ເຮືອລໍານຶ່ງບັນທຸກຊາວໂຣຮິງຢາມຸສລິມ 121 ຄົນ ທີ່ຫຼົບໜີຈາກ
ມຽນມາ ໄດ້ໄປເຖິງນອກຝັ່ງທະເລຂອງເມືອງ Aceh ປະເທດອິນ
ໂດເນເຊຍ ເມື່ອອາທິດຜ່ານມານີ້. ພວກເຂົາເຈົ້າເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນເປັນ
ພຽງສ່ວນນຶ່ງຂອງຊາວໂຣ ຮິງຢາ ຫຼາຍພັນຄົນທີ່ຫຼົບໜີຈາກມຽນ
ມາໂດຍທາງທະເລ ໃນການຫຼັ່ງໄຫຼໜີຂອງຄົນຈໍານວນຫຼາຍທີ່
ສ່ຽງຊີວິດຢ່າງໜັກ ແລະເປັນເລຶ່ອງທີ່ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ
ຫຼືຢູເເອັນ ມີແຜນວ່າຈະຍົກຂຶ້ນມາປຶກສາຫາລືກັນຢູ່ທີ່ກອງປະ
ຊຸມໃຫຍ່ບັ້ນນຶ່ງທີ່ນະຄອນ ຫຼວງ Jakarta ຂອງອິນໂດເນເຊຍ
ໃນເດືອນໜ້ານີ້. ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ Kate Lamb ລາຍງານວ່າ ກຸ່ມສິດທິມະນຸດພາກັນເປັນຫ່ວງວ່າສະຖານະການນີ້ອາດກໍ່
ໃຫ້ເກີດຄວາມຮຸນແຮງທາງສາສະໜາ ເພີ່ມຂຶ້ນໄດ້.
ຄວາມເຄ່ງຕຶງລະຫວ່າງຊາວພຸດແລະຊົນເຜົ່າໂຣຮິງຢາ ໃນລັດຣາຄາຍຂອງມຽນມານັ້ນ
ແມ່ນໄດ້ກໍ່ຕົວຂຶ້ນມາ ເປັນເວລາຫຼາຍສິບປີແລ້ວ.
ຄວາມຮຸນແຮງໄດ້ລະເບີດຂຶ້ນເມື່ອປີຜ່ານມາ ເວລາການໂຈມຕີລະຫວ່າງປະຊາຄົມໃນ
ລັດ Arakan ໄດ້ສົ່ງຜົນໃຫ້ຊາວໂຣຮິງຢາມຸສລິມເສຍຊີວິດໄປຫຼາຍຮ້ອຍຄົນ ແລະຕ້ອງ ພັດພາກຈາກຖິ່ນຢູ່ອາໄສອີກ 100,000 ຄົນ.
ຊາວອົບພະຍົບມຸສລິມໂຣຮິງຢາ ທີ່ຄ້າຍອົບພະຍົບ Awetawgyi ໃນເມືອງ Sittwe, ລັດ Rakhine,ທາງພາກຕາເວັນຕົກຂອງມຽນມາ, ວັນທີ 8 ມັງກອນ 2013.
ເມື່ອສອງອາທິດຜ່ານມາ ຝຸງຊົນຊາວພຸດທີ່ໂກດແຄ້ນກຸ່ມນຶ່ງ
ໄດ້ໂຈມຕີ ປະຊາຄົມນຶ່ງທີ່ບໍ່ແມ່ນຊາວໂຣຮິງຢາມຸສລິມ ໃນນະ
ຄອນຢ່າງກຸ້ງ ໂດຍພາກັນຂວ່າງກ້ອນດິນຈີ່ໃສ່ຮ້ານຄ້າຫຼາຍໆ
ແຫ່ງ ແລະໂຮງຮຽນແຫ່ງນຶ່ງ. ສາເຫດທີ່ພາໃຫ້ເກີດຄວາມຮຸນ
ແຮງນີ້ຍັງບໍ່ເປັນທີ່ແຈ້ງຂາວ. ລາຍງານບາງກະແສຊີ້ແນະວ່າ
ພວກຊາວເມືອງເຂົ້າໃຈຜິດຄິດວ່າ ມີການສ້າງວັດມຸສລິມແຫ່ງ
ໃໝ່ ຂຶ້ນຢູ່ທີ່ນັ້ນ.
