ້ນ ແຕ່ວ່າໃນອີກດ້ານ
ນຶ່ງ ໃນຂະນະດຽວກັນ ນັ້ນ ເຂົາເຈົ້າກໍມີຄວາມວິຕົກຫລາຍຂຶ້ນ ຍ້ອນປະສົບປະການ
ທີ່ເຂົາເຈົ້າ ເຄີຍພົບພໍ້ມາ ໃນປີ 2010 ນັ້ນ. ຫລາຍໆຄົນພາກັນຖາມວ່າ ຈະມີຫຍັງ
ເກີດຂຶ້ນແດ່ເນາະ? ຈະມີຫຍັງຜິດປົກກະຕິເກີດຂຶ້ນ? ຈະມີຫຍັງ ເກີດຂຶ້ນກັບບັດຄະ
ແນນສຽງຂອງພວກເຮົາ?”
ການປ່ອນບັດໃນວັນອາທິດມື້ອື່ນນີ້ ແມ່ນ
ເພື່ອເລືອກເອົາຜູ້ແທນເຂົ້ານັ່ງໃນ 45 ບ່ອນ
ທີ່ເປົ່າວ່າງລົງໃນສະພາ ຊຶ່ງກໍຄາດກັນວ່າ
ຄົງຈະບໍ່ພາໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງໃນດຸນຂອງ
ອໍານາດໃນສະພາແຕ່ຢ່າງໃດ. ແຕ່ທ່ານມ່ອງ
ວັນທາ ນັກວິເຄາະຂ່າວການເມືອງຂອງວາ
ລະສານລາຍອາທິດ the Journal’s Age
ທີ່ນະຄອນຢ່າງກຸ້ງ ກ່າວວ່າ ເຖິງຢ່າງໃດ
ທ່ານກໍຍັງເຊື່ອວ່າ ການເລືອກຕັ້ງຄັ້ງນີ້ມີ
ຄວາມສໍາຄັນຢູ່. ທ່ານ ມ່ອງ ວັນທາ ເວົ້າວ່າ:
“ມັນເປັນຄວາມຈິງ. ແຕ່ທ່ານນາງອອງ ຊານ ຊູຈີ ກໍສາມາດປ່ຽນບັນຍາກາດຂອງ
ສະພາໄດ້. ໃຜໆກໍເຫັນວ່າ ເພິ່ນເປັນຄົນ
ທີ່ເວົ້າເພື່ອປະຊາຊົນ ແລະເພິ່ນກໍສາມາດ
ເຮັດໃຫ້ສະພາ ເປັນເວທີທີ່ເປີດກວ້າງຫລາຍກ່ວາເກົ່າໄດ້.”
ເຖິງແມ່ນຈະມີຄວາມສົງໃສກ່ຽວກັບຄວາມຍຸຕິທໍາຂອງການເລືອກຕັ້ງກໍຕາມ ແຕ່ບັນດາຜູ້ສັງເກດການທັງໝົດ ຕ່າງກໍຖືວ່າ ການເລືອກຕັ້ງຄັ້ງນີ້ເປັນບາດກ້າວທີ່ສໍາຄັນອັນນຶ່ງຂອງມຽນມາ ບົນເສ້ນທາງໄປສູ່ການປະຕິຮູບ ທີ່ບໍ່ແນ່ນອນນັ້ນ.