Nyunt Maung Shein ເປັນປະທານສະພາກິດຈະກໍາສາສະ
ໜາອີສລາມຂອງມຽນມາ. ທ່ານໄດ້ໂຕ້ແຍ້ງຢູ່ທີ່ກອງປະຊຸມລະຫວ່າງສາສະໜາ ເມື່ອອາ
ທິດຜ່ານມາ ທີ່ Jakarta ວ່າ ເຖິງແມ່ນວ່າເຫດການວຸ້ນວາຍທີ່ເກີດຂຶ້ນ ເມື່ອໄວໆມານີ້ ໄດ້
ກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມລະແວງສົງໄສໃນກັນແລະກັນກໍຕາມ ແຕ່ຄວາມສໍາພັນກັນລະຫວ່າງຊາວ
ມຸສລິມ ແລະຊາວພຸດ ໂດຍສ່ວນໃຫຍ່ແລ້ວ ແມ່ນກົມກຽວກັນດີມາຕະຫຼອດ ຊຶ່ງທ່ານມ່ອງ
ເຊນ ກ່າວອີກວ່າ ເຫດການຮຸນແຮງທີ່ຢ່າງກຸ້ງເມື່ອອາທິດກ່ອນນັ້ນ ແມ່ນຊົນກຸ່ມນ້ອຍໆ
ກຸ່ມນຶ່ງ ເປັນຝ່າຍກໍ່ຂຶ້ນ.
ທ່ານເຊນ ເວົ້າວ່າ: “ມັນເປັນເລຶ່ອງການເມືອງກັນຫຼາຍກວ່າມັນບໍ່ແມ່ນເປັນຍ້ອນ
ວິກິດການທາງສາສະໜາ ມັນເປັນເກມທາງການເມືອງ ບໍ່ແມ່ນຍ້ອນການຈໍາແນກ
ກີດກັນ ຫລືຍ້ອນສາສະໜາແຕ່ຢ່າງໃດ.”
ທ່ານ Jusuf Kalla ອະດີດຮອງປະທານາທິບໍດີອິນໂດເນເຊຍ ເຫັນພ້ອມນໍາເລຶ່ອງນີ້. ທ່ານ Kalla ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມຄ້າຍພັກຊົ່ວຄາວຂອງຊາວໂຣຮິງຢາຂອງມຽນມາ ເມື່ອປີຜ່ານມາ
ແລະກໍໄດ້ປະຕິບັດງານເພື່ອຜ່ອນຄາຍ ຂໍ້ຂັດແຍ້ງກັນຢ່າງນອງເລືອດທາງສາສະໜາ ຢູ່
ເມືອງ Aceh ແລະ Maluku ຂອງອິນໂດເນເຊຍ.
ທ່ານ Kalla ເວົ້າວ່າ ມີຢູ່ເລື້ອຍໆທີ່ ຂໍ້ຂັດແຍ້ງກັນທີ່ປາກົດຄືວ່າຖືກຫຼໍ່ລ້ຽງ ໂດຍຄວາມແຕກ
ຕ່າງກັນທາງສາສະໜານັ້ນ ມີພື້ນຖານມາຈາກບັນຫາທາງເສດຖະກິດ ແທນທີ່ຈະມາຈາກ
ບັນຫາຄວາມເຊື່ອຖືທາງສາສະໜາ.
ທ່ານ Kallay ເວົ້າວ່າ: “ໂຣຮິງຢາບໍ່ແມ່ນເປັນພຽງບັນຫາສາສະໜາຢ່າງດຽວເທົ່າ
ນັ້ນ. ແຕ່ມັນເປັນບັນຫາທາງການເມືອງ ປະຫວັດສາດ ວັດທະນະທໍາ ເສດຖະກິດ ແລະສາສະໜາ ຊຶ່ງເປັນເລຶ່ອງສະລັບຊັບຊ້ອນພໍສົມຄວນ.”
ຊົນເຜົ່າໂຣຮິງຢາ ຊຶ່ງບາງຄົນໄດ້ອາໄສຢູ່ໃນມຽນມາ ມາໄດ້ຫຼາຍເຊັ່ນຄົນນັ້ນ ແມ່ນຖືກ ປະຕິເສດບໍ່ໃຫ້ໄດ້ຮັບສັນຊາດເປັນພົນລະເມືອງມຽນມາ.
ລັດຖະບານມຽນມາເອງ ກໍໄດ້ເວົ້າຢູ່ຕະຫຼອດມາວ່າບັນຫາຊາວໂຣຮິງຢານັ້ນ ແມ່ນເປັນ ເລຶ່ອງຂອງຊົນຊາດຊົນເຜົ່າ ຫຼາຍກວ່າເລຶ່ອງສາສະໜາ.
ແຕ່ກໍຍັງມີຄວາມເປັນຫ່ວງກັນວ່າ ບັນຫາເລື່ອງສະຖານະພາບຂອງຊາວໂຣຮິງຢາ ທີ່ຍັງ ແກ້ໄຂກັນບໍ່ໄດ້ນັ້ນ ກໍາລັງບັ່ນທອນສະຖຽນລະພາບຂອງມຽນມາ ຊຶ່ງເປັນປະເທດທີ່ກໍາ
ລັງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນການຜັນປ່ຽນທາງການເມືອງ ຢູ່ໃນຂະນະນີ້.
ທ່ານ Phil Robertson ຮອງຜູ້ອໍານວຍການກຸ່ມສິ້ງຊອມສິດທິມະນຸດ Human Rights
Watch ເວົ້າວ່າ ເຫດການຄວາມຮຸນແຮງໃນຢ່າງກຸ້ງ ເມື່ອສອງອາທິດຜ່ານມານີ້ ແມ່ນໄດ້
ເຜີຍແບໃຫ້ເຫັນຄວາມອ່ອນແອຂອງ ຄວາມກົມກຽວກັນລະຫວ່າງສາສະໜາ ຢູ່ໃນສັງຄົມ
ຂອງມຽນມາ.
ທ່ານ ຟິລ ໂຣເບີດຊັນ ເວົ້າວ່າ: “ຫຼັງຈາກມາດຕະຖານແຫ່ງຄວາມຈໍາແນກກີດກັນ ໄດ້ຖືກກໍານົດຈັດຕັ້ງຂຶ້ນມາແລ້ວ ຊຶ່ງວ່າບາງຄົນມີສິດ ແລະບາງຄົນບໍ່ມີສິດ ຢູ່ໃນ
ປະເທດທີ່ມີຫຼາກຫຼາຍຊົນເຜົ່າເຊັ່ນມຽນມານັ້ນ ມັນກໍເປັນບົດຮຽນທີ່ອັນຕະລາຍ
ທີ່ສຸດ ທີ່ຈະຖອດຖອນໄດ້. ເພາະວ່າມັນເປັນການເປີດປະຕູ ໃຫ້ມີການລະເມີດ
ສິດທິໃນຮູບແບບອື່ນໆໄດ້ ໃຫ້ມີພຶດຕິກໍາໃນແບບອື່ນໆຂອງພວກຝຸງຊົນທີ່ໂມໂຫ
ຮ້າຍ ແລະນີ້ຄືສິ່ງທີ່ປະຊາຄົມໂລກ ຕ້ອງໄດ້ຮ່ວມງານກັບພວກປະຊາຊົນທີ່ມີເຈດ
ຕະນາດີທັງຫຼາຍຢູ່ໃນມຽນມາ ເພື່ອຫາທາງແກ້ໄຂໃນເລຶ່ອງນີ້ ແລະເພື່ອປ້ອງກັນ
ບໍ່ໃຫ້ເຫດການຄວາມຮຸນແຮງ ເກີດຂຶ້ນຕື່ມອີກ.”
ລັດຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດອິນໂດເນເຊຍ ທ່ານ Marty Natalegawa (ຢືນ) ໄປຢ້ຽມຢາມຊາວໂຣຮິງຢາ ຢູ່ສູນອົບພະຍົບແຫ່ງນຶ່ງໃນລັດ Rakhine ຂອງມຽນມາ, ວັນທີ 7 ມັງກອນ 2013. (Dok. Kemenlu)
ອິນໂດເນເຊຍໄດ້ມີສ່ວນພົວພັນໃນການດໍາເນີນຄວາມພະຍາ
ຍາມ ເພື່ອຫາທາງແກ້ໄຂ ບັນຫາຊົນເຜົ່າໂຣຮິງຢາໃນມຽນມານັ້ນ
ຕະຫຼອດມາ.
ເມື່ອປີຜ່ານມາ ລັດຖະບານອິນໂດເນເຊຍໄດ້ບໍລິຈາກເງິນນຶ່ງລ້ານ
ໂດລາ ແກ່ການຊ່ວຍເຫຼືອ ເພື່ອບັນເທົາຄວາມເດືອດຮ້ອນຂອງຊົນ
ເຜົ່າຢູ່ໃນລັດຣາຄາຍນັ້ນ. ແລະ ທ່ານ Marty Natalegawa ລັດ
ຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດຂອງອິນໂດເນເຊຍ ກໍໄດ້ກົດດັນໃຫ້ ລັດຖະ
ບານມຽນມາຫາທາງແກ້ໄຂບັນຫາສະຖານະພາບທາງກົດໝາຍ
ຂອງຊົນເຜົ່າໂຣຮິງຢາ ໃຫ້ໄດ້.
ມຽນມາ ໄດ້ໄປເຖິງນອກຝັ່ງທະເລຂອງເມືອງ Aceh ປະເທດອິນ
ໂດເນເຊຍ ເມື່ອອາທິດຜ່ານມານີ້. ພວກເຂົາເຈົ້າເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນເປັນ
ພຽງສ່ວນນຶ່ງຂອງຊາວໂຣ ຮິງຢາ ຫຼາຍພັນຄົນທີ່ຫຼົບໜີຈາກມຽນ
ມາໂດຍທາງທະເລ ໃນການຫຼັ່ງໄຫຼໜີຂອງຄົນຈໍານວນຫຼາຍທີ່
ສ່ຽງຊີວິດຢ່າງໜັກ ແລະເປັນເລຶ່ອງທີ່ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ
ຫຼືຢູເເອັນ ມີແຜນວ່າຈະຍົກຂຶ້ນມາປຶກສາຫາລືກັນຢູ່ທີ່ກອງປະ
ຊຸມໃຫຍ່ບັ້ນນຶ່ງທີ່ນະຄອນ ຫຼວງ Jakarta ຂອງອິນໂດເນເຊຍ
ໃນເດືອນໜ້ານີ້. ຜູ້ສື່ຂ່າວວີໂອເອ Kate Lamb ລາຍງານວ່າ ກຸ່ມສິດທິມະນຸດພາກັນເປັນຫ່ວງວ່າສະຖານະການນີ້ອາດກໍ່
ໃຫ້ເກີດຄວາມຮຸນແຮງທາງສາສະໜາ ເພີ່ມຂຶ້ນໄດ້.
ຄວາມເຄ່ງຕຶງລະຫວ່າງຊາວພຸດແລະຊົນເຜົ່າໂຣຮິງຢາ ໃນລັດຣາຄາຍຂອງມຽນມານັ້ນ
ແມ່ນໄດ້ກໍ່ຕົວຂຶ້ນມາ ເປັນເວລາຫຼາຍສິບປີແລ້ວ.
ຄວາມຮຸນແຮງໄດ້ລະເບີດຂຶ້ນເມື່ອປີຜ່ານມາ ເວລາການໂຈມຕີລະຫວ່າງປະຊາຄົມໃນ
ລັດ Arakan ໄດ້ສົ່ງຜົນໃຫ້ຊາວໂຣຮິງຢາມຸສລິມເສຍຊີວິດໄປຫຼາຍຮ້ອຍຄົນ ແລະຕ້ອງ ພັດພາກຈາກຖິ່ນຢູ່ອາໄສອີກ 100,000 ຄົນ.
ເມື່ອສອງອາທິດຜ່ານມາ ຝຸງຊົນຊາວພຸດທີ່ໂກດແຄ້ນກຸ່ມນຶ່ງ
ໄດ້ໂຈມຕີ ປະຊາຄົມນຶ່ງທີ່ບໍ່ແມ່ນຊາວໂຣຮິງຢາມຸສລິມ ໃນນະ
ຄອນຢ່າງກຸ້ງ ໂດຍພາກັນຂວ່າງກ້ອນດິນຈີ່ໃສ່ຮ້ານຄ້າຫຼາຍໆ
ແຫ່ງ ແລະໂຮງຮຽນແຫ່ງນຶ່ງ. ສາເຫດທີ່ພາໃຫ້ເກີດຄວາມຮຸນ
ແຮງນີ້ຍັງບໍ່ເປັນທີ່ແຈ້ງຂາວ. ລາຍງານບາງກະແສຊີ້ແນະວ່າ
ພວກຊາວເມືອງເຂົ້າໃຈຜິດຄິດວ່າ ມີການສ້າງວັດມຸສລິມແຫ່ງ
ໃໝ່ ຂຶ້ນຢູ່ທີ່ນັ້ນ.
Nyunt Maung Shein ເປັນປະທານສະພາກິດຈະກໍາສາສະ
ໜາອີສລາມຂອງມຽນມາ. ທ່ານໄດ້ໂຕ້ແຍ້ງຢູ່ທີ່ກອງປະຊຸມລະຫວ່າງສາສະໜາ ເມື່ອອາ
ທິດຜ່ານມາ ທີ່ Jakarta ວ່າ ເຖິງແມ່ນວ່າເຫດການວຸ້ນວາຍທີ່ເກີດຂຶ້ນ ເມື່ອໄວໆມານີ້ ໄດ້
ກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມລະແວງສົງໄສໃນກັນແລະກັນກໍຕາມ ແຕ່ຄວາມສໍາພັນກັນລະຫວ່າງຊາວ
ມຸສລິມ ແລະຊາວພຸດ ໂດຍສ່ວນໃຫຍ່ແລ້ວ ແມ່ນກົມກຽວກັນດີມາຕະຫຼອດ ຊຶ່ງທ່ານມ່ອງ
ເຊນ ກ່າວອີກວ່າ ເຫດການຮຸນແຮງທີ່ຢ່າງກຸ້ງເມື່ອອາທິດກ່ອນນັ້ນ ແມ່ນຊົນກຸ່ມນ້ອຍໆ
ກຸ່ມນຶ່ງ ເປັນຝ່າຍກໍ່ຂຶ້ນ.
ທ່ານເຊນ ເວົ້າວ່າ: “ມັນເປັນເລຶ່ອງການເມືອງກັນຫຼາຍກວ່າມັນບໍ່ແມ່ນເປັນຍ້ອນ
ວິກິດການທາງສາສະໜາ ມັນເປັນເກມທາງການເມືອງ ບໍ່ແມ່ນຍ້ອນການຈໍາແນກ
ກີດກັນ ຫລືຍ້ອນສາສະໜາແຕ່ຢ່າງໃດ.”
ທ່ານ Jusuf Kalla ອະດີດຮອງປະທານາທິບໍດີອິນໂດເນເຊຍ ເຫັນພ້ອມນໍາເລຶ່ອງນີ້. ທ່ານ Kalla ໄດ້ໄປຢ້ຽມຢາມຄ້າຍພັກຊົ່ວຄາວຂອງຊາວໂຣຮິງຢາຂອງມຽນມາ ເມື່ອປີຜ່ານມາ
ແລະກໍໄດ້ປະຕິບັດງານເພື່ອຜ່ອນຄາຍ ຂໍ້ຂັດແຍ້ງກັນຢ່າງນອງເລືອດທາງສາສະໜາ ຢູ່
ເມືອງ Aceh ແລະ Maluku ຂອງອິນໂດເນເຊຍ.
ທ່ານ Kalla ເວົ້າວ່າ ມີຢູ່ເລື້ອຍໆທີ່ ຂໍ້ຂັດແຍ້ງກັນທີ່ປາກົດຄືວ່າຖືກຫຼໍ່ລ້ຽງ ໂດຍຄວາມແຕກ
ຕ່າງກັນທາງສາສະໜານັ້ນ ມີພື້ນຖານມາຈາກບັນຫາທາງເສດຖະກິດ ແທນທີ່ຈະມາຈາກ
ບັນຫາຄວາມເຊື່ອຖືທາງສາສະໜາ.
ທ່ານ Kallay ເວົ້າວ່າ: “ໂຣຮິງຢາບໍ່ແມ່ນເປັນພຽງບັນຫາສາສະໜາຢ່າງດຽວເທົ່າ
ນັ້ນ. ແຕ່ມັນເປັນບັນຫາທາງການເມືອງ ປະຫວັດສາດ ວັດທະນະທໍາ ເສດຖະກິດ ແລະສາສະໜາ ຊຶ່ງເປັນເລຶ່ອງສະລັບຊັບຊ້ອນພໍສົມຄວນ.”
ຊົນເຜົ່າໂຣຮິງຢາ ຊຶ່ງບາງຄົນໄດ້ອາໄສຢູ່ໃນມຽນມາ ມາໄດ້ຫຼາຍເຊັ່ນຄົນນັ້ນ ແມ່ນຖືກ ປະຕິເສດບໍ່ໃຫ້ໄດ້ຮັບສັນຊາດເປັນພົນລະເມືອງມຽນມາ.
ລັດຖະບານມຽນມາເອງ ກໍໄດ້ເວົ້າຢູ່ຕະຫຼອດມາວ່າບັນຫາຊາວໂຣຮິງຢານັ້ນ ແມ່ນເປັນ ເລຶ່ອງຂອງຊົນຊາດຊົນເຜົ່າ ຫຼາຍກວ່າເລຶ່ອງສາສະໜາ.
ແຕ່ກໍຍັງມີຄວາມເປັນຫ່ວງກັນວ່າ ບັນຫາເລື່ອງສະຖານະພາບຂອງຊາວໂຣຮິງຢາ ທີ່ຍັງ ແກ້ໄຂກັນບໍ່ໄດ້ນັ້ນ ກໍາລັງບັ່ນທອນສະຖຽນລະພາບຂອງມຽນມາ ຊຶ່ງເປັນປະເທດທີ່ກໍາ
ລັງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນການຜັນປ່ຽນທາງການເມືອງ ຢູ່ໃນຂະນະນີ້.
ທ່ານ Phil Robertson ຮອງຜູ້ອໍານວຍການກຸ່ມສິ້ງຊອມສິດທິມະນຸດ Human Rights
Watch ເວົ້າວ່າ ເຫດການຄວາມຮຸນແຮງໃນຢ່າງກຸ້ງ ເມື່ອສອງອາທິດຜ່ານມານີ້ ແມ່ນໄດ້
ເຜີຍແບໃຫ້ເຫັນຄວາມອ່ອນແອຂອງ ຄວາມກົມກຽວກັນລະຫວ່າງສາສະໜາ ຢູ່ໃນສັງຄົມ
ຂອງມຽນມາ.
ທ່ານ ຟິລ ໂຣເບີດຊັນ ເວົ້າວ່າ: “ຫຼັງຈາກມາດຕະຖານແຫ່ງຄວາມຈໍາແນກກີດກັນ ໄດ້ຖືກກໍານົດຈັດຕັ້ງຂຶ້ນມາແລ້ວ ຊຶ່ງວ່າບາງຄົນມີສິດ ແລະບາງຄົນບໍ່ມີສິດ ຢູ່ໃນ
ປະເທດທີ່ມີຫຼາກຫຼາຍຊົນເຜົ່າເຊັ່ນມຽນມານັ້ນ ມັນກໍເປັນບົດຮຽນທີ່ອັນຕະລາຍ
ທີ່ສຸດ ທີ່ຈະຖອດຖອນໄດ້. ເພາະວ່າມັນເປັນການເປີດປະຕູ ໃຫ້ມີການລະເມີດ
ສິດທິໃນຮູບແບບອື່ນໆໄດ້ ໃຫ້ມີພຶດຕິກໍາໃນແບບອື່ນໆຂອງພວກຝຸງຊົນທີ່ໂມໂຫ
ຮ້າຍ ແລະນີ້ຄືສິ່ງທີ່ປະຊາຄົມໂລກ ຕ້ອງໄດ້ຮ່ວມງານກັບພວກປະຊາຊົນທີ່ມີເຈດ
ຕະນາດີທັງຫຼາຍຢູ່ໃນມຽນມາ ເພື່ອຫາທາງແກ້ໄຂໃນເລຶ່ອງນີ້ ແລະເພື່ອປ້ອງກັນ
ບໍ່ໃຫ້ເຫດການຄວາມຮຸນແຮງ ເກີດຂຶ້ນຕື່ມອີກ.”
ອິນໂດເນເຊຍໄດ້ມີສ່ວນພົວພັນໃນການດໍາເນີນຄວາມພະຍາ
ຍາມ ເພື່ອຫາທາງແກ້ໄຂ ບັນຫາຊົນເຜົ່າໂຣຮິງຢາໃນມຽນມານັ້ນ
ຕະຫຼອດມາ.
ເມື່ອປີຜ່ານມາ ລັດຖະບານອິນໂດເນເຊຍໄດ້ບໍລິຈາກເງິນນຶ່ງລ້ານ
ໂດລາ ແກ່ການຊ່ວຍເຫຼືອ ເພື່ອບັນເທົາຄວາມເດືອດຮ້ອນຂອງຊົນ
ເຜົ່າຢູ່ໃນລັດຣາຄາຍນັ້ນ. ແລະ ທ່ານ Marty Natalegawa ລັດ
ຖະມົນຕີຕ່າງປະເທດຂອງອິນໂດເນເຊຍ ກໍໄດ້ກົດດັນໃຫ້ ລັດຖະ
ບານມຽນມາຫາທາງແກ້ໄຂບັນຫາສະຖານະພາບທາງກົດໝາຍ
ຂອງຊົນເຜົ່າໂຣຮິງຢາ ໃຫ້ໄດ້.